Łukasza 11
1 I stało się, gdy on był na niektórem miejscu, modląc się, że gdy przestał, rzekł do niego jeden z uczniów jego, Panie! naucz nas modlić się, tak jako i Jan nauczył uczniów swoich.
And so it was, that as he was praying in a certaine place, when he ceased, one of his disciples said vnto him, Lord, teache vs to pray, as Iohn also taught his disciples.
2 I rzekł im: Gdy się modlicie, mówcie: Ojcze nasz, któryś jest w niebiesiech! Święć się imię twoje; przyjdź królestwo twoje; bądź wola twoja, jako w niebie tak i na ziemi.
And he said vnto them, When ye pray, say, Our Father, which art in heauen, halowed be thy Name: Thy kingdome come: Let thy will be done, euen in earth, as it is in heauen:
3 Chleba naszego powszedniego daj nam na każdy dzień.
Our dayly bread giue vs for the day:
4 I odpuść nam grzechy nasze; bo też i my odpuszczamy każdemu winowajcy naszemu. A nie wwódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw od złego.
And forgiue vs our sinnes: for euen we forgiue euery man that is indetted to vs: And leade vs not into temptation: but deliuer vs from euill.
5 Zatem rzekł do nich: Któż z was mieć będzie przyjaciela, i pójdzie do niego o północy i rzecze mu: Przyjacielu! pożycz mi trzech chlebów;
Moreouer he said vnto them, Which of you shall haue a friende, and shall goe to him at midnight, and say vnto him, Friende, lende mee three loaues?
6 Albowiem przyjaciel mój przyszedł z drogi do mnie, a nie mam, co przed niego położyć.
For a friende of mine is come out of the way to me, and I haue nothing to set before him:
7 A on będąc w domu, odpowiedziałby mówiąc: Nie uprzykrzaj mi się; już są drzwi zamknięte, a dziatki moje są ze mną w pokoju; nie mogę wstać, abym ci dał.
And hee within shoulde answere, and say, Trouble mee not: the doore is nowe shut, and my children are with mee in bed: I can not rise and giue them to thee.
8 Powiadam wam: Chociażby mu nie dał wstawszy, przeto że jest przyjacielem jego, wszakże dla niewstydliwego nalegania jego wstawszy, da mu, ile potrzebuje.
I say vnto you, Though he would not arise and giue him, because he is his friende, yet doubtlesse because of his importunitie, hee woulde rise, and giue him as many as he needed.
9 I jać wam powiadam: Proście, a będzie wam dano; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a będzie wam otworzono.
And I say vnto you, Aske, and it shall be giuen you: seeke, and yee shall finde: knocke, and it shalbe opened vnto you.
10 Każdy bowiem, kto prosi, bierze, a kto szuka, znajduje, a temu, co kołacze, będzie otworzono.
For euery one that asketh, receiueth: and he that seeketh, findeth: and to him that knocketh, it shalbe opened.
11 A któryż jest z was ojciec, którego gdyby prosił syn o chleb, izali mu da kamień? Albo prosiłby o rybę, izali mu zamiast ryby da węża?
If a sonne shall aske bread of any of you that is a father, will he giue him a stone? or if hee aske a fish, will he for a fish giue him a serpent?
12 Albo prosiłliby o jaje, izali mu da niedźwiadka?
Or if hee aske an egge, will hee giue him a scorpion?
13 Ponieważ tedy wy, będąc złymi, umiecie dobre dary dawać dzieciom waszym: jakoż daleko więcej Ojciec wasz niebieski da Ducha Świętego tym, którzy go oń proszą?
If yee then which are euill, can giue good giftes vnto your children, howe much more shall your heauenly Father giue the holy Ghost to them, that desire him?
14 Tedy wyganiał dyjabła, który był niemy. I stało się, gdy wyszedł on dyjabeł, przemówił niemy; i dziwował się lud.
Then hee cast out a deuill which was domme: and when the deuill was gone out, the domme spake, and the people wondered.
15 Ale niektórzy z nich mówili: Przez Beelzebuba, książęcia dyjabelskiego, wygania dyjabły.
But some of them said, He casteth out deuils through Beelzebub the chiefe of ye deuils.
16 Drudzy zasię kusząc go, żądali znamienia od niego z nieba.
And others tempted him, seeking of him a signe from heauen.
17 Ale on widząc myśli ich, rzekł im: Każde królestwo rozdzielone samo przeciwko sobie pustoszeje, a dom na dom upada.
But he knew their thoughts, and said vnto them, Euery kingdom deuided against it self, shall be desolate, and an house deuided against an house, falleth.
18 A jeźliżeć i szatan rozdzielony jest przeciwko sobie, jakoż się ostoi królestwo jego? albowiem powiadacie, iż ja przez Beelzebuba wyganiam dyjabły.
So if Satan also bee deuided against himselfe, howe shall his kingdome stande, because yee say that I cast out deuils through Beelzebub?
19 A jeźliż ja przez Beelzebuba wyganiam dyjabły, synowie wasi przez kogoż wyganiają? Przetoż oni będą sędziami waszymi.
If I through Beelzebub cast out deuils, by whome doe your children cast them out? Therefore shall they be your iudges.
20 Ale jeźliż ja palcem Bożym wyganiam dyjabły, zaisteć przyszło do was królestwo Boże.
But if I by ye finger of God cast out deuils, doutles the kingdome of God is come vnto you.
21 Gdy mocarz uzbrojony strzeże pałacu swego, w pokoju są majętności jego;
When a strong man armed keepeth his palace, the thinges that hee possesseth, are in peace.
22 Ale gdy mocniejszy nadeń nadszedłszy, zwycięży go, odejmuje wszystko oręże jego, w którem ufał, a łupy jego rozdaje.
But when a stronger then hee, commeth vpon him, and ouercommeth him: hee taketh from him all his armour wherein he trusted, and deuideth his spoiles.
23 Kto nie jest ze mną, przeciwko mnie jest; a kto nie zbiera ze mną, rozprasza.
He that is not with me, is against me: and he that gathereth not with me, scattereth.
24 Gdy duch nieczysty wychodzi od człowieka, przechadza się po miejscach suchych, szukając odpocznienia, a nie znalazłszy, mówi: Wrócę się do domu mego, skądem wyszedł.
When the vncleane spirite is gone out of a man, he walketh through drie places, seeking rest: and when he findeth none he saieth, I wil returne vnto mine house whence I came out.
25 A przyszedłszy znajduje umieciony i ochędożony.
And when he cometh, he findeth it swept and garnished.
26 Tedy idzie i bierze z sobą siedm innych duchów gorszych niżeli sam, a wszedłszy mieszkają tam, i bywają rzeczy ostatnie człowieka onego gorsze, niżeli pierwsze.
Then goeth hee, and taketh to him seuen other spirites worse then himselfe: and they enter in, and dwel there: so the last state of that man is worse then the first.
27 I stało się, gdy on to mówił, że wyniósłszy głos niektóra niewiasta z ludu, rzekła mu: Błogosławiony żywot, który cię nosił, i piersi, któreś ssał!
And it came to passe as he sayde these thinges, a certaine woman of the companie lifted vp her voyce, and sayde vnto him, Blessed is the wombe that bare thee, and the pappes which thou hast sucked.
28 Ale on rzekł: Owszem błogosławieni są, którzy słuchają słowa Bożego i strzegą go.
But hee saide, Yea, rather blessed are they that heare the woorde of God, and keepe it.
29 A gdy się lud gromadził, począł mówić: Rodzaj ten rodzaj zły jest; znamienia szuka, ale mu znamię nie będzie dane, tylko ono znamię Jonasza proroka.
And when the people were gathered thicke together, he began to say, This is a wicked generation: they seeke a signe, and there shall no signe be giuen them, but the signe of Ionas the Prophet.
30 Albowiem jako Jonasz był za znamię Niniwczykom, tak będzie i Syn człowieczy temu rodzajowi.
For as Ionas was a signe to the Niniuites: so shall also the Sonne of man bee to this generation.
31 Królowa z południa stanie na sądzie z mężami rodzaju tego, i potępi je; bo przyjechała od kończyn ziemi, aby słuchała mądrości Salomonowej; a oto tu więcej, niżeli Salomon.
The Queene of the South shall rise in iudgement, with the men of this generation, and shall condemne them: for shee came from the vtmost partes of the earth to heare the wisedome of Salomon, and beholde, a greater then Salomon is here.
32 Mężowie Niniwiccy staną na sądzie z tym rodzajem i potępią go, przeto że pokutowali na kazanie Jonaszowe; a oto tu więcej, niżeli Jonasz.
The men of Niniue shall rise in iudgement with this generation, and shall condemne it: for they repented at the preaching of Ionas: and beholde, a greater then Ionas is here.
33 A nikt świecę zapaliwszy, nie stawia jej w skrytości, ani pod korzec, ale na świecznik, aby ci, którzy wchodzą, światło widzieli.
No man when he hath lighted a candle, putteth it in a priuie place, neither vnder a bushell: but on a candlesticke, that they which come in, may see the light.
34 Świecą ciała jest oko; jeźliby tedy oko twoje było szczere, i ciało twoje wszystko będzie jasne; a jeźliby złe było, i ciało twoje ciemne będzie.
The light of the bodie is the eye: therefore when thine eye is single, then is thy whole bodie light: but if thine eye be euill, then thy bodie is darke.
35 Patrzajże tedy, aby światło, które jest w tobie, nie było ciemnością.
Take heede therefore, that the light which is in thee, be not darkenesse.
36 Jeźli tedy wszystko ciało twoje jasne będzie, nie mając jakiej cząstki zaćmionej, będzieć wszystko tak jasne, że cię jako świeca blaskiem oświeci.
If therefore thy whole body shall be light, hauing no part darke, then shall all be light, euen as when a candle doth light thee with the brightnesse.
37 A gdy to mówił, prosił go niektóry Faryzeusz, aby jadł obiad u niego; wszedłszy tedy, usiadł za stołem.
And as hee spake, a certaine Pharise besought him to dine with him: and hee went in, and sate downe at table.
38 A widząc to Faryzeusz, dziwował się, że się nie umył przed obiadem.
And when the Pharise saw it, he marueiled that he had not first washed before dinner.
39 I rzekł Pan do niego: Teraz wy, Faryzeuszowie! to, co jest zewnątrz kubka i misy, ochędażacie, ale to, co jest wewnątrz w was, pełne jest drapiestwa i złości.
And the Lord saide to him, In deede yee Pharises make cleane the outside of the cuppe, and of the platter: but the inwarde part is full of rauening and wickednesse.
40 Szaleni! izaż ten, który uczynił to, co jest zewnątrz, nie uczynił też tego, co jest wewnątrz?
Ye fooles, did not he that made that which is without, make that which is within also?
41 Wszakże i z tego, co jest wewnątrz, dawajcie jałmużnę, a oto wszystkie rzeczy będą wam czyste.
Therefore, giue almes of those thinges which you haue, and beholde, all thinges shall be cleane to you.
42 Ale biada wam, Faryzeuszowie! że dajecie dziesięcinę z mięty, i z ruty, i z każdego ziela, lecz opuszczacie sąd i miłość Bożą: teć rzeczy trzeba czynić, a onych nie opuszczać.
But wo be to you, Pharises: for ye tithe the mynt and the rewe, and all maner herbs, and passe ouer iudgement and the loue of God: these ought yee to haue done, and not to haue left the other vndone.
43 Biada wam Faryzeuszowie! że miłujecie pierwsze miejsca w bóżnicach i pozdrawiania na rynkach.
Wo be to you, Pharises: for ye loue the vppermost seats in the Synagogues, and greetings in the markets.
44 Biada wam, nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie obłudni! bo jesteście jako groby, których nie widać, a ludzie, którzy chodzą po nich, nie wiedzą o nich.
Wo be to you, Scribes and Pharises, hypocrites: for ye are as graues which appeare not, and the men that walke ouer them, perceiue not.
45 A odpowiadając niektóry z zakonników, rzekł mu: Nauczycielu! to mówiąc i nas hańbisz.
Then answered one of the Lawyers, and saide vnto him, Master, thus saying thou puttest vs to rebuke also.
46 A on rzekł: I wam zakonnikom biada! albowiem obciążacie ludzi brzemiony nieznośnemi, a sami się i jednym palcem swoim tych brzemion nie dotykacie.
And he sayde, Wo be to you also, yee Lawyers: for yee lade men with burdens grieuous to be borne, and yee your selues touche not the burdens with one of your fingers.
47 Biada wam! że budujecie groby proroków, a ojcowie wasi pozabijali je.
Wo be to you: for ye builde the sepulchres of the Prophetes, and your fathers killed them.
48 Zaiste świadczycie, iż się kochacie w uczynkach ojców waszych; albowiem oni je pozabijali, a wy budujecie groby ich.
Truely ye beare witnesse, and allowe the deedes of your fathers: for they killed them, and yee build their sepulchres.
49 Dlategoż też mądrość Boża rzekła: Poślę do nich proroki i Apostoły, a z nich niektóre zabijać i prześladować będą;
Therefore said the wisedome of God, I wil sende them Prophets and Apostles, and of them they shall slaie, and persecute away,
50 Aby szukano od tego rodzaju krwi wszystkich proroków, która wylana jest od założenia świata,
That the blood of all the Prophets, shed from the foundation of the world, may be required of this generation,
51 Od krwi Abla aż do krwi Zacharyjasza, który zginął między ołtarzem, i kościołem; zaiste powiadam wam, będą jej szukać od rodzaju tego.
From the blood of Abel vnto the blood of Zacharias, which was slaine betweene the altar and the Temple: verely I say vnto you, it shall be required of this generation.
52 Biada wam zakonnikom! boście wzięli klucz umiejętności; samiście nie weszli, a tym, którzy wnijść chcieli, zabranialiście.
Wo be to you, Lawyers: for ye haue taken away the key of knowledge: ye entred not in your selues, and them that came in, ye forbade.
53 A gdy im to mówił, poczęli nań nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie bardzo nacierać, i przyczynę mu dawać do mówienia o wielu rzeczach;
And as he sayde these things vnto them, the Scribes and Pharises began to vrge him sore, and to prouoke him to speake of many things,
54 Czyhając nań i szukając, aby co uchwycili z ust jego, żeby go oskarżyli.
Laying wait for him, and seeking to catche some thing of his mouth, whereby they might accuse him.
