Łukasza 1
1 Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
Many have taken on the work of putting together an account of the things that have been fulfilled among us,
2 Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
just as they were passed down to us by those who from the first were eyewitnesses and servants of the word.
3 Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
So it seemed good to me also, because I have accurately investigated everything from the beginning, to write an orderly account for you, most excellent Theophilus,
4 Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
so that you might know the certainty of the things you have been taught.
5 Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
In the days of Herod, king of Judea, there was a certain priest named Zechariah, from the division of Abijah. His wife was from the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
6 A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
They were both righteous before God, obeying all the commandments and ordinances of the Lord.
7 I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
But they had no child, because Elizabeth was barren, and they were both very old by this time.
8 Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
Now it came about that Zechariah was in God's presence, carrying out the priestly duties in the order of his division.
9 Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
According to the customary way of choosing which priest would serve, he had been chosen by lot to enter into the temple of the Lord to burn incense.
10 A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
The whole crowd of people was praying outside at the hour when the incense was burned.
11 Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
Now an angel of the Lord appeared to him and stood at the right side of the incense altar.
12 I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
When Zechariah saw him, he was terrified and fear fell on him.
13 I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah, because your prayer has been heard. Your wife Elizabeth will bear you a son. You will call his name John.
14 Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
You will have joy and gladness, and many will rejoice at his birth.
15 Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
For he will be great in the sight of the Lord. He must never drink wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit from his mother's womb.
16 A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
Many of the people of Israel will be turned to the Lord their God.
17 Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
He will go before the face of the Lord in the spirit and power of Elijah, to turn the hearts of the fathers to the children and the disobedient to the wisdom of the righteous—to make ready for the Lord a people prepared for him.”
18 I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
Zechariah said to the angel, “How can I know this? For I am an old man and my wife is very old.”
19 A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
The angel answered and said to him, “I am Gabriel, who stands in the presence of God. I was sent to speak to you, to bring you this good news.
20 A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
Behold! You will be silent, unable to speak, until the day these things take place. This is because you did not believe my words, which will be fulfilled at the right time.”
21 A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
Now the people were waiting for Zechariah. They were surprised that he was spending so much time in the temple.
22 A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
But when he came out, he could not speak to them. They realized that he had seen a vision while he was in the temple. He kept on making signs to them and remained silent.
23 I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
It came about that when the days of his service were over, he went to his house.
24 A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
After these days, his wife Elizabeth conceived and for five months she kept herself hidden. She said,
25 Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
“This is what the Lord has done for me when he looked at me with favor in order to take away my shame before people.”
26 A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
In the sixth month, the angel Gabriel was sent from God to a city in Galilee named Nazareth,
27 Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
to a virgin engaged to a man whose name was Joseph. He belonged to the house of David, and the virgin's name was Mary.
28 A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
He came to her and said, “Greetings, you who are highly favored! The Lord is with you.”
29 Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
But she was very confused by his words and she wondered what kind of greeting this could be.
30 I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
The angel said to her, “Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.
31 A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
See, you will conceive in your womb and bear a son. You will call his name 'Jesus.'
32 Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
He will be great and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give him the throne of his ancestor David.
He will reign over the house of Jacob forever, and there will be no end to his kingdom.” (aiōn g165)
34 Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
Mary said to the angel, “How will this happen, since I have not slept with any man?”
35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
The angel answered and said to her, “The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Most High will come over you. So the holy one to be born will be called the Son of God.
36 A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
See, your relative Elizabeth has also conceived a son in her old age. This is the sixth month for her, she who was called barren.
37 Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
For nothing will be impossible for God.”
38 I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
Mary said, “See, I am the female servant of the Lord. Let it be for me according to your message.” Then the angel left her.
39 Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
Then Mary arose in those days and quickly went into the hill country, to a city in Judea.
40 A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
She went into the house of Zechariah and greeted Elizabeth.
41 I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
Now it happened that when Elizabeth heard Mary's greeting, the baby in her womb jumped, and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.
42 I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
She raised her voice and said loudly, “Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb.
43 A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
Why has it happened to me that the mother of my Lord should come to me?
44 Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
For see, when the sound of your greeting came to my ears, the baby in my womb jumped for joy.
45 A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
Blessed is she who believed that there would be a fulfillment of the things that were told her from the Lord.”
46 Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
Mary said, “My soul praises the Lord,
47 I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
and my spirit has rejoiced in God my savior.
48 Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
For he has looked at the low condition of his female servant. For see, from now on all generations will call me blessed.
49 Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
For he who is mighty has done great things for me, and his name is holy.
50 I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
His mercy lasts from generation to generation for those who fear him.
51 Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
He has displayed strength with his arm; he has scattered those who were proud about the thoughts of their hearts.
52 Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
He has thrown down princes from their thrones and he has raised up those of low condition.
53 Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
He has filled the hungry with good things, but the rich he has sent away empty.
54 Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
He has given help to Israel his servant, so as to remember to show mercy
(as he said to our fathers) to Abraham and his descendants forever.” (aiōn g165)
56 I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
Mary stayed with Elizabeth about three months and then returned to her house.
57 A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
Now the time had come for Elizabeth to deliver her baby and she gave birth to a son.
58 A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
Her neighbors and her relatives heard that the Lord had shown his great mercy to her, and they rejoiced with her.
59 I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
Now it happened on the eighth day that they came to circumcise the child. They would have called him “Zechariah,” after the name of his father.
60 Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
But his mother answered and said, “No. He will be called John.”
61 I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
They said to her, “There is no one among your relatives who is called by this name.”
62 I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
They made signs to his father as to how he wanted him to be named.
63 A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
His father asked for a writing tablet and wrote, “His name is John.” They all were astonished at this.
64 A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
Immediately his mouth was opened and his tongue was freed. He spoke and praised God.
65 I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
Fear came on all who lived around them. All these matters were spread throughout all the hill country of Judea.
66 Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
All who heard them stored them in their hearts, saying, “What then will this child become?” For the hand of the Lord was with him.
67 A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
His father Zechariah was filled with the Holy Spirit and prophesied, saying,
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
“Praised be the Lord, the God of Israel, for he has come to help and he has accomplished redemption for his people.
69 I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
He has raised up a horn of salvation for us in the house of his servant David
(as he spoke by the mouth of his holy prophets from long ago), (aiōn g165)
71 Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
salvation from our enemies and from the hand of all who hate us.
72 Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
He will do this to show mercy to our fathers and to remember his holy covenant,
73 I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
the oath that he spoke to Abraham our father.
74 Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
He swore to grant to us that we, having been delivered out of the hand of our enemies, would serve him without fear,
75 W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
in holiness and righteousness before him all our days.
76 A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
Yes, and you, child, will be called a prophet of the Most High, for you will go before the face of the Lord to prepare his paths, to prepare people for his coming,
77 A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
to give knowledge of salvation to his people by the forgiveness of their sins.
78 Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
This will happen because of the tender mercy of our God, because of which the sunrise from on high will come to help us,
79 Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
to shine on those who sit in darkness and in the shadow of death. He will do this to guide our feet into the path of peace.”
80 A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
Now the child grew and became strong in spirit, and he was in the wilderness until the day of his public appearance to Israel.
