Łukasza 1
1 Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
Forasmuch as many have undertaken to draw up a relation concerning the matters fully believed among us,
2 Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
as those who from the beginning were eye-witnesses of and attendants on the Word have delivered them to us,
3 Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
it has seemed good to me also, accurately acquainted from the origin with all things, to write to thee with method, most excellent Theophilus,
4 Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
that thou mightest know the certainty of those things in which thou hast been instructed.
5 Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
There was in the days of Herod, the king of Judaea, a certain priest, by name Zacharias, of the course of Abia, and his wife of the daughters of Aaron, and her name Elizabeth.
6 A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
And they were both just before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless.
7 I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
And they had no child, because Elizabeth was barren, and they were both advanced in years.
8 Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
And it came to pass, as he fulfilled his priestly service before God in the order of his course,
9 Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
it fell to him by lot, according to the custom of the priesthood, to enter into the temple of the Lord to burn incense.
10 A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
And all the multitude of the people were praying without at the hour of incense.
11 Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
And an angel of [the] Lord appeared to him, standing on the right of the altar of incense.
12 I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
And Zacharias was troubled, seeing [him], and fear fell upon him.
13 I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
But the angel said to him, Fear not, Zacharias, because thy supplication has been heard, and thy wife Elizabeth shall bear thee a son, and thou shalt call his name John.
14 Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
And he shall be to thee joy and rejoicing, and many shall rejoice at his birth.
15 Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
For he shall be great before [the] Lord, and he shall drink no wine nor strong drink; and he shall be filled with [the] Holy Spirit, even from his mother's womb.
16 A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
And many of the sons of Israel shall he turn to [the] Lord their God.
17 Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
And he shall go before him in [the] spirit and power of Elias, to turn hearts of fathers to children, and disobedient ones to [the] thoughts of just [men], to make ready for [the] Lord a prepared people.
18 I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
And Zacharias said to the angel, How shall I know this, for I am an old man, and my wife advanced in years?
19 A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
And the angel answering, said to him, I am Gabriel, who stand before God, and I have been sent to speak to thee, and to bring these glad tidings to thee;
20 A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
and behold, thou shalt be silent and not able to speak, till the day in which these things shall take place, because thou hast not believed my words, the which shall be fulfilled in their time.
21 A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
And the people were awaiting Zacharias, and they wondered at his delaying in the temple.
22 A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
But when he came out he could not speak to them, and they recognised that he had seen a vision in the temple. And he was making signs to them, and continued dumb.
23 I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
And it came to pass, when the days of his service were completed, he departed to his house.
24 A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
Now after these days, Elizabeth his wife conceived, and hid herself five months, saying,
25 Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
Thus has [the] Lord done to me in [these] days in which he looked upon [me] to take away my reproach among men.
26 A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
But in the sixth month, the angel Gabriel was sent of God to a city of Galilee, of which [the] name [was] Nazareth,
27 Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
to a virgin betrothed to a man whose name [was] Joseph, of the house of David; and the virgin's name [was] Mary.
28 A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
And the angel came in to her, and said, Hail, [thou] favoured one! the Lord [is] with thee: [blessed art thou amongst women].
29 Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
But she, [seeing] [the angel], was troubled at his word, and reasoned in her mind what this salutation might be.
30 I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
And the angel said to her, Fear not, Mary, for thou hast found favour with God;
31 A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
and behold, thou shalt conceive in the womb and bear a son, and thou shalt call his name Jesus.
32 Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
He shall be great, and shall be called Son of [the] Highest; and [the] Lord God shall give him the throne of David his father;
and he shall reign over the house of Jacob for the ages, and of his kingdom there shall not be an end. (aiōn g165)
34 Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
But Mary said to the angel, How shall this be, since I know not a man?
35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
And the angel answering said to her, [The] Holy Spirit shall come upon thee, and power of [the] Highest overshadow thee, wherefore the holy thing also which shall be born shall be called Son of God.
36 A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
And behold, Elizabeth, thy kinswoman, she also has conceived a son in her old age, and this is the sixth month to her that was called barren:
37 Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
for nothing shall be impossible with God.
38 I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
And Mary said, Behold the bondmaid of [the] Lord; be it to me according to thy word. And the angel departed from her.
39 Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
And Mary, rising up in those days, went into the hill country with haste, to a city of Judah,
40 A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
and entered into the house of Zacharias, and saluted Elizabeth.
41 I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
And it came to pass, as Elizabeth heard the salutation of Mary, the babe leaped in her womb; and Elizabeth was filled with [the] Holy Spirit,
42 I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
and cried out with a loud voice and said, Blessed [art] thou amongst women, and blessed the fruit of thy womb.
43 A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
And whence [is] this to me, that the mother of my Lord should come to me?
44 Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
For behold, as the voice of thy salutation sounded in my ears, the babe leaped with joy in my womb.
45 A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
And blessed [is] she that has believed, for there shall be a fulfilment of the things spoken to her from [the] Lord.
46 Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
And Mary said, My soul magnifies the Lord,
47 I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
and my spirit has rejoiced in God my Saviour.
48 Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
For he has looked upon the low estate of his bondmaid; for behold, from henceforth all generations shall call me blessed.
49 Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
For the Mighty One has done to me great things, and holy [is] his name;
50 I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
and his mercy [is] to generations and generations to them that fear him.
51 Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
He has wrought strength with his arm; he has scattered haughty [ones] in the thought of their heart.
52 Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
He has put down rulers from thrones, and exalted the lowly.
53 Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
He has filled the hungry with good things, and sent away the rich empty.
54 Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
He has helped Israel his servant, in order to remember mercy,
(as he spoke to our fathers, ) to Abraham and to his seed for ever. (aiōn g165)
56 I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
And Mary abode with her about three months, and returned to her house.
57 A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
But the time was fulfilled for Elizabeth that she should bring forth, and she gave birth to a son.
58 A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
And her neighbours and kinsfolk heard that [the] Lord had magnified his mercy with her, and they rejoiced with her.
59 I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
And it came to pass on the eighth day they came to circumcise the child, and they called it after the name of his father, Zacharias.
60 Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
And his mother answering said, No; but he shall be called John.
61 I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
And they said to her, There is no one among thy kinsfolk who is called by this name.
62 I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
And they made signs to his father as to what he might wish it to be called.
63 A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
And having asked for a writing-table, he wrote saying, John is his name. And they all wondered.
64 A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
And his mouth was opened immediately, and his tongue, and he spake, blessing God.
65 I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
And fear came upon all who dwelt round about them; and in the whole hill-country of Judaea all these things were the subject of conversation.
66 Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
And all who heard them laid them up in their heart, saying, What then will this child be? And [the] Lord's hand was with him.
67 A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
And Zacharias his father was filled with [the] Holy Spirit, and prophesied, saying,
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
Blessed be [the] Lord the God of Israel, because he has visited and wrought redemption for his people,
69 I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
and raised up a horn of deliverance for us in the house of David his servant;
as he spoke by [the] mouth of his holy prophets, who have been since the world began; (aiōn g165)
71 Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
deliverance from our enemies and out of the hand of all who hate us;
72 Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
to fulfil mercy with our fathers and remember his holy covenant,
73 I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
[the] oath which he swore to Abraham our father,
74 Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
to give us, that, saved out of the hand of our enemies, we should serve him without fear
75 W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
in piety and righteousness before him all our days.
76 A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
And thou, child, shalt be called [the] prophet of [the] Highest; for thou shalt go before the face of [the] Lord to make ready his ways;
77 A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
to give knowledge of deliverance to his people by [the] remission of their sins
78 Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
on account of [the] bowels of mercy of our God; wherein [the] dayspring from on high has visited us,
79 Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
to shine upon them who were sitting in darkness and in [the] shadow of death, to guide our feet into [the] way of peace.
80 A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
— And the child grew and was strengthened in spirit; and he was in the deserts until the day of his shewing to Israel.
