Łukasza 22
1 A przybliżało się święto przaśników, które zowią wielkanocą.
Now the Festival of Unleavened Bread, also called the Passover, was approaching.
2 I szukali przedniejsi kapłani i nauczeni w Piśmie, jakoby go zabili; ale się bali ludu.
The chief priests and religious teachers were looking for a way to kill Jesus, but were afraid of what the people would do.
3 I wstąpił szatan w Judasza, którego zwano Iszkaryjotem, który był z liczby dwunastu.
Satan entered into Judas, surnamed Iscariot, one of the twelve disciples.
4 Ten tedy odszedłszy, zmówił się z przedniejszymi kapłanami, i z przełożonymi kościoła, jakoby go im wydał.
He went and discussed with the chief priests and guard officers how he could betray Jesus.
5 I uradowali się, i umówili się z nim, że mu chcą dać pieniądze.
They were delighted, and offered him money.
6 I obiecał, i szukał sposobnego czasu, aby go im wydał bez rozruchu.
He agreed, and began to look for an opportunity to hand over Jesus when a crowd would not be there.
7 Tedy przyszedł dzień przaśników, którego miał baranek być zabity.
The Day of Unleavened Bread arrived when the Passover lamb had to be sacrificed.
8 I posłał Piotra i Jana, mówiąc: Poszedłszy nagotujcie nam baranka, abyśmy jedli.
Jesus sent Peter and John, telling them, “Go and prepare the Passover meal, so we can eat it together.”
9 Ale oni mu rzekli: Gdzież chcesz, abyśmy go nagotowali?
They asked him, “Where do you want us to prepare for it?”
10 A on rzekł do nich: Oto gdy do miasta wchodzić będziecie, spotka się z wami człowiek, niosący dzban wody; idźcież za nim do domu, do którego wnijdzie,
He replied, “When you enter the city you'll meet a man carrying a jar of water. Follow him and go into the house he enters.
11 A rzeczcie gospodarzowi domu onego: Kazał ci powiedzieć nauczyciel: Gdzie jest gospoda, kędy bym jadł baranka z uczniami moimi?
Tell the owner of the house that the Teacher asks you, ‘Where is the dining room where I can eat the Passover with my disciples?’
12 A on wam ukaże salę wielką usłaną, tamże nagotujcie.
He'll show you a large upstairs room that already has the necessary furniture. Prepare the meal there.”
13 Tedy odszedłszy znaleźli, jako im był powiedział, i nagotowali baranka.
They went and found that everything was just as he had told them, and they prepared the Passover meal there.
14 A gdy przyszła godzina, usiadł za stół, i dwanaście apostołów z nim.
When the time came, he sat down at the table with his apostles. He told them,
15 I rzekł do nich: Żądając żądałem tego baranka jeść z wami, pierwej niżbym cierpiał.
“I've been really looking forward to eating this Passover meal with you before my sufferings begin.
16 Boć wam powiadam, że go więcej jeść nie będę, aż się wypełni w królestwie Bożem.
I tell you I shall not eat it again until the time is fulfilled in the kingdom of God.”
17 A wziąwszy kielich i podziękowawszy, rzekł: Weźmijcie to, a podzielcie między się.
Jesus took the cup, and after he had given thanks, he said, “Take this and share it among yourselves.
18 Albowiem powiadam wam, że nie będę pił z rodzaju winnej macicy, aż przyjdzie królestwo Boże.
I tell you that I won't drink again of the fruit of the vine until the kingdom of God comes.”
19 A wziąwszy chleb i podziękowawszy, łamał i dał im, mówiąc: To jest ciało moje, które się za was daje; to czyńcie na pamiątkę moję.
He picked up some bread, and after he had given thanks, he broke it into pieces and gave it to them. “This is my body which is given for you; do this in order to remember me,” Jesus told them.
20 Także i kielich, gdy było po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich jest nowy testament we krwi mojej, która się za was wylewa.
In the same way after they had finished supper, he picked up the cup and said, “This cup is the new agreement in my blood which is poured out for you.”
21 Ale oto ręka tego, co mię wydaje, ze mną jest za stołem.
“In spite of this, my betrayer is sitting right here with me at the table.
22 Synci zaiste człowieczy idzie, tak jako jest postanowione; ale biada człowiekowi temu, który go wydaje!
For it has been determined that the Son of man will die, yet how disastrous it will be for his betrayer!”
23 Tedy się oni poczęli między sobą pytać o tem, kto by wżdy z nich był, co by to uczynić miał.
They began to argue among themselves as to who this might be and who could do this.
24 A wszczął się też spór między nimi o tem, kto by się z nich zdał być większy.
At the same time they also got into a quarrel about which of them was the most important.
25 Ale on im rzekł: Królowie narodów panują nad nimi, a którzy nad nimi moc mają, dobrodziejami nazywani bywają.
Jesus told them, “Foreign kings lord it over their subjects, and those having power even want people to call them ‘benefactors.’
26 Lecz wy nie tak: owszem kto największy jest między wami, niech będzie jako najmniejszy, a kto jest wodzem, będzie jako ten, co służy.
But it should not be so with you! Whoever is highest among you should be like the lowest, and the leader should be like a servant.
27 Bo któryż większy jest? Ten, co siedzi, czyli ten, co służy? Izali nie ten, co siedzi? Alem ja jest w pośrodku was jako ten, co służy.
Who is greater—the one who sits at the table, or the one who serves? Isn't it the one who sits at the table? But I'm among you as the one who serves.
28 A wy jesteście, którzyście wytrwali przy mnie w pokusach moich.
You have stayed with me throughout my trials.
29 I jać wam sporządzam, jako mi sporządził Ojciec mój, królestwo,
And I grant to you authority to rule, just as my Father granted it to me,
30 Abyście jedli i pili za stołem moim w królestwie mojem, i siedzieli na stolicach, sądząc dwanaście pokoleń Izraelskich.
so that you may eat and drink at my table in my kingdom, and sit on thrones judging the twelve tribes of Israel.”
31 I rzekł Pan: Szymonie, Szymonie! oto szatan wyprosił was, aby was odwiewał jako pszenicę,
“Simon, Simon—Satan has asked to have all of you to sift like wheat,
32 Alem ja prosił za tobą, aby nie ustała wiara twoja; a ty niekiedy nawróciwszy się, utwierdzaj braci twoich.
but I have prayed for you that your trust in me may not fail. And when you have returned, encourage your brothers.”
33 A on mu rzekł: Panie! gotówem z tobą iść i do więzienia i na śmierć.
Peter said, “Lord, I'm ready to go with you to prison, and to die with you!”
34 A on rzekł: Powiadam ci, Piotrze! nie zapieje dziś kur, aż się pierwej trzykroć zaprzesz, że mię nie znasz.
Jesus replied, “I'm telling you, Peter, before the cock crows today, you will deny three times that you know me.”
35 I rzekł im: Gdym was posyłał bez mieszka, i bez taistry, i bez butów, izali wam czego nie dostawało? A oni rzekli: Niczego.
Jesus asked them, “When I sent you out without money, without a bag, and without an extra pair of sandals, did you lack anything?” “No, nothing,” they replied.
36 Tedy im rzekł: Ale teraz kto ma mieszek, niech go weźmie, także i taistrę; a kto nie ma miecza, niech sprzeda suknię swoję, a kupi miecz.
“But now, if you have money you should take it, as well as a bag, and if you don't have a sword, sell your cloak and buy one.
37 Albowiem powiadam wam, iż się jeszcze musi to, co napisano, wypełnić na mnie, mianowicie: I z złoczyńcami policzony jest; boć te rzeczy, które świadczą o mnie, koniec biorą.
I tell you that this statement in Scripture about me must be fulfilled: ‘He was counted with the wicked.’ What was said about me is now being fulfilled.”
38 Ale oni rzekli: Panie! oto tu dwa miecze. A on im rzekł: Dosyć jest.
“Look, Lord, here are two swords,” they said. “That's enough,” he replied.
39 I wyszedłszy szedł według zwyczaju na górę Oliwną, a szli za nim i uczniowie jego.
Jesus left and as usual went to the Mount of Olives together with his disciples.
40 A gdy przyszedł na miejsce, rzekł im: Módlcie się, abyście nie weszli w pokuszenie.
When he arrived he said to them, “Pray that you don't give in to temptation.”
41 A sam oddalił się od nich, jakoby na ciśnienie kamieniem, a klęknąwszy na kolana, modlił się,
Then he left them and walked about a stone's throw away, where he kneeled down and prayed.
42 Mówiąc: Ojcze! jeźli chcesz, przenieś ten kielich ode mnie; wszakże nie moja wola, lecz twoja niech się stanie.
“Father,” he prayed, “if you're willing, please take away this cup of suffering from me. But I want to do what you want, not what I want.”
43 I ukazał mu się Anioł z nieba, posilający go.
Then an angel appeared from heaven to strengthen him.
44 Ale będąc w boju, gorliwiej się modlił, a był pot jego jako krople krwi ściekające na ziemię.
In great distress Jesus prayed even harder, and his sweat fell like drops of blood onto the ground.
45 A wstawszy od modlitwy, przyszedł do uczniów, i znalazł je śpiące od smutku.
He finished praying, stood up, and went over to the disciples. He found them asleep, worn out by grief.
46 I rzekł im: Cóż śpicie? wstańcie, a módlcie się, byście nie weszli w pokuszenie.
“Why are you sleeping?” he asked them. “Get up and pray so that you won't fall into temptation.”
47 A gdy on jeszcze mówił, oto zgraja i ten, którego zwano Judaszem, jeden ze dwunastu, szedł przed nimi, i przybliżył się do Jezusa, aby go pocałował.
While he was still speaking, a crowd appeared led by Judas, one of the twelve disciples. Judas went up to Jesus to kiss him.
48 A Jezus mu rzekł: Judaszu! pocałowaniem wydajesz Syna człowieczego?
But Jesus asked him, “Judas, are you betraying the Son of man with a kiss?”
49 A widząc ci, którzy przy nim byli, co się dziać miało, rzekli mu: Panie! mamyli bić mieczem?
Jesus' followers asked him, “Lord, should we attack them with our swords?”
50 I uderzył jeden z nich sługę najwyższego kapłana, i uciął mu ucho prawe.
And one of them struck the high priest's servant, cutting off his right ear.
51 Ale Jezus odpowiadając, rzekł: Zaniechajcie aż póty; a dotknąwszy się ucha jego, uzdrowił go.
“Stop! No more of this!” said Jesus. He touched the man's ear and healed him.
52 I rzekł Jezus do onych, którzy byli przyszli przeciwko niemu, do przedniejszych kapłanów i przełożonych świątyni, i do starszych: Wyszliście jako na zbójcę z mieczami i z kijami.
Then Jesus spoke to the chief priests, and the officers of the Temple guard, and the elders. “Am I some kind of criminal that you had to come with swords and clubs?” he asked.
53 Gdym na każdy dzień bywał z wami w kościele, nie ściągnęliście rąk na mię; ale tać jest ona godzina wasza i moc ciemności.
“You didn't arrest me before, even though I was with you in the Temple every day. But this is your moment now, the time when darkness is in power.”
54 Pojmawszy go tedy, prowadzili go i przyprowadzili go w dom najwyższego kapłana, a Piotr szedł za nim z daleka.
They arrested him and led him away, taking him to the chief priest's house. Peter followed at a distance.
55 A gdy oni rozniecili ogień w pośrodku dworu i wespół usiedli, usiadł i Piotr między nimi.
They started a fire in the middle of the courtyard and sat down by it. Peter was there among them.
56 A ujrzawszy go niektóra dziewka u ognia siedzącego, i pilnie mu się przypatrzywszy, rzekła: I ten z nim był.
As he sat there, a servant girl noticed him in the firelight, and stared directly at him and said,
57 A on się go zaprzał, mówiąc: Niewiasto! Nie znam go.
“This man was with him.” But Peter denied it. “Woman, I don't know him!” he said.
58 A po małej chwili ujrzawszy go drugi, rzekł: I tyś jest z nich; ale Piotr rzekł: Człowiecze! nie jestem.
A little later someone else looked at him and said, “You're also one of them.” “No, I'm not!” Peter replied.
59 A gdy wyszła jakoby jedna godzina, ktoś inszy twierdził, mówiąc: Prawdziwie i ten z nim był; bo też jest Galilejczyk.
About an hour later, another person insisted, “I'm sure he was with him too—he's a Galilean.”
60 A Piotr rzekł: Człowiecze! nie wiem, co mówisz; a zatem zaraz, gdy on jeszcze mówił, kur zapiał.
“I've no idea what you're talking about!” Peter replied. Right then, while he was still speaking, the cock crowed. The Lord turned and looked at Peter.
61 A Pan obróciwszy się, spojrzał na Piotra. I wspomniał Piotr na słowo Pańskie, jako mu był powiedział: Iż pierwej niż kur zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz.
And Peter remembered what the Lord had said, how he'd told him: “Before the cock crows today, you'll deny me three times.”
62 A Piotr wyszedłszy precz, gorzko płakał.
Peter went out and wept bitterly.
63 Lecz mężowie, którzy wespół trzymali Jezusa, naśmiewali się z niego, bijąc go;
The men guarding Jesus began to mock him and beat him.
64 A zakrywszy go, bili twarz jego i pytali go, mówiąc: Prorokuj, kto jest, co cię uderzył.
They put a blindfold on him, and then asked him, “If you can prophesy, tell us who hit you that time!”
65 I wiele innych rzeczy bluźniąc mówili przeciwko niemu.
and shouted many other insults at him.
66 A gdy był dzień, zeszli się starsi z ludu i najwyżsi kapłani i nauczeni w Piśmie, a przywiedli go do rady swojej.
Early in the morning the council of elders gathered together with the chief priests and religious teachers. Jesus was led before the council.
67 Mówiąc: Jeźliś ty jest Chrystus, powiedz nam? I rzekł im: Choćbym wam powiedział, nie uwierzycie.
“If you really are the Messiah, then tell us,” they said. “Even if I were to tell you, you wouldn't believe me,” Jesus replied.
68 A jeźlibym też o co pytał, nie odpowiecie mi, ani mię wypuścicie.
“And if I were to ask you a question, you wouldn't answer.
69 Od tego czasu będzie Syn człowieczy siedział na prawicy mocy Bożej.
But from now on the Son of man will sit at the right hand of the mighty God.”
70 I rzekli wszyscy: Tyś tedy jest on syn Boży? A on rzekł do nich: Wy powiadacie, żem ja jest.
They all asked, “So are you the son of God?” “You say that I am,” Jesus replied.
71 A oni rzekli: Cóż jeszcze potrzebujemy świadectwa? Wszakieśmy sami słyszeli z ust jego.
“Why do we need any more witnesses?” they said. “We've heard it ourselves from his own mouth!”
