Łukasza 9
1 A zwoławszy Jezus dwunastu uczniów swoich, dał im moc i władzę nad wszystkimi dyjabły, i aby uzdrawiali choroby.
And he called his twelve disciples to him, and gave them power and authority over all demons, and to cure diseases:
2 I rozesłał je, żeby kazali królestwo Boże, i uzdrawiali niemocne.
and he sent them to preach the kingdom of God, and to heal the sick.
3 Tedy rzekł do nich: Nie bierzcie nic na drogę, ani laski, ani taistry, ani chleba, ani pieniędzy, ani dwóch sukien miejcie.
And he said to them: Take nothing for your journey, neither staff, nor bag, nor bread, nor money; nor have two coats each.
4 A do któregokolwiek domu wnijdziecie, tamże zostańcie, i stamtąd wynijdźcie.
And whatever house you enter, there remain, and thence depart.
5 A którzybykolwiek was nie przyjęli, wychodząc z miasta onego, i proch z nóg waszych otrząśnijcie na świadectwo przeciwko nim.
And whoever will not receive you, when you go out of that city, shake off even the dust from your feet, for a testimony against them.
6 Wyszedłszy tedy, obchodzili wszystkie miasteczka, opowiadając Ewangieliję, a wszędzie chore uzdrawiając.
And they departed, and went through every village, preaching the gospel, and performing cures everywhere.
7 I usłyszał Herod, Tetrarcha, o wszystkiem, co się działo od niego, i był wątpliwym dla tego, że niektórzy powiadali, iż Jan zmartwychwstał.
And Herod the tetrarch heard of all things that were done by him; and he was perplexed, because it was said by some, that John had risen from the dead;
8 A niektórzy zasię: Iż się Elijasz ukazał; a drudzy, iż prorok jeden z onych starych zmartwychwstał.
and by some, that Elijah had appeared; and by others, that a prophet of ancient times had risen again.
9 Tedy rzekł Herod: Janamci ja ściął; któż wżdy ten jest, o którym ja takie rzeczy słyszę? i pragnął go widzieć.
And Herod said: John I have beheaded: but who is this, of whom I hear such things? And he desired to see him.
10 A wróciwszy się Apostołowie, powiadali mu, cokolwiek czynili. A on wziąwszy je z sobą, ustąpił osobno na miejsce puste przy mieście, które zowią Betsaida.
And the apostles returned, and told him all that they had done. And he took them, and withdrew privately to a desert place, that belonged to a city called Bethsaida.
11 Czego gdy się lud dowiedział, szedł za nim; a przyjąwszy je, mówił im o królestwie Bożem; a te, którzy uzdrowienia potrzebowali, uzdrawiał.
But the multitudes knew it, and followed him; and he received them, and spoke to them of the kingdom of God, and healed those who had need of healing.
12 A gdy się dzień począł skłaniać ku wieczorowi, przystąpiwszy oni dwunastu, rzekli mu: Rozpuść ten lud, aby odszedłszy do miasteczek okolicznych, i do wsi, i do gospód, znaleźli żywność; bośmy tu na miejscu pustem.
And the day began to decline; and the twelve came and said to him: Send the multitude away, that they may go into the villages, and the country round about, and lodge, and find food; for we are here in a desert place.
13 Ale on rzekł do nich: Dajcież wy im jeść. A oni powiedzieli: Nie mamy więcej, tylko pięć chlebów i dwie ryby, oprócz żebyśmy szli, a kupili, na ten wszystek lud żywności.
But he said to them: Do you give them food. They replied: We have nothing but five loaves and two fishes, unless we go and buy food for all these people.
14 Albowiem było mężów około pięciu tysięcy. I rzekł do uczniów swoich: Rozkażcie im usiąść w każdym rzędzie po pięćdziesiąt.
For there were about five thousand men. And he said to his disciples: Make them recline in companies of fifty.
15 I uczynili tak, i usiedli wszyscy.
And they did so, and made them all recline.
16 A on wziąwszy onych pięć chlebów i one dwie ryby, wejrzawszy w niebo, błogosławił im, i łamał i dawał uczniom, aby kładli przed on lud.
And he took the five loaves and the two fishes, and looking up to heaven, he blessed them, and broke, and gave them to the disciples, to set before the multitude.
17 I jedli, i nasyceni są wszyscy; i zebrano, co im zbyło z ułomków, dwanaście koszów.
And they all ate, and were satisfied; and there was taken up what remained to them of the broken pieces, twelve baskets.
18 I stało się, gdy się on sam osobno modlił, że z nim byli uczniowie; i pytał ich mówiąc: Kimże mię być powiadają ludzie?
And it came to pass, as he was praying in a retired place, that his disciples were with him; and he asked them, saying: Who do the multitudes say that I am?
19 A oni odpowiadając rzekli: Janem Chrzcicielem, a drudzy Elijaszem, a drudzy mówią, iż prorok niektóry z onych starych zmartwychwstał.
They answered and said: John the Immerser; but some, Elijah; and others, that some prophet of ancient times has risen again.
20 I rzekł im: A wy kim mię być powiadacie? A odpowiadając Piotr rzekł: Chrystusem, onym Bożym.
He said to them: But who do you say that I am? Peter answered and said: The Christ of God.
21 Ale on przygroziwszy im, rozkazał, aby tego nikomu nie powiadali,
And he strictly charged them and commanded them to tell this to no one,
22 Mówiąc: Że Syn człowieczy musi wiele cierpieć, a być odrzuconym od starszych ludu i od przedniejszych kapłanów i od nauczonych w Piśmie, i być zabitym, a trzeciego dnia zmartwychwstać.
saying: The Son of man must suffer many things, and be rejected by the elders and chief priests and scribes, and be put to death, and be raised the third day.
23 I mówił do wszystkich: Kto chce za mną iść, niech zaprze samego siebie, a niech bierze krzyż swój na każdy dzień, i naśladuje mię.
And he said to them all: If any one determines to come after me, let him deny himself, and take up his cross, and follow me.
24 Albowiem ktobykolwiek chciał zachować duszę swoję, straci ją; a ktobykolwiek stracił duszę swą dla mnie, ten ją zachowa.
For whoever will save his life, shall lose it; but whoever will lose his life for my sake, shall save it.
25 Albowiem cóż pomoże człowiekowi, choćby wszystek świat pozyskał, gdyby samego siebie stracił, albo sobie uszkodził.
For what will it profit a man, if he gain the whole world, and destroy himself, or be lost?
26 Albowiem ktokolwiek by się wstydził za mię i za słowa moje, za tego się Syn człowieczy wstydzić będzie, gdy przyjdzie w chwale swej i w ojcowskiej i świętych Aniołów.
For whoever will be ashamed of me and my words, of him will the Son of man be ashamed, when he comes in his own glory; and that of the Father, and of the holy angels.
27 Aleć wam powiadam prawdziwie: Są niektórzy z tych co tu stoją, którzy nie ukuszą śmierci, aż oglądają królestwo Boże.
But I say to you, of a truth, there are some of these who stand here that shall not taste of death till they see the kingdom of God.
28 I stało się po tych mowach, jakoby po ośmiu dniach, że wziąwszy z sobą Piotra i Jana i Jakóba, wstąpił na górę, aby się modlił.
And it came to pass, about eight days after these words, that he took Peter and John and James, and went up into a mountain to pray.
29 A gdy się modlił, stał się inakszy kształt oblicza jego, i szaty jego stały się białe i świetne.
And as he prayed, the appearance of his face was changed, and his raiment became white and glittering.
30 A oto dwaj mężowie rozmawiali z nim, a ci byli Mojżesz i Elijasz;
And, behold, two men conversed with him, who were Moses and Elijah;
31 Którzy pokazawszy się w sławie, powiadali o jego śmierci, którą miał podstąpić w Jeruzalemie.
they appeared in glory, and spoke of his departure, which he was about to accomplish in Jerusalem.
32 A Piotr i ci, którzy byli z nim, obciążeni byli snem, a ocuciwszy się, ujrzeli chwałę jego i onych dwóch mężów, którzy z nim stali.
And Peter and those who were with him were heavy with sleep; but having fully awakened, they saw his glory, and the two men that stood with him.
33 I stało się, gdy oni odeszli od niego, rzekł Piotr do Jezusa: Mistrzu! dobrze nam tu być; przetoż uczyńmy trzy namioty, tobie jeden i Mojżeszowi jeden i Elijaszowi jeden; nie wiedząc, co mówił.
And it came to pass, that, as they were withdrawing from him, Peter said to Jesus: Master, it is good for us to be here; let us make three tents, one for thee, one for Moses, and one for. Elijah, not knowing what he said.
34 A gdy on to mówił, stał się obłok, i zacienił je; i bali się, gdy oni wchodzili w obłok.
While he was saying these things, there came a cloud, and it overshadowed them; and they were afraid as those men entered the cloud.
35 I stał się głos z obłoku mówiący: Ten jest Syn mój miły, tego słuchajcie.
And there came a voice from the cloud, saying: This is my beloved Son; hear him.
36 A gdy się stał on głos, znaleziony jest sam Jezus. A oni milczeli, i nie powiadali w one dni nikomu nic z tego, co widzieli.
And when the voice was past, Jesus was found alone. And they kept it secret, and told no one, in those days, any of the things which they had seen.
37 I stało się nazajutrz, gdy oni zstąpili z góry, że mu lud wielki zabieżał.
And it came to pass, that, on the next day, when they had come down from the mountain, a great multitude met him.
38 A oto mąż z onego ludu zawołał, mówiąc: Nauczycielu! proszę cię, wejrzyj na syna mego; boć jedynego mam.
And, behold, a man from the multitude cried out, saying: Teacher, I beseech thee, look upon my son, for he is my only child;
39 A oto duch zły popada go, a zaraz krzyczy, a on rozdziera go, śliniącego się, a zaledwie odchodzi od niego, skruszywszy go.
and, behold, a spirit seizes him, and he suddenly cries out, and it throws him into convulsions, and causes him to foam, and after depriving him of strength, hardly departs from him.
40 I prosiłem uczniów twoich, aby go wygnali; ale nie mogli.
And I entreated thy disciples to cast it out; but they were not able.
41 Tedy Jezus odpowiadając rzekł: O rodzaju niewierny i przewrotny! dokądże z wami będę, i dokądże was cierpieć będę? Przywiedź tu syna twego.
And Jesus answering, said: O unbelieving and perverse generation, how long shall I be with you and bear with you! Bring your son hither.
42 A wtem, gdy on przychodził, rozdarł go dyjabeł i roztargał; ale Jezus zgromił ducha nieczystego i uzdrowił młodzieńca, i oddał go ojcu jego.
And while he was coming, the demon cast him to the ground, and threw him into convulsions; but Jesus rebuked the unclean spirit, and restored the child to health, and gave him back to his father.
43 I zdumieli się wszyscy nad wielmożnością Bożą. A gdy się wszyscy dziwowali wszystkim rzeczom, które czynił Jezus, rzekł do uczniów swoich:
And they were all amazed at the mighty power of God. And while they were all wondering at every thing that Jesus did, he said to his disciples:
44 Składajcie wy do uszów waszych słowa te: albowiem Syn człowieczy ma być wydany w ręce ludzkie.
Let these words sink into your ears; for the Son of man is about to be delivered into the hands of men.
45 Lecz oni nie rozumieli słowa tego, i było zakryte od nich, że go pojąć nie mogli, i nie śmieli go pytać o to słowo.
But they did not understand this saying, and it was concealed from them, that they might not understand it; and they were afraid to ask him about this saying.
46 I wszczęła się gadka między nimi, kto by z nich był największym.
And there arose a contention among them, which of them should be greatest.
47 A Jezus widząc myśl serca ich, wziąwszy dziecię, postawił je podle siebie,
But Jesus perceived the thought of their heart, and he took a little child, and made it stand by him,
48 I rzekł im: Ktobykolwiek przyjął to dzieciątko w imieniu mojem, mnie przyjmuje; a ktobykolwiek mnie przyjął, przyjmuje onego, który mię posłał: albowiem kto jest najmniejszy między wszystkimi wami, tenci będzie wielkim.
and said to them: Whoever will receive this little child on my account, receives me; and whoever will receive me, receives him that sent me. For he that is least among you all, the same shall be great.
49 A Jan odpowiadając, rzekł: Mistrzu! widzieliśmy niektórego w imieniu twojem dyjabły wyganiającego, i zabranialiśmy mu, przeto że za tobą z nami nie chodzi.
And John answered and said: Master, we saw a certain one casting out demons in thy name; and we forbade him, because he does not follow with us.
50 I rzekł do niego Jezus: Nie zabraniajcie mu; bo kto nie jest przeciwko nam, za nami jest.
And Jesus said to him: Forbid him not; for whoever is not against us, is for us.
51 I stało się, gdy się wypełniły dni, aby był wzięty w górę, że się on na to udał, aby szedł do Jeruzalemu.
And it came to pass, as the time for him to be taken up into heaven had fully come, that he set his face steadfastly to go up to Jerusalem.
52 Tedy posłał posły przed sobą; którzy weszli do miasteczka Samarytańskiego, aby mu nagotowali gospodę.
And he sent messengers before his face; and they went, and entered a village of the Samaritans, to prepare for him.
53 Lecz oni go nie przyjęli, przeto że oblicze jego obrócone było do Jeruzalemu.
And they did not receive him, because his face was turned toward Jerusalem.
54 A widząc to uczniowie jego, Jakób i Jan, rzekli: Panie! chceszże, iż rzeczemy, aby ogień zstąpił z nieba i spalił je, jako i Elijasz uczynił?
And when his disciples James and John saw this, they said: Lord, is it thy will that we command fire to come down from heaven and destroy them, even as Elijah did?
55 Ale Jezus obróciwszy się, zgromił je, i rzekł: Nie wiecie wy, jakiego jesteście ducha.
But he turned and rebuked them, and said: You know not of what spirit you are.
56 Albowiem Syn człowieczy nie przyszedł, zatracać dusz ludzkich, ale zachować. I szli do inszego miasteczka.
And they went to another village.
57 I stało się, gdy oni szli, że w drodze rzekł niektóry do niego: Pójdę za tobą, gdziekolwiek pójdziesz, Panie!
And it came to pass, as they were going on their journey, that a certain man said to him: Lord, I will follow thee wherever thou shalt go.
58 A Jezus mu rzekł: Liszki mają jamy, i ptaszki niebieskie gniazda; ale Syn człowieczy nie ma, gdzie by głowę skłonił.
And Jesus said to him: The foxes have dens, and the birds of the air have roosts, but the Son of man has not where to lay his head.
59 I rzekł do drugiego: Pójdź za mną! Ale on rzekł: Panie! dopuść mi pierwej odejść i pogrześć ojca mego.
And he said to another: Follow me. But he replied: Lord, permit me first to go and bury my father.
60 Ale mu Jezus rzekł: Niechaj umarli grzebią umarłych swoich; a ty poszedłszy, opowiadaj królestwo Boże.
Jesus said: Let the dead bury their own dead; but do you go and publish abroad the kingdom of God.
61 Rzekł też i drugi: Pójdę za tobą, Panie! ale mi pierwej dopuść pożegnać się z tymi, którzy są w domu moim.
And another said: I will follow thee, Lord; but first permit me to take leave of those at home.
62 Rzekł do niego Jezus: Żaden, który by przyłożył rękę swoję do pługa, a oglądałby się nazad, nie jest sposobny do królestwa Bożego.
Jesus said to him: No one that puts his hand to the plow, and looks back, is fit for the kingdom of God.
