Łukasza 8
1 I stało się potem, że on chodził po miastach i po miasteczkach każąc i opowiadając królestwo Boże, a oni dwunastu byli z nim,
Ensuite Jésus alla de ville en ville et de village en village, prêchant et annonçant la bonne nouvelle du royaume de Dieu.
2 I niektóre niewiasty, które był uzdrowił od duchów złych i od niemocy ich, jako Maryja, którą zwano Magdaleną, z której było siedm dyjabłów wyszło;
Il était accompagné des Douze et de quelques femmes qu'il avait guéries des mauvais esprits et de leurs maladies; c’était Marie, appelée Madeleine, de laquelle étaient sortis sept démons,
3 I Joanna, żona Chuzego, urzędnika Herodowego, i Zuzanna, i inszych wiele, które mu służyły z majętności swoich.
Jeanne, femme de Chouza, intendant d'Hérode, Suzanne et plusieurs autres qui l'assistaient de leurs biens, lui et ses disciples.
4 A gdy się schodził wielki lud, i z różnych miast garnęli się do niego, rzekł przez podobieństwo;
Un jour que s'était amassée une foule nombreuse, grossie de ceux qui de ville en ville venaient vers lui, il leur dit en parabole:
5 Wyszedł rozsiewca, aby rozsiewał nasienie swoje; a gdy on rozsiewał, tedy jedno padło podle drogi i podeptane jest, a ptaki niebieskie podziobały je.
«Un semeur sortit pour faire ses semailles; et, comme il semait, une partie de la semence tomba le long du chemin; elle fut foulée aux pieds, et les oiseaux du ciel la mangèrent.
6 A drugie padło na opokę, a gdy wzeszło, uschło, przeto iż nie miało wilgotności.
Une autre partie tomba sur le roc: elle poussa et sécha, parce qu'elle manquait d'humidité.
7 A drugie padło między ciernie; ale ciernie wespół z niem wzrosły, i zadusiły je.
Une autre partie tomba au milieu des épines; et les épines poussant avec la semence, l’étouffèrent.
8 A drugie padło na ziemię dobrą, a gdy wzeszło, przyniosło pożytek stokrotny. To mówiąc wołał: Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha!
Enfin une autre partie tomba dans la bonne terre, elle poussa et produisit du fruit au centuple.» Puis il ajouta à haute voix: «Que celui qui a des oreilles pour entendre, entende.»
9 I pytali go uczniowie jego, mówiąc: Co by to było za podobieństwo?
Ses disciples lui ayant demandé ce que signifiait cette parabole,
10 A on im rzekł: Wam dano wiedzieć tajemnicę królestwa Bożego; ale innym w podobieństwach, aby widząc nie widzieli, a słysząc nie rozumieli.
il répondit: «Pour vous, il vous a été donné de connaître les mystères du royaume de Dieu; mais pour les autres, ce n'est qu'en paraboles, afin qu’en regardant, ils ne voient point, et qu'en entendant, ils ne comprennent point.»
11 A to podobieństwo takie jest: nasienie jest słowo Boże.
Voici donc le sens de cette parabole: La semence, c'est la parole de Dieu.
12 A którzy podle drogi, ci są, którzy słuchają, zatem przychodzi dyjabeł, i wybiera słowo z serca ich, aby uwierzywszy, nie byli zbawieni.
Ceux qui reçoivent la semence le long du chemin, sont ceux qui entendent la Parole; ensuite le diable vient, et il l'enlève de leur coeur, de peur qu'ils ne croient et ne soient sauvés.
13 A którzy na opoce, ci są, którzy gdy słuchają, z radością słowo przyjmują, ale ci korzenia nie mają, ci do czasu wierzą, a czasu pokusy odstępują.
Ceux qui reçoivent la semence sur le roc, sont ceux qui reçoivent la Parole avec joie, dès qu'ils l'entendent, mais qui, n'ayant pas de racines, ne croient que pour un temps, et font défection au moment de l'épreuve.
14 A które padło między ciernie, ci są, którzy słuchają słowa: ale odszedłszy, od pieczołowania i bogactw, i rozkoszy żywota bywają zaduszeni, i nie przynoszą pożytku.
Quant à la partie qui est tombée parmi les épines, ce sont ceux qui ont entendu la Parole, et qui, en cheminant, la laissent étouffer par les soucis, par les richesses et par les plaisirs de la vie, et ne donnent que des fruits avortés.
15 Ale które padło na ziemię dobrą, ci są, którzy w sercu uprzejmem i dobrem słyszane słowo zachowują, i owoc przynoszą w cierpliwości.
Quant à la partie qui est tombée dans la bonne terre, ce sont ceux qui entendent la Parole avec un coeur honnête et bon, la conservent, et portent du fruit avec persévérance.
16 A żaden zapaliwszy świecę, nie nakrywa jej naczyniem, ani jej kładzie pod łoże, ale ją stawia na świeczniku, aby ci, którzy wchodzą, widzieli światło.
«Il n'est personne, qui, après avoir allumé une lampe, la couvre d'un vase, ou la mette sous un lit; mais on la met sur un pied, afin que ceux qui entrent voient clair.
17 Bo nie masz nic tajemnego, co by nie miało być objawiono; i nie masz nic skrytego, czego by się nie dowiedziano, i co by na jaw nie wyszło.
Car il n'y a rien de caché qui ne se découvre, ni rien de secret qui ne finisse par être connu, et ne vienne au grand jour.
18 Przetoż patrzcie, jako słuchacie: albowiem kto ma, temu będzie dane, a kto nie ma, i to, co mniema, że ma, będzie odjęte od niego.
Prenez donc garde à la manière dont vous écoutez; car on donnera à celui qui a, mais pour celui qui n'a pas, on lui ôtera même ce qu'il croit avoir.»
19 Tedy przyszli do niego matka i bracia jego; ale do niego przystąpić nie mogli dla ludu.
Cependant la mère et les frères de Jésus étaient venus le trouver, et ne pouvaient arriver jusqu’à lui, à cause de la foule.
20 I dano mu znać, mówiąc: Matka twoja i bracia twoi stoją przed domem, chcąc cię widzieć.
On l'en informa en lui disant: «Ta mère et tes frères sont là dehors, qui désirent te voir.»
21 A on odpowiadając, rzekł do nich: Matka moja i bracia moi są ci, którzy słowa Bożego słuchają i czynią je.
Il répondit: «Ma mère et mes frères sont ceux qui écoutent la parole de Dieu, et qui la mettent en pratique.»
22 I stało się dnia jednego, że on wstąpił w łódź i uczniowie jego, i rzekł do nich: Przeprawmy się na drugą stronę jeziora. I puścili się.
Un jour il entra dans une barque avec ses disciples, et leur dit: «Passons de l'autre côté du lac; » et ils partirent.
23 A gdy płynęli, usnął. I przypadła nawałność wiatru na jezioro, i łódź się zalewała, tak że byli w niebezpieczeństwie.
Pendant qu'ils naviguaient, Jésus s'endormit, et un ouragan ayant fondu sur le lac, la barque se remplissait d'eau; et ils étaient en péril.
24 A przystąpiwszy, obudzili go, mówiąc: Mistrzu, mistrzu! giniemy. A on ocknąwszy się, zgromił wiatr i wały wodne, i uśmierzyły się, i stało się uciszenie.
Les disciples s'approchèrent de Jésus et le réveillèrent en disant: «Maître, maître, nous périssons.» Jésus se leva, tança lèvent et les flots: ils s'apaisèrent, et le calme se fit.
25 Tedy im rzekł: Gdzież jest wiara wasza? A bojąc się, dziwowali się, mówiąc jedni do drugich: Któż wżdy jest ten, że i wiatrom rozkazuje i wodom, a są mu posłuszne?
Puis il dit à ses disciples: «où est votre foi?» Pour eux, saisis de frayeur et d'étonnement, ils se disaient les uns aux autres: «Quel est donc cet homme, qu'il commande aux vents et à l'eau, et qu'ils lui obéissent?»
26 I przewieźli się do krainy Gadareńczyków, która jest przeciw Galilei.
Puis ils abordèrent au pays des Gadaréniens, qui est vis-à-vis de la Galilée.
27 A gdy wstąpił na ziemię, zabieżał mu mąż niektóry z onego miasta, co miał dyjabły od niemałego czasu, a nie obłóczył się w szaty, i nie mieszkał w domu, tylko w grobach.
Quand Jésus fut descendu à terre, il rencontra un homme de la ville, qui depuis longtemps était possédé des démons: il ne portait point de vêtement, et demeurait non dans une maison, mais dans les sépulcres.
28 Ten ujrzawszy Jezusa, zakrzyknął, i upadł przed nim, a głosem wielkim rzekł: Cóż ja mam z tobą, Jezusie, Synu Boga najwyższego? proszę cię, nie dręcz mię.
Dès qu'il vit Jésus, il poussa un cri, se jeta à ses pieds, et dit d'une voix forte: «Qu'y a-t-il entre toi et moi, Jésus, Fils du Dieu Très-Haut? Je t'en prie, ne me tourmente pas.»
29 Albowiem rozkazał onemu duchowi nieczystemu, aby wyszedł z onego człowieka: bo od wielu czasów porywał go; a chociaż go wiązano łańcuchami i w pętach strzeżono, jednak on porwawszy okowy, bywał od dyjabła na pustynię pędzony.
Jésus, en effet, commandait à l'esprit impur de sortir de cet homme; car depuis longtemps l’esprit l'emportait avec lui: on avait beau le garder enchaîné et les fers aux pieds, il brisait ses liens et était entraîné par le démon dans les déserts.
30 I pytał go Jezus, mówiąc: Co masz za imię? A on rzekł: Wojsko; albowiem wiele dyjabłów wstąpiło było weń.
Jésus lui demanda: «Quel est ton nom?» — «Légion, » répondit-il; en effet, plusieurs démons étaient entrés dans cet homme;
et il se mit à supplier Jésus de ne point commander à ces démons d'aller dans l'abîme. (Abyssos g12)
32 A była tam trzoda wielka świń, która się pasła na górze, i prosili go, aby im dopuścił wstąpić w nie. I dopuścił im.
Or, il y avait là un grand troupeau de pourceaux qui paissaient sur la montagne, et les démons le supplièrent de leur permettre d'aller dans ces pourceaux; et il le leur permit.
33 A wyszedłszy dyjabli z onego człowieka, weszli w świnie; i porwała się ona trzoda pędem z przykra do jeziora, i utonęła.
Étant donc sortis de cet homme, ils entrèrent dans les pourceaux, et le troupeau se rua du haut du précipice dans le lac, et se noya.
34 A widząc pasterze, co się stało, uciekli; a poszedłszy, oznajmili to w mieście i we wsiach.
A cette vue, les gardeurs s'enfuirent, et répandirent la nouvelle dans la ville et dans la campagne.
35 I wyszli, aby oglądali to, co się stało; a przyszedłszy do Jezusa, znaleźli człowieka onego, z którego wyszli dyjabli, obleczonego, przy dobrem baczeniu, siedzącego u nóg Jezusowych, i bali się.
Les gens sortirent pour voir ce qui était arrivé; ils vinrent vers Jésus et trouvèrent l'homme de qui les démons étaient sortis, assis à ses pieds, vêtu et dans son bon sens; ce qui les remplit de frayeur.
36 Opowiedzieli im tedy ci, którzy widzieli, jako uzdrowiono tego, który był opętany.
Les témoins de ce fait leur rapportèrent aussi comment le démoniaque avait été guéri.
37 I prosiło go wszystko mnóstwo onej okolicznej krainy Gadareńczyków, aby odszedł od nich; albowiem ich był wielki strach ogarnął. A on wstąpiwszy w łódź, wrócił się.
Toute la population de la contrée voisine des Gadaréniens le pria de s'éloigner de chez eux, parce qu'ils étaient en proie à une grande frayeur: Jésus étant entré dans la barque, s'en retourna.
38 I prosił go on mąż, z którego wyszli dyjabli, aby był przy nim; ale go Jezus odprawił, mówiąc:
L'homme de qui les démons étaient sortis, lui demanda de rester avec lui, mais Jésus le renvoya en lui disant:
39 Wróć się do domu twego, a opowiadaj, jakoć wielkie rzeczy Bóg uczynił. I odszedł, po wszystkiem mieście opowiadając, jako mu wielkie rzeczy Jezus uczynił.
«Retourne dans ta maison, et raconte tout ce que Dieu a fait pour toi.» Il s'en alla, et publia par toute la ville tout ce que Jésus avait fait pour lui.
40 I stało się, gdy się wrócił Jezus, że go przyjął lud; albowiem nań wszyscy oczekiwali.
A son retour, Jésus fut accueilli par la foule; car ils étaient tous à l'attendre.
41 A oto przyszedł mąż imieniem Jairus, a ten był przełożonym bóżnicy; a przypadłszy do nóg Jezusowych, prosił go, aby wszedł w dom jego.
Alors il vint un homme nommé Jaïrus, chef de la synagogue, qui, se jetant aux pieds de Jésus, le supplia de venir dans sa maison,
42 Albowiem miał córkę jedyną około dwunastu lat, która już konała. (A gdy on szedł, cisnął go lud.)
parce qu'il avait une fille unique, d'environ douze ans, qui se mourait. Pendant que Jésus s'y acheminait, la foule le serrait à l'étouffer.
43 A niewiasta, która płynienie krwi cierpiała od lat dwunastu, i wynałożyła była na lekarzy wszystko swoje pożywienie, a nie mogła być od nikogo uleczona,
Et une femme qui était atteinte d'une hémorragie depuis douze ans, et qui avait dépensé tout son bien en médecins, sans qu'aucun d'eux eût pu la guérir,
44 Przystąpiwszy z tyłu, dotknęła się podołka szaty jego, a zarazem się zastanowiło płynienie krwi jej.
s'approcha par derrière, toucha la houppe de son manteau, et au même instant son hémorragie s'arrêta.
45 I rzekł Jezus: Któż jest, co się mnie dotknął? a gdy się wszyscy zapierali, rzekł Piotr, i ci, którzy z nim byli: Mistrzu! lud cię ciśnie i tłoczy, a ty mówisz: Kto się mnie dotknął?
Et Jésus dit: «Qui est-ce qui m'a touché?» Comme tous s'en défendaient, Pierre et ceux qui étaient avec lui, dirent: «Maître, la foule t'entoure et te presse, et tu demandes qui t'a touché!»
46 I rzekł Jezus: Dotknął się mnie ktoś, bom poznał, że moc ode mnie wyszła.
Mais Jésus répondit: «Quelqu'un m'a touché, car j'ai senti une vertu sortir de moi.»
47 A widząc ona niewiasta, że się nie utaiła, ze drżeniem przystąpiła i upadła przed nim, i dlaczego się go dotknęła, powiedziała mu przed wszystkim ludem, i jako zaraz uzdrowiona była.
La femme voyant qu'elle n'était pas restée inaperçue, vint toute tremblante se jeter aux pieds de Jésus, et déclara devant tout le monde, pour quelle cause elle l'avait touché, et comment elle avait été guérie à l'instant.
48 A on jej rzekł: Ufaj, córko! wiara twoja ciebie uzdrowiła; idźże w pokoju.
Jésus lui dit: «Ma fille, ta foi t'a guérie: va en paix.»
49 A gdy on to jeszcze mówił, przyszedł niektóry od przełożonego bóżnicy, powiadając mu: Iż umarła córka twoja, nie trudź Nauczyciela.
Il parlait encore, lorsqu'on vint de chez Jaïrus dire à ce chef de la synagogue: «Ta fille est morte, ne fatigue pas le Maître.»
50 Ale Jezus usłyszawszy to, odpowiedział mu, mówiąc: Nie bój się, tylko wierz, a będzie uzdrowiona.
Mais Jésus, qui avait entendu cette parole, lui dit: «Ne crains point, crois seulement, et elle sera guérie.»
51 A wszedłszy w dom, nie dopuścił z sobą wnijść nikomu, tylko Piotrowi, i Jakóbowi, i Janowi, i ojcu i matce onej dzieweczki.
Lorsqu'il fut arrivé à la maison, il ne laissa entrer personne avec lui, si ce n'est Pierre, Jean, Jacques, avec le père et la mère de l'enfant.
52 A płakali wszyscy, i narzekali nad nią. Ale on rzekł: Nie płaczcież! Nie umarłać, ale śpi.
Comme tous pleuraient et se lamentaient, Jésus leur dit: «Ne pleurez pas; elle n'est pas morte, mais elle dort.»
53 I naśmiewali się z niego, wiedząc, iż była umarła.
Et ils se moquèrent de lui, sachant qu'elle était morte.
54 A on wygnawszy precz wszystkich, i ująwszy ją za rękę, zawołał, mówiąc: Dzieweczko, wstań!
Mais lui, la saisissant par la main, dit en élevant la voix: «Enfant, lève-toi.»
55 I wrócił się duch jej; i wstała zaraz; i rozkazał, aby jej jeść dano.
La respiration lui revint, et elle se leva à l'instant; et Jésus commanda qu'on lui donnât à manger.
56 I zdumieli się rodzice jej. A on im zakazał, aby nikomu nie powiadali tego, co się było stało.
Les parents de la jeune fille furent dans le ravissement, et Jésus leur recommanda de ne dire à personne ce qui venait de se passer.
