Marka 14
1 A po dwóch dniach była wielkanoc, święto przaśników; i szukali przedniejsi kapłani i nauczeni w Piśmie, jakoby go zdradą pojmawszy, zabili.
It was now two days before the Festival of the Passover and the unleavened bread. The chief priests and the teachers of the Law were looking for an opportunity to arrest Jesus by stealth, and to put him to death;
2 Lecz mówili: Nie w święto, aby snać nie był rozruch między ludem.
for they said, “Not during the Festival, or the people may riot.”
3 A gdy on był w Betanii, w domu Szymona trędowatego, gdy siedział u stołu, przyszła niewiasta, mając słoik alabastrowy maści szpikanardowej płynącej, bardzo kosztownej, a stłukłszy słoik alabastrowy, wylała ją na głowę jego.
When Jesus was still at Bethany, in the house of Simon the leper, while he was sitting at the table, a woman came with an alabaster jar of choice spikenard perfume of great value. She broke the jar, and poured the perfume on his head.
4 I gniewali się niektórzy sami w sobie, a mówili: Na cóż się stała utrata tej maści?
Some of those who were present said to one another indignantly, “Why has the perfume been wasted like this?
5 Albowiem się to mogło sprzedać drożej niż za trzysta groszy, i rozdać ubogim; i szemrali przeciwko niej.
This perfume could have been sold for more than a year’s wages, and the money given to the poor.”
6 Ale Jezus rzekł: Zaniechajcie jej, przeczże się jej przykrzycie? Dobryć uczynek uczyniła przeciwko mnie.
“Leave her alone,” said Jesus, as they began to find fault with her, “why are you troubling her? This is a beautiful deed that she has done for me.
7 Zawsze bowiem ubogie macie z sobą, i kiedykolwiek chcecie, możecie im dobrze czynić; ale mnie nie zawsze mieć będziecie.
You always have the poor with you, and whenever you wish you can do good to them; but you will not always have me.
8 Ona, co mogła, to uczyniła; poprzedziła, aby ciało moje pomazała ku pogrzebowi.
She has done what she could; she has perfumed my body beforehand for my burial.
9 Zaprawdę powiadam wam: Gdziekolwiek kazana będzie ta Ewangielija po wszystkim świecie, i to co ona uczyniła, powiadano będzie na pamiątkę jej.
And I tell you, wherever, in the whole world, the good news is proclaimed, what this woman has done will be told in memory of her.”
10 Tedy Judasz Iszkaryjot, jeden ze dwunastu, odszedł do przedniejszych kapłanów, aby im go wydał.
After this, Judas Iscariot, one of the Twelve, went to the chief priests, to betray Jesus to them.
11 Co oni usłyszawszy, uradowali się, i obiecali mu dać pieniądze. I szukał sposobnego czasu, jakoby go wydał.
They were glad to hear what he said, and promised to pay him. So he began looking for a good opportunity to betray Jesus.
12 Pierwszego tedy dnia przaśników, gdy baranka wielkanocnego zabijano, rzekli mu uczniowie jego: Gdzie chcesz, abyśmy szedłszy nagotowali, żebyś jadł baranka?
On the first day of the Festival of the unleavened bread, when it was customary to kill the Passover lambs, his disciples said to Jesus, “Where do you wish us to go and make preparations for your eating the Passover?”
13 I posłał dwóch z uczniów swych, i rzekł im: Idźcie do miasta, a spotka się z wami człowiek, dzban wody niosący; idźcież za nim.
Jesus sent forward two of his disciples and said to them, “Go into the city, and there a man carrying a pitcher of water will meet you; follow him;
14 A dokądkolwiek wnijdzie, rzeczcie gospodarzowi: Nauczyciel mówi: Gdzież jest gospoda, kędy bym jadł baranka z uczniami moimi?
and, wherever he goes in, say to the owner of the house ‘The teacher says – Where is my room where I am to eat the Passover with my disciples?’
15 A on wam ukaże salę wielką usłaną i gotową, tamże nam nagotujecie.
He will himself show you a large upstairs room, set out ready; and there make preparations for us.”
16 I odeszli uczniowie jego, i przyszli do miasta, i znaleźli tak, jako im był powiedział, i nagotowali baranka.
So the disciples set out and went into the city, and found everything just as Jesus had told them; and they prepared the Passover.
17 A gdy był wieczór, przyszedł ze dwunastoma.
In the evening he went there with the Twelve,
18 A gdy za stołem siedzieli i jedli, rzekł Jezus: Zaprawdę wam powiadam, iż jeden z was wyda mię, który je ze mną.
and when they had taken their places and were eating, Jesus said, “I tell you that one of you is going to betray me – one who is eating with me.”
19 Tedy oni poczęli się smucić, i do niego mówić, każdy z osobna: Azażem ja jest? A drugi: Azaż ja?
They were grieved at this, and began to say to him, one after another, “Can it be I?”
20 Lecz on odpowiadając rzekł im: Jeden ze dwunastu, który ze mną macza w misie.
“It is one of you Twelve,” said Jesus, “the one who is dipping his bread beside me into the dish.
21 Synci człowieczy idzie, jako o nim napisano: ale biada człowiekowi temu, przez którego Syn człowieczy będzie wydany! dobrze by mu było, by się był ten człowiek nie narodził.
True, the Son of Man must go, as scripture says of him, yet alas for that man by whom the Son of Man is being betrayed! For that man it would be better never to have been born!”
22 A gdy oni jedli, wziął Jezus chleb, a pobłogosławiwszy, łamał i dał im, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje.
While they were eating, Jesus took some bread, and, after saying the blessing, broke it, and gave it to them, and said, “Take it; this is my body.”
23 A wziąwszy kielich, i podziękowawszy, dał im; i pili z niego wszyscy.
Then he took a cup, and, after saying the thanksgiving, gave it to them, and they all drank from it.
24 I rzekł im: To jest krew moja nowego testamentu, która się za wielu wylewa.
“This is my covenant-blood,” he said, “which is poured out on behalf of many.
25 Zaprawdę powiadam wam: Iż nie będę więcej pił z rodzaju winnej macicy, aż do dnia onego, gdy go pić będę nowy w królestwie Bożem.
I tell you that I will never again drink of the fruit of the vine, until that day when I will drink it new in the kingdom of God.”
26 A zaśpiewawszy pieśń, wyszli na górę oliwną.
They then sang a hymn, and went out up the Mount of Olives,
27 Potem im rzekł Jezus: Wszyscy wy zgorszycie się ze mnie tej nocy; bo napisano: Uderzę pasterza, i będą rozproszone owce.
presently Jesus said to them, “All of you will fall away; for scripture says – ‘I will strike down the shepherd, and the sheep will be scattered.’
28 Lecz gdy zmartwychwstanę, poprzedzę was do Galileii.
Yet, after I have risen, I will go before you into Galilee.”
29 Ale mu Piotr powiedział: Choćby się wszyscy zgorszyli, ale ja nie.
“Even if everyone else falls away,” said Peter, “I will not.”
30 I rzekł mu Jezus: Zaprawdę powiadam tobie, iż dziś tej nocy, pierwej niż dwakroć kur zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz.
“I tell you,” answered Jesus, “that you yourself today – yes, this very night – before the cock crows twice, will disown me three times.”
31 Ale on tem więcej mówił: Bym z tobą miał i umrzeć, nie zaprę się ciebie. Toć też i wszyscy mówili:
But Peter vehemently protested, “Even if I must die with you, I will never disown you!” And they all said the same.
32 I przyszli na miejsce, które zwano Gietsemane; tedy rzekł do uczniów swoich: Siedźcie tu, aż się pomodlę.
Presently they came to a garden known as Gethsemane, and Jesus said to his disciples “Sit down here while I pray.”
33 I wziąwszy z sobą Piotra, i Jakóba, i Jana, począł się lękać, i bardzo tęsknić;
He took with him Peter, James, and John; and began to show signs of great dismay and deep distress of mind.
34 I rzekł im: Bardzo jest smutna dusza moja aż do śmierci; zostańcie tu, a czujcie.
“I am sad at heart,” he said, “sad even to death; wait here, and watch.”
35 A postąpiwszy trochę, padł na ziemię i modlił się, aby, jeźli można, odeszła od niego ta godzina;
Going on a little further, he threw himself on the ground, and began to pray that, if it were possible, he might be spared that hour.
36 I rzekł: Abba Ojcze! wszystko tobie jest możno, przenieś ode mnie ten kielich; wszakże nie co ja chcę, ale co Ty.
“Abba, Father,” he said, “all things are possible to you; take away this cup from me; yet, not what I will, but what you will.”
37 Tedy przyszedł, i znalazł je śpiące, i rzekł Piotrowi: Szymonie, śpisz? nie mogłeś czuć jednej godziny?
Then he came and found the three apostles asleep. “Simon,” he said to Peter, “are you asleep? Couldn’t you watch for one hour?
38 Czujcie, a módlcie się, abyście nie weszli w pokuszenie; duchci jest ochotny, ale ciało mdłe.
Watch and pray,” he said to them all, “so that you may not fall into temptation. True, the spirit is willing, but the flesh is weak.”
39 I odszedłszy znowu, modlił się, też słowa mówiąc.
Again he went away, and prayed in the same words;
40 A wróciwszy się znalazł je zasię śpiące, (bo oczy ich były obciążone, ) a nie wiedzieli, co mu odpowiedzieć mieli.
and coming back again he found them asleep, for their eyes were heavy; and they did not know what to say to him.
41 I przyszedł po trzecie, a rzekł im: Śpijcież już i odpoczywajcie! Dosyćci! przyszłać ta godzina, oto wydany bywa Syn człowieczy w ręce grzeszników.
A third time he came, and said to them, “Sleep on now, and rest yourselves. Enough! My time has come. Look, the Son of Man is being betrayed into the hands of wicked people.
42 Wstańcie, pójdźmy! oto który mię wydawa, blisko jest.
Up, and let us be going. Look! My betrayer is close at hand.”
43 A wnetże, gdy on jeszcze mówił, przyszedł Judasz, który był jeden ze dwunastu, a z nim wielka zgraja z mieczami i z kijami od przedniejszych kapłanów, i od nauczonych w Piśmie i od starszych.
And just then, while he was still speaking, Judas, who was one of the Twelve, came up; and with him a crowd of people, with swords and clubs, sent by the chief priests, the teachers of the Law, and the elders.
44 A ten, który go wydawał, dał im był znak, mówiąc: Któregokolwiek pocałuję, tenci jest, imajcież go, a wiedźcie ostrożnie.
Now the betrayer had arranged a signal with them. “The man whom I kiss,” he had said, “will be the one; arrest him and take him away safely.”
45 A przyszedłszy, zarazem przystąpił do niego, i rzekł: Mistrzu, Mistrzu! i pocałował go.
As soon as Judas came, he went up to Jesus at once, and said, “Rabbi!” and kissed him.
46 Tedy się oni na niego rękoma rzucili, i pojmali go.
Then the men seized Jesus, and arrested him.
47 A jeden z tych, co tam stali, dobywszy miecza, uderzył sługę najwyższego kapłana, i uciął mu ucho.
One of those who were standing by drew his sword, and struck at the high priest’s servant, and cut off his ear.
48 A Jezus odpowiadając rzekł im: Jako na zbójcę wyszliście z mieczami i z kijami, abyście mię pojmali.
But Jesus spoke up, and said to the men, “Have you come out, as if after a robber, with swords and clubs, to take me?
49 Na każdy dzień bywałem u was w kościele, ucząc, a nie pojmaliście mię: ale trzeba, aby się wypełniły Pisma.
I have been among you day after day in the Temple Courts teaching, and yet you did not arrest me; but this is in fulfillment of the scriptures.”
50 A tak opuściwszy go, wszyscy uciekli.
And all the apostles deserted him and fled.
51 A jeden jakiś młodzieniec szedł za nim, przyodziany prześcieradłem na nagie ciało; i uchwycili go młodzieńcy.
One young man did indeed follow him, wrapped only in a linen sheet. They tried to arrest him;
52 Ale on opuściwszy prześcieradło, nago uciekł od nich.
but he left the sheet in their hands, and fled naked.
53 Tedy przywiedli Jezusa do najwyższego kapłana: a zeszli się do niego wszyscy przedniejsi kapłani, i starsi, i nauczeni w Piśmie.
Then they took Jesus to the high priest; and all the chief priests, elders, and the teachers of the Law assembled.
54 A Piotr szedł z nim z daleka aż do dworu najwyższego kapłana, i siedział z sługami, grzejąc się u ognia.
Peter, who had followed Jesus at a distance into the courtyard of the high priest, was sitting there among the guards, warming himself at the blaze of the fire.
55 Ale przedniejsi kapłani, i wszystka rada szukali przeciwko Jezusowi świadectwa, aby go na śmierć wydali; wszakże nie znaleźli.
Meanwhile the chief priest and the whole of the High Council were trying to get such evidence against Jesus as would warrant his being put to death, but they could not find any;
56 Albowiem ich wiele fałszywie świadczyli przeciwko niemu; ale świadectwa ich nie były zgodne.
for, though there were many who gave false evidence against him, yet their evidence did not agree.
57 Tedy niektórzy powstawszy, fałszywie świadczyli przeciwko niemu, mówiąc:
Presently some men stood up, and gave this false evidence against him –
58 Myśmy to słyszeli, że mówił: Ja rozwalę ten kościół ręką uczyniony, a we trzech dniach inny nie ręką uczyniony zbuduję.
“We ourselves heard him say ‘I will destroy this Temple made with hands, and in three days build another made without hands.’”
59 Lecz i tak nie było zgodne świadectwo ich.
Yet not even on that point did their evidence agree.
60 Tedy stanąwszy w pośrodku najwyższy kapłan, pytał Jezusa, mówiąc: Nie odpowiadasz nic? Cóż to jest, co ci przeciwko tobie świadczą?
Then the high priest stood forward, and questioned Jesus. “Have you no answer to make?” he asked. “What is this evidence which these men are giving against you?”
61 Ale on milczał, a nic nie odpowiedział. Znowu go pytał najwyższy kapłan, i rzekł mu: Tyżeś jest on Chrystus, Syn onego Błogosławionego?
But Jesus remained silent, and made no answer. A second time the high priest questioned him. “Are you,” he asked, “the Christ, the Son of the Blessed One?”
62 A Jezus rzekł: Jam jest; i ujrzycie Syna człowieczego, siedzącego na prawicy mocy Bożej, i przychodzącego z obłokami niebieskiemi.
“I am,” replied Jesus, “and you will all see the Son of Man sitting on the right hand of the Almighty, and coming in the clouds of heaven.”
63 Tedy najwyższy kapłan rozdarłszy szaty swoje, rzekł: Cóż jeszcze potrzebujemy świadków?
At this the high priest tore his vestments. “Why do we want any more witnesses?” he exclaimed.
64 Słyszeliście bluźnierstwo. Cóż się wam zda? A oni wszyscy osądzili go winnym być śmierci.
“You heard his blasphemy? What is your verdict?” They all condemned him, declaring that he deserved death.
65 I poczęli niektórzy nań plwać, i zakrywać oblicze jego, i bić weń pięściami i mówić mu: Prorokuj! A słudzy policzkowali go.
Some of those present began to spit at him, and to blindfold his eyes, and strike him, saying, as they did so, “Now play the prophet!” and even the guards received him with blows.
66 A gdy Piotr był we dworze na dole, przyszła jedna z dziewek najwyższego kapłana;
While Peter was in the courtyard down below, one of the high priest’s maidservants came up;
67 A ujrzawszy Piotra grzejącego się, wejrzała nań, i rzekła: I tyś był z Jezusem Nazareńskim.
and, seeing Peter warming himself, she looked closely at him, and exclaimed, “Why, you were with Jesus, the Nazarene!”
68 Ale on się zaprzał, mówiąc: Nie znam go, a nie wiem, co ty mówisz. I wyszedł na dwór do przysionka, a kur zapiał.
But Peter denied it. “I do not know or understand what you mean,” he replied. Then he went out into the porch;
69 Tedy dziewka ujrzawszy go zasię, poczęła mówić tym, którzy tam stali: Ten jest jeden z nich.
and there the maidservant, on seeing him, began to say again to the bystanders, “This is one of them!”
70 A on zasię zaprzał się. A znowu po małej chwilce ci, co tam stali, rzekli Piotrowi: Prawdziwie z nich jesteś; bo jesteś i Galilejczyk, i mowa twoja podobna jest.
But Peter again denied it. Soon afterward the bystanders again said to him, “You certainly are one of them; why you are a Galilean!”
71 A on się począł przeklinać i przysięgać, mówiąc: Nie znam człowieka tego, o którym mówicie.
But he said to them, “I swear that I do not know the man you are talking about! May God punish me if I am lying!”
72 Tedy po wtóre kur zapiał. I wspomniał Piotr na słowa, które mu był powiedział Jezus: że pierwej niż kur dwakroć zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz. A wyszedłszy, płakał.
At that moment, for the second time, a cock crowed; and Peter remembered the words that Jesus had said to him – ‘Before a cock has crowed twice, you will disown me three times’; and, as he thought of it, he began to weep.
