Łukasza 1
1 Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
Seeing that many have attempted to draw up a narrative of the facts which are received with full assurance among us
2 Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
on the authority of those who were from the beginning eye-witnesses and were devoted to the service of the divine Message,
3 Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
it has seemed right to me also, after careful investigation of the facts from their commencement, to write for you, most noble Theophilus, a connected account,
4 Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
that you may fully know the truth of the things which you have been taught by word of mouth.
5 Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
There was in the time of Herod, the king of Judaea, a priest of the name of Zechariah, belonging to the class of Abijah. He had a wife who was a descendant of Aaron, and her name was Elizabeth.
6 A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
They were both of them upright before God, blamelessly obeying all the Lord's precepts and ordinances.
7 I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
But they had no child, because Elizabeth was barren; and both of them were far advanced in life.
8 Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
Now while he was doing priestly duty before God in the prescribed course of his class,
9 Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
it fell to his lot--according to the custom of the priesthood--to go into the Sanctuary of the Lord and burn the incense;
10 A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
and the whole multitude of the people were outside praying, at the hour of incense.
11 Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
Then there appeared to him an angel of the Lord standing on the right side of the altar of incense;
12 I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
and Zechariah on seeing him was agitated and terrified.
13 I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
But the angel said to him, "Do not be afraid, Zechariah, for your petition has been heard: and your wife Elizabeth will bear you a son, and you are to call his name John.
14 Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
Gladness and exultant joy shall be yours, and many will rejoice over his birth.
15 Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
For he will be great in the sight of the Lord; no wine or fermented drink shall he ever drink; but he will be filled with the Holy Spirit from the very hour of his birth.
16 A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
Many of the descendants of Israel will he turn to the Lord their God;
17 Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
and he will be His forerunner in the spirit and power of Elijah, to turn fathers' hearts to the children, and cause the rebellious to walk in the wisdom of the upright, to make a people perfectly ready for the lord."
18 I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
"By what proof," asked Zechariah, "shall I know this? For I am an old man, and my wife is far advanced in years."
19 A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
"I am Gabriel, who stand in the presence of God," answered the angel, "and I have been sent to talk with you and tell you this good news.
20 A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
And now you will be dumb and unable to speak until the day when this has taken place; because you did not believe my words--words which will be fulfilled at their appointed time."
21 A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
Meanwhile the people were waiting for Zechariah, and were surprised that he stayed so long in the Sanctuary.
22 A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
When, however, he came out, he was unable to speak to them; and they knew that he must have seen a vision in the Sanctuary; but he kept making signs to them and continued dumb.
23 I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
When his days of service were at an end, he went to his home;
24 A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
and in course of time his wife Elizabeth conceived, and kept herself secluded five months.
25 Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
"Thus has the Lord dealt with me," she said, "now that He has graciously taken away my reproach among men."
26 A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
Now in the sixth month the angel Gabriel was sent from God to a town in Galilee called Nazareth,
27 Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
to a maiden betrothed to a man of the name of Joseph, a descendant of David. The maiden's name was Mary.
28 A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
So Gabriel went into the house and said to her, "Joy be to you, favoured one! the Lord is with you."
29 Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
She was greatly agitated at his words, and wondered what such a greeting meant.
30 I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
But the angel said, "Do not be frightened, Mary, for you have found favour with God.
31 A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
You will conceive in your womb and bear a son; and you are to call His name JESUS.
32 Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
He will be great and He will be called 'Son of the Most High.' And the Lord God will give Him the throne of His forefather David;
and He will be King over the House of Jacob for the Ages, and of His Kingdom there will be no end." (aiōn g165)
34 Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
"How can this be," Mary replied, "seeing that I have no husband?"
35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
The angel answered, "The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Most High will overshadow you; and for this reason your holy offspring will be called 'the Son of God.'
36 A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
And see, your relative Elizabeth--she also has conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who was called barren.
37 Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
For no promise from God will be impossible of fulfilment."
38 I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
"I am the Lord's maidservant," Mary replied; "may it be with me in accordance with your words!" And then the angel left her.
39 Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
Not long after this, Mary rose up and went in haste into the hill country to a town in Judah.
40 A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
Here she came to the house of Zechariah and greeted Elizabeth;
41 I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
and as soon as Elizabeth heard Mary's greeting, the babe leapt within her. And Elizabeth was filled with the Holy Spirit,
42 I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
and uttered a loud cry of joy. "Blest among women are you," she said, "and the offspring of your body is blest!
43 A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
But why is this honour done me, that the mother of my Lord should come to me?
44 Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
For, the moment your greeting reached my ears, the babe within me leapt for joy.
45 A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
And blessed is she who has believed, for the word spoken to her from the Lord shall be fulfilled."
46 Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
Then Mary said: "My soul extols the Lord,
47 I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
And my spirit triumphs in God my Saviour;
48 Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
Because He has not turned from His maidservant in her lowly position; For from this time forward all generations will account me happy,
49 Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
Because the mighty One has done great things for me--Holy is His name!--
50 I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
And His compassion is, generation after generation, Upon those who fear Him.
51 Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
He has manifested His supreme strength. He has scattered those who were haughty in the thoughts of their hearts.
52 Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
He has cast monarchs down from their thrones, And exalted men of low estate.
53 Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
The hungry He has satisfied with choice gifts, But the rich He has sent empty-handed away.
54 Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
His servant Israel He has helped, Remembering His compassion--
In fulfillment of His promises to our forefathers--For Abraham and his posterity for ever." (aiōn g165)
56 I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
So Mary stayed with Elizabeth about three months, and then returned home.
57 A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
Now when Elizabeth's full time was come, she gave birth to a son;
58 A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
and her neighbours and relatives heard how the Lord had had great compassion on her; and they rejoiced with her.
59 I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
And on the eighth day they came to circumcise the child, and were going to call him Zechariah, after his father.
60 Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
His mother, however, said, "No, he is to be called John."
61 I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
"There is not one of your family," they said, "who has that name."
62 I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
They asked his father by signs what he wished him to be called.
63 A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
So he asked for a writing-tablet, and wrote, "His name is John." And they all wondered.
64 A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
Instantly his mouth and his tongue were set free, and he began to speak and bless God.
65 I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
And all who lived round about them were filled with awe, and throughout the hill country of Judaea reports of all these things were spread abroad.
66 Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
All who heard the story treasured it in their memories. "What then will this child be?" they said. For the lord's hand was indeed with him.
67 A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
And Zechariah his father was filled with the Holy Spirit, and spoke in a rapture of praise.
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
"Blessed be the Lord, the God of Israel," he said, "Because He has not forgotten His people but has effected redemption for them,
69 I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
And has raised up a mighty Deliverer for us In the house of David His servant--
As He has spoken from all time by the lips of His holy Prophets-- (aiōn g165)
71 Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
To deliver us from our foes and from the power of all who hate us.
72 Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
He dealt pitifully with our forefathers, And remembered His holy covenant,
73 I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
The oath which He swore to Abraham our forefather,
74 Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
To grant us to be rescued from the power of our foes And so render worship to Him free from fear,
75 W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
In piety and uprightness before Him all our days.
76 A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
And you moreover, O child, shall be called Prophet of the Most High; For you shall go on in front before the Lord to prepare the way for Him,
77 A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
To give to His People a knowledge of salvation In the forgiveness of their sins,
78 Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
Through the tender compassion of our God, Through which the daybreak from on high will come to us,
79 Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
Dawning on those who now dwell in the darkness and shadow of death--To direct our feet into the path of peace."
80 A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
And the child grew and became strong in character, and lived in the Desert till the time came for him to appear publicly to Israel.
