Łukasza 9
1 A zwoławszy Jezus dwunastu uczniów swoich, dał im moc i władzę nad wszystkimi dyjabły, i aby uzdrawiali choroby.
Then called hee his twelue disciples together, and gaue them power and authoritie ouer all deuils, and to heale diseases.
2 I rozesłał je, żeby kazali królestwo Boże, i uzdrawiali niemocne.
And hee sent them foorth to preach the kingdome of God, and to cure the sicke.
3 Tedy rzekł do nich: Nie bierzcie nic na drogę, ani laski, ani taistry, ani chleba, ani pieniędzy, ani dwóch sukien miejcie.
And he sayd to them, Take nothing to your iourney, neither staues, nor scrip, neither bread, nor siluer, neither haue two coates apiece.
4 A do któregokolwiek domu wnijdziecie, tamże zostańcie, i stamtąd wynijdźcie.
And whatsoeuer house ye enter into, there abide, and thence depart.
5 A którzybykolwiek was nie przyjęli, wychodząc z miasta onego, i proch z nóg waszych otrząśnijcie na świadectwo przeciwko nim.
And howe many so euer will not receiue you, when ye goe out of that citie, shake off the very dust from your feete for a testimonie against them.
6 Wyszedłszy tedy, obchodzili wszystkie miasteczka, opowiadając Ewangieliję, a wszędzie chore uzdrawiając.
And they went out, and went through euery towne preaching the Gospel, and healing euery where.
7 I usłyszał Herod, Tetrarcha, o wszystkiem, co się działo od niego, i był wątpliwym dla tego, że niektórzy powiadali, iż Jan zmartwychwstał.
Nowe Herod the Tetrarch heard of all that was done by him: and he douted, because that it was sayd of some, that Iohn was risen againe from the dead:
8 A niektórzy zasię: Iż się Elijasz ukazał; a drudzy, iż prorok jeden z onych starych zmartwychwstał.
And of some, that Elias had appeared: and of some, that one of the olde Prophets was risen againe.
9 Tedy rzekł Herod: Janamci ja ściął; któż wżdy ten jest, o którym ja takie rzeczy słyszę? i pragnął go widzieć.
Then Herod sayd, Iohn haue I beheaded: who then is this of whome I heare such things? and he desired to see him.
10 A wróciwszy się Apostołowie, powiadali mu, cokolwiek czynili. A on wziąwszy je z sobą, ustąpił osobno na miejsce puste przy mieście, które zowią Betsaida.
And when the Apostles returned, they tolde him what great things they had done. Then he tooke them to him, and went aside into a solitarie place, neere to the citie called Bethsaida.
11 Czego gdy się lud dowiedział, szedł za nim; a przyjąwszy je, mówił im o królestwie Bożem; a te, którzy uzdrowienia potrzebowali, uzdrawiał.
But when the people knewe it, they followed him: and he receiued them, and spake vnto them of the kingdome of God, and healed them that had neede to be healed.
12 A gdy się dzień począł skłaniać ku wieczorowi, przystąpiwszy oni dwunastu, rzekli mu: Rozpuść ten lud, aby odszedłszy do miasteczek okolicznych, i do wsi, i do gospód, znaleźli żywność; bośmy tu na miejscu pustem.
And when the day began to weare away, the twelue came, and sayd vnto him, Sende the people away, that they may goe into the townes and villages round about, and lodge, and get meate: for we are here in a desart place.
13 Ale on rzekł do nich: Dajcież wy im jeść. A oni powiedzieli: Nie mamy więcej, tylko pięć chlebów i dwie ryby, oprócz żebyśmy szli, a kupili, na ten wszystek lud żywności.
But he sayd vnto them, Giue ye them to eate. And they sayd, We haue no more but fiue loaues and two fishes, except we should go and buy meate for all this people.
14 Albowiem było mężów około pięciu tysięcy. I rzekł do uczniów swoich: Rozkażcie im usiąść w każdym rzędzie po pięćdziesiąt.
For they were about fiue thousand men. Then he sayde to his disciples, Cause them to sit downe by fifties in a company.
15 I uczynili tak, i usiedli wszyscy.
And they did so, and caused all to sit downe.
16 A on wziąwszy onych pięć chlebów i one dwie ryby, wejrzawszy w niebo, błogosławił im, i łamał i dawał uczniom, aby kładli przed on lud.
Then he tooke the fiue loaues, and the two fishes, and looked vp to heauen, and blessed them, and brake, and gaue to the disciples, to set before the people.
17 I jedli, i nasyceni są wszyscy; i zebrano, co im zbyło z ułomków, dwanaście koszów.
So they did all eate, and were satisfied: and there was taken vp of that remained to them, twelue baskets full of broken meate.
18 I stało się, gdy się on sam osobno modlił, że z nim byli uczniowie; i pytał ich mówiąc: Kimże mię być powiadają ludzie?
And it came to passe, as hee was alone praying, his disciples were with him: and he asked them, saying, Whom say the people that I am?
19 A oni odpowiadając rzekli: Janem Chrzcicielem, a drudzy Elijaszem, a drudzy mówią, iż prorok niektóry z onych starych zmartwychwstał.
They answered, and sayd, Iohn Baptist: and others say, Elias: and some say, that one of the olde Prophets is risen againe.
20 I rzekł im: A wy kim mię być powiadacie? A odpowiadając Piotr rzekł: Chrystusem, onym Bożym.
And he sayd vnto them, But whom say ye that I am? Peter answered, and sayd, That Christ of God.
21 Ale on przygroziwszy im, rozkazał, aby tego nikomu nie powiadali,
And he warned and commanded them, that they should tell that to no man,
22 Mówiąc: Że Syn człowieczy musi wiele cierpieć, a być odrzuconym od starszych ludu i od przedniejszych kapłanów i od nauczonych w Piśmie, i być zabitym, a trzeciego dnia zmartwychwstać.
Saying, The Sonne of man must suffer many things and be reproued of the Elders, and of the hie Priests and Scribes, and be slaine, and the third day rise againe.
23 I mówił do wszystkich: Kto chce za mną iść, niech zaprze samego siebie, a niech bierze krzyż swój na każdy dzień, i naśladuje mię.
And he sayd to them all, If any man will come after me, let him denie himselfe, and take vp his crosse dayly, and follow me.
24 Albowiem ktobykolwiek chciał zachować duszę swoję, straci ją; a ktobykolwiek stracił duszę swą dla mnie, ten ją zachowa.
For whosoeuer will saue his life, shall lose it: and whosoeuer shall lose his life for my sake, the same shall saue it.
25 Albowiem cóż pomoże człowiekowi, choćby wszystek świat pozyskał, gdyby samego siebie stracił, albo sobie uszkodził.
For what auantageth it a man, if he win the whole worlde, and destroy himselfe, or lose himselfe?
26 Albowiem ktokolwiek by się wstydził za mię i za słowa moje, za tego się Syn człowieczy wstydzić będzie, gdy przyjdzie w chwale swej i w ojcowskiej i świętych Aniołów.
For whosoeuer shall be ashamed of me, and of my wordes, of him shall the Sonne of man be ashamed, when hee shall come in his glorie, and in the glorie of the Father, and of the holy Angels.
27 Aleć wam powiadam prawdziwie: Są niektórzy z tych co tu stoją, którzy nie ukuszą śmierci, aż oglądają królestwo Boże.
And I tell you of a suretie, there be some standing here, which shall not taste of death, till they haue seene the kingdome of God.
28 I stało się po tych mowach, jakoby po ośmiu dniach, że wziąwszy z sobą Piotra i Jana i Jakóba, wstąpił na górę, aby się modlił.
And it came to passe about an eyght dayes after those wordes, that he tooke Peter and Iohn, and Iames, and went vp into a mountaine to pray.
29 A gdy się modlił, stał się inakszy kształt oblicza jego, i szaty jego stały się białe i świetne.
And as he prayed, the fashion of his countenance was changed, and his garment was white and glistered.
30 A oto dwaj mężowie rozmawiali z nim, a ci byli Mojżesz i Elijasz;
And beholde, two men talked with him, which were Moses and Elias:
31 Którzy pokazawszy się w sławie, powiadali o jego śmierci, którą miał podstąpić w Jeruzalemie.
Which appeared in glory, and tolde of his departing, which he shoulde accomplish at Hierusalem.
32 A Piotr i ci, którzy byli z nim, obciążeni byli snem, a ocuciwszy się, ujrzeli chwałę jego i onych dwóch mężów, którzy z nim stali.
But Peter and they that were with him, were heauie with sleepe, and when they awoke, they saw his glorie, and the two men standing with him.
33 I stało się, gdy oni odeszli od niego, rzekł Piotr do Jezusa: Mistrzu! dobrze nam tu być; przetoż uczyńmy trzy namioty, tobie jeden i Mojżeszowi jeden i Elijaszowi jeden; nie wiedząc, co mówił.
And it came to passe, as they departed from him, Peter said vnto Iesus, Master, it is good for vs to be here: let vs therefore make three tabernacles, one for thee, and one for Moses, and one for Elias, and wist not what he said.
34 A gdy on to mówił, stał się obłok, i zacienił je; i bali się, gdy oni wchodzili w obłok.
Whiles he thus spake, there came a cloude and ouershadowed them, and they feared when they were entring into the cloude.
35 I stał się głos z obłoku mówiący: Ten jest Syn mój miły, tego słuchajcie.
And there came a voyce out of the cloud, saying, This is that my beloued Sonne, heare him.
36 A gdy się stał on głos, znaleziony jest sam Jezus. A oni milczeli, i nie powiadali w one dni nikomu nic z tego, co widzieli.
And when the voyce was past, Iesus was found alone: and they kept it close, and tolde no man in those dayes any of those things which they had seene.
37 I stało się nazajutrz, gdy oni zstąpili z góry, że mu lud wielki zabieżał.
And it came to passe on the next day, as they came downe from the mountaine, much people met him.
38 A oto mąż z onego ludu zawołał, mówiąc: Nauczycielu! proszę cię, wejrzyj na syna mego; boć jedynego mam.
And beholde, a man of the companie cried out, saying, Master, I beseech thee, beholde my sonne: for he is all that I haue.
39 A oto duch zły popada go, a zaraz krzyczy, a on rozdziera go, śliniącego się, a zaledwie odchodzi od niego, skruszywszy go.
And loe, a spirit taketh him, and suddenly he crieth, and he teareth him, that he fometh, and hardly departeth from him, when he hath bruised him.
40 I prosiłem uczniów twoich, aby go wygnali; ale nie mogli.
Nowe I haue besought thy disciples to cast him out, but they could not.
41 Tedy Jezus odpowiadając rzekł: O rodzaju niewierny i przewrotny! dokądże z wami będę, i dokądże was cierpieć będę? Przywiedź tu syna twego.
Then Iesus answered, and said, O generation faithlesse, and crooked, howe long now shall I be with you, and suffer you? bring thy sonne hither.
42 A wtem, gdy on przychodził, rozdarł go dyjabeł i roztargał; ale Jezus zgromił ducha nieczystego i uzdrowił młodzieńca, i oddał go ojcu jego.
And whiles he was yet comming, the deuill rent him, and tare him: and Iesus rebuked the vncleane spirite, and healed the childe, and deliuered him to his father.
43 I zdumieli się wszyscy nad wielmożnością Bożą. A gdy się wszyscy dziwowali wszystkim rzeczom, które czynił Jezus, rzekł do uczniów swoich:
And they were all amased at the mightie power of God: and while they all wondered at al things, which Iesus did, he said vnto his disciples,
44 Składajcie wy do uszów waszych słowa te: albowiem Syn człowieczy ma być wydany w ręce ludzkie.
Marke these wordes diligently: for it shall come to passe, that the Sonne of man shalbe deliuered into the handes of men.
45 Lecz oni nie rozumieli słowa tego, i było zakryte od nich, że go pojąć nie mogli, i nie śmieli go pytać o to słowo.
But they vnderstood not that word: for it was hid from them, so that they could not perceiue it: and they feared to aske him of that worde.
46 I wszczęła się gadka między nimi, kto by z nich był największym.
Then there arose a disputation among them, which of them should be the greatest.
47 A Jezus widząc myśl serca ich, wziąwszy dziecię, postawił je podle siebie,
When Iesus sawe the thoughtes of their heartes, he tooke a litle childe, and set him by him,
48 I rzekł im: Ktobykolwiek przyjął to dzieciątko w imieniu mojem, mnie przyjmuje; a ktobykolwiek mnie przyjął, przyjmuje onego, który mię posłał: albowiem kto jest najmniejszy między wszystkimi wami, tenci będzie wielkim.
And said vnto them, Whosoeuer receiueth this litle childe in my Name, receiueth me: and whosoeuer shall receiue me, receiueth him that sent me: for he that is least among you all, he shall be great.
49 A Jan odpowiadając, rzekł: Mistrzu! widzieliśmy niektórego w imieniu twojem dyjabły wyganiającego, i zabranialiśmy mu, przeto że za tobą z nami nie chodzi.
And Iohn answered and saide, Master, we sawe one casting out deuils in thy Name, and we forbad him, because he followeth thee not with vs.
50 I rzekł do niego Jezus: Nie zabraniajcie mu; bo kto nie jest przeciwko nam, za nami jest.
Then Iesus saide vnto him, Forbid ye him not: for he that is not against vs, is with vs.
51 I stało się, gdy się wypełniły dni, aby był wzięty w górę, że się on na to udał, aby szedł do Jeruzalemu.
And it came to passe, when the dayes were accomplished, that he should be receiued vp, he setled himselfe fully to goe to Hierusalem,
52 Tedy posłał posły przed sobą; którzy weszli do miasteczka Samarytańskiego, aby mu nagotowali gospodę.
And sent messengers before him: and they went and entred into a towne of the Samaritans, to prepare him lodging.
53 Lecz oni go nie przyjęli, przeto że oblicze jego obrócone było do Jeruzalemu.
But they woulde not receiue him, because his behauiour was, as though he would go to Hierusalem.
54 A widząc to uczniowie jego, Jakób i Jan, rzekli: Panie! chceszże, iż rzeczemy, aby ogień zstąpił z nieba i spalił je, jako i Elijasz uczynił?
And when his disciples, Iames and Iohn sawe it, they saide, Lord, wilt thou that we commaund, that fire come downe from heauen, and consume them, euen as Elias did?
55 Ale Jezus obróciwszy się, zgromił je, i rzekł: Nie wiecie wy, jakiego jesteście ducha.
But Iesus turned about, and rebuked them, and said, Ye knowe not of what spirit ye are.
56 Albowiem Syn człowieczy nie przyszedł, zatracać dusz ludzkich, ale zachować. I szli do inszego miasteczka.
For the Sonne of man is not come to destroy mens liues, but to saue them. Then they went to another towne.
57 I stało się, gdy oni szli, że w drodze rzekł niektóry do niego: Pójdę za tobą, gdziekolwiek pójdziesz, Panie!
And it came to passe that as they went in the way, a certaine man said vnto him, I will follow thee, Lord, whithersoeuer thou goest.
58 A Jezus mu rzekł: Liszki mają jamy, i ptaszki niebieskie gniazda; ale Syn człowieczy nie ma, gdzie by głowę skłonił.
And Iesus saide vnto him, The foxes haue holes, and the birdes of the heauen nestes, but the Sonne of man hath not whereon to lay his head.
59 I rzekł do drugiego: Pójdź za mną! Ale on rzekł: Panie! dopuść mi pierwej odejść i pogrześć ojca mego.
But he said vnto another, Followe me. And the same said, Lord, suffer me first to goe and burie my father.
60 Ale mu Jezus rzekł: Niechaj umarli grzebią umarłych swoich; a ty poszedłszy, opowiadaj królestwo Boże.
And Iesus said vnto him, Let the dead burie their dead: but go thou, and preache the kingdome of God.
61 Rzekł też i drugi: Pójdę za tobą, Panie! ale mi pierwej dopuść pożegnać się z tymi, którzy są w domu moim.
Then another saide, I will follow thee, Lord: but let me first go bid them farewell, which are at mine house.
62 Rzekł do niego Jezus: Żaden, który by przyłożył rękę swoję do pługa, a oglądałby się nazad, nie jest sposobny do królestwa Bożego.
And Iesus saide vnto him, No man that putteth his hand to the plough, and looketh backe, is apt to the kingdome of God.
