Łukasza 15
1 I przybliżali się do niego wszyscy celnicy i grzesznicy, aby go słuchali.
Tax collectors and other “sinners” often used to come and listen to Jesus.
2 I szemrali Faryzeuszowie i nauczeni w Piśmie, mówiąc: Ten grzeszniki przyjmuje i je z nimi.
As a result the Pharisees and the religious teachers complained, “This man welcomes sinners, and eats with them.”
3 I powiedział im to podobieństwo, mówiąc:
So Jesus told them this story as an illustration.
4 Któryż z was człowiek, gdyby miał sto owiec, a straciłby jednę z nich, izali nie zostawia onych dziewięćdziesięciu i dziewięciu na puszczy, a nie idzie za oną, która zginęła, ażby ją znalazł?
“Imagine a man who had a hundred sheep lost one of them. Wouldn't he leave the ninety-nine in the open pasture, and search for the one that's lost until he finds it?
5 A znalazłszy kładzie ją na ramiona swoje, radując się.
When he finds it, he joyfully puts it on his shoulders.
6 A przyszedłszy do domu, zwołuje przyjaciół, i sąsiadów, mówiąc im: Radujcie się ze mną; bom znalazł owcę, która była zginęła.
Once he gets home, he calls his friends and neighbors together, saying, ‘Come and celebrate with me! I've found my lost sheep!’
7 Powiadam wam, że taka będzie radość w niebie nad jednym grzesznikiem pokutującym, więcej niż nad dziewięćdziesiąt i dziewięciu sprawiedliwych, którzy nie potrzebują pokuty.
I tell you that there's more joy in heaven over a sinner that repents than over ninety-nine good people who don't need to repent.
8 Albo która niewiasta mając dziesięć groszy, jeźliby straciła grosz jeden, izali nie zapala świecy, i nie umiata domu, a nie szuka z pilnością, ażby znalazła?
Imagine a woman who has ten silver coins, and loses one of them. Wouldn't she light a lamp and sweep the house, carefully searching until she finds it?
9 A znalazłszy, zwołuje przyjaciółek i sąsiadek, mówiąc: Radujcie się ze mną; albowiem znalazłam grosz, którym była straciła.
When she finds it, she calls her friends and neighbors together, saying, ‘Come and celebrate with me! I've found the silver coin that I lost.’
10 Tak, powiadam wam, będzie radość przed Anioły Bożymi nad jednym grzesznikiem pokutującym.
I tell you there is joy in the presence of God's angels over one sinner that repents.
11 Nadto rzekł: Człowiek niektóry miał dwóch synów,
Once there was a man who had two sons,” Jesus explained.
12 I rzekł młodszy z nich ojcu: Ojcze! daj mi dział majętności na mię przypadający. I rozdzielił im majętność.
“The younger one told his father, ‘Father, give me my inheritance now.’ So the man divided his property between them.
13 A po niewielu dniach, zebrawszy wszystko on młodszy syn, odjechał w daleką krainę, i rozproszył tam majętność swoję, żyjąc rozpustnie.
A few days later the younger son packed up what he had and left for a distant country. Here he wasted all his money living a reckless life.
14 A gdy wszystko potracił, stał się głód wielki w onej krainie, a on począł niedostatek cierpieć.
After he'd spent everything, the country was hit by a severe famine and he was starving.
15 A tak szedłszy, przystał do jednego mieszczanina onej krainy, który go posłał do folwarku swego, aby pasł świnie.
So he went and took a job with one of the farmers there who sent him to his fields to feed pigs.
16 I żądał napełnić brzuch swój młótem, które jadały świnie; ale mu nikt nie dawał.
He was so hungry that he would have eaten even the pig food, but no one gave him anything.
17 Potem przyszedłszy do siebie, rzekł: O jako wiele najemników ojca mego mają dosyć chleba, a ja od głodu ginę!
When he came to his senses, he said to himself, ‘All of my father's workers have more than enough to eat—why am I dying from hunger here?
18 Wstawszy tedy, pójdę do ojca mego i rzekę mu: Ojcze! zgrzeszyłem przeciwko niebu i przed tobą.
I'm going home to my father! I'll tell him, Father, I've sinned against heaven and against you.
19 I nie jestem godzien więcej być nazywany synem twoim, uczyń mię jako jednego z najemników twoich.
I'm no longer worthy to be called your son. Please treat me as one of your hired workers.’
20 Tedy wstawszy, szedł do ojca swego. A gdy on jeszcze był opodal, ujrzał go ojciec jego, i użaliwszy się go, przybieżał, a padłszy na szyję jego, pocałował go.
So he left and went home to his father. Even though he was still far away in the distance, his father saw him coming, and his heart went out to his son. The father ran to his son, hugging and kissing him.
21 I rzekł mu syn: Ojcze! zgrzeszyłem przeciwko niebu i przed tobą, i jużem nie jest godzien, abym był nazywany synem twoim.
The son said to him, ‘Father, I've sinned against heaven and against you. I'm no longer worthy to be called your son.’
22 Rzekł tedy ojciec do sług swoich: Przynieście onę przednią szatę, a obleczcie go, i dajcie pierścień na rękę jego, i obuwie na nogi jego.
But the father told his servants, ‘Quick—bring the best robe and put it on him. Put a ring on his finger and sandals on his feet.
23 A przywiódłszy ono tłuste cielę, zabijcie, a jedząc bądźmy weseli.
Bring the calf we've been fattening and kill it. Let's have a feast to celebrate
24 Albowiem ten syn mój umarł był, a zasię ożył; zginął był, i znaleziony jest; i poczęli się weselić.
because this is my son who was dead, but who has returned alive; he was lost but now he's found.’ So they started celebrating.
25 Ale starszy syn jego był na polu; a gdy przychodząc przybliżył się ku domowi, usłyszał muzykę i tańce;
Now the older son was working out in the fields. As he walked towards the house, he heard music and dancing.
26 A zawoławszy jednego z sług, pytał, co by to było.
So he called one of the servants and asked what was going on.
27 A on mu powiedział: Brat twój przyszedł, i zabił ojciec twój ono tłuste cielę, iż go zdrowego dostał.
‘Your brother is back,’ he replied, ‘and your father has killed the fattened calf, because he's come home safe and sound.’
28 I rozgniewał się, a nie chciał wnijść; ale ojciec jego wyszedłszy prosił go.
The brother became angry. He refused to go in. So his father came out to plead with him.
29 A on odpowiadając, rzekł ojcu: Oto przez tak wiele lat służę tobie, a nigdym nie przestąpił przykazania twego; wszakżeś mi nigdy nie dał koźlęcia, abym się z przyjacioły moimi weselił.
He told his father, ‘Look, all these years I've served you, and never disobeyed you, but you never once gave me even a young goat so I could have a party with my friends.
30 Ale gdy ten syn twój, który pożarł majętność twoję z wszetecznicami, przyszedł, zabiłeś mu ono tłuste cielę.
Now this son of yours comes back, having spent your money on prostitutes, and you kill the fattened calf for him!’
31 A on mu rzekł; Synu! tyś zawsze ze mną, a wszystkie dobra moje twoje są.
‘Son,’ the father replied, ‘you are always here with me. Everything I have is yours.
32 Lecz trzeba było weselić się i radować, że ten brat twój umarł był, a zasię ożył, i zginął był a znaleziony jest.
But we should be happy and celebrate! This is your brother who was dead, but who has returned alive; he was lost but now he's found!’”
