Łukasza 1
1 Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
SINCE many have been disposed to write narratives of those events, of which we have full assurance,
2 Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
as they delivered them to us, who from the first were eye-witnesses and ministers of the word;
3 Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
it seemed proper for me also, as I had examined them all accurately, to write out the whole, methodically, for thee, excellent Theophilus:
4 Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
that thou mayest know the truth of the statements, which thou hast been taught.
5 Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
In the days of Herod the king of Judaea, there was a certain priest, whose name was Zachariah, of the ministration of the house of Abijah; and his wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elisabeth.
6 A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
And they were both upright before God, and walked in all his commandments, and in the righteousness of the Lord, without reproach.
7 I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
But they had no child, because Elisabeth was barren: and they were both advanced in life.
8 Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
And it occurred, that as he performed the priestly functions in the order of his ministration before the Lord,
9 Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
according to the usage of the priesthood, it fell to him to offer the incense. And he went into the temple of the Lord,
10 A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
and the whole multitude of the people were praying without, at the time of incense.
11 Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
And the angel of the Lord appeared to Zachariah, standing on the right side of the altar of incense.
12 I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
And when Zachariah saw him, he was agitated, and fear fell upon him.
13 I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
And the angel said to him: Fear not, Zachariah; for thy prayer is heard, and thy wife Elisabeth will bear thee a son, and thou shalt call his name John.
14 Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
And thou wilt have joy and gladness: and many will rejoice at his birth.
15 Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
For he will be great before the Lord; and he will not drink wine nor strong drink, and will be filled with the Holy Spirit even from his mother's womb.
16 A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
And many of the children of Israel will he convert to the Lord their God.
17 Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
And he will go before him, in the spirit and power of Elijah the prophet, and will turn the heart of the fathers unto the children, and them that are disobedient to the knowledge of the righteous, and will prepare a perfect people for the Lord.
18 I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
And Zachariah said to the angel: How shall I know this? For I am old, and my wife is advanced in life.
19 A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
The angel answered, and said to him: I am Gabriel, who stand before God; and I am sent to converse with thee, and to tell thee these things.
20 A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
Henceforth thou wilt be dumb, and unable to speak, until the day when these things take place: because thou believedst not my words, which will be fulfilled in their time.
21 A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
And the people were standing and waiting for Zachariah; and they wondered at his tarrying so long in the temple.
22 A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
And when Zachariah came forth, he could not speak with them: and they understood that he had seen a vision in the temple: and he made many signs to them, and remained speechless.
23 I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
And when the days of his ministration were accomplished, he came to his house.
24 A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
And it was after those days, that Elisabeth his wife conceived. And she secluded herself five months; and she said:
25 Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
These things hath the Lord done for me, in the days when he looked upon me to take away my reproach among men.
26 A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
And in the sixth month, the angel Gabriel was sent by God into Galilee, to a city named Nazareth,
27 Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
to a virgin espoused to a man whose name was Joseph, of the house of David; and the virgin's name was Mary.
28 A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
And the angel entered the house, and said to her: Peace to thee, thou full of grace! The Lord is with thee: and blessed art thou among women.
29 Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
And when she saw him, she was agitated by his speech; and she pondered, what this salutation could mean.
30 I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
And the angel said to her: Fear not, Mary; for thou hast found favor with God.
31 A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
For lo, thou wilt conceive in thy womb, and wilt bear a son, and wilt call his name Jesus.
32 Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
He will be great, and will be called the Son of the Most High, and the Lord God will give him the throne of his father David.
And he will reign over the house of Jacob for ever; and of his reign there will be no end. (aiōn g165)
34 Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
And Mary said to the angel: How can this be, as I have not known a man?
35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
The angel replied, and said to her: The Holy Spirit will come, and the power of the Most High will overshadow thee; therefore he that is born of thee is holy, and will be called the Son of God.
36 A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
And lo, Elisabeth thy kinswoman, even she too hath conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who is called barren.
37 Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
Because nothing is difficult for God.
38 I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
Mary said: Behold, I am the handmaid of the Lord; be it to me, according to thy word. And the angel departed from her.
39 Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
And Mary arose in those days, and went hastily to the mountain district, to a city of Judaea;
40 A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
and entered the house of Zachariah, and saluted Elisabeth.
41 I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
And it was so, that when Elisabeth heard the salutation of Mary, the child leaped in her womb, and she was filled with the Holy Spirit.
42 I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
And she cried out with a loud voice, and said to Mary: Blessed art thou among women; and blessed is the fruit of thy womb.
43 A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
And whence is this to me, that the mother of my Lord should come to me?
44 Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
For lo, as the voice of thy salutation fell upon my ears, with great joy the child leaped in my womb.
45 A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
And happy is she that believed; for there will be a fulfillment of those things that were told her by the Lord.
46 Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
And Mary said: My soul doth magnify the Lord:
47 I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
and my spirit rejoiceth in God the author of my life.
48 Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
For he hath looked upon the humble condition of his hand maid; and lo, henceforth all generations will ascribe blessedness to me.
49 Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
And He that is mighty hath done for me great things; and holy is his name.
50 I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
And his mercy is on them that fear him, for generations and posterities.
51 Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
He hath wrought victory with his arm; and hath scattered the proud in the imagination of their heart.
52 Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
He hath cast down the mighty from their thrones, and hath exalted the lowly.
53 Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
The hungry hath he satisfied with good things, and the rich hath he sent away empty.
54 Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
He hath aided Israel his servant, and remembered his mercy,
(as he spoke with the fathers, ) with Abraham and his seed, for ever. (aiōn g165)
56 I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
And Mary remained with Elisabeth about three months, and returned to her home.
57 A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
And Elisabeth's time of bringing forth arrived; and she bore a son.
58 A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
And her neighbors and relatives heard that the Lord had magnified his mercy to her, and they rejoiced with her.
59 I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
And it occurred, that on the eighth day they came to circumcise the child. And they called him by the name of his father, Zachariah.
60 Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
And his mother answered and said: Not so; but John, shall he be called.
61 I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
And they said to her: There is no one among thy kindred called by that name.
62 I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
And they made signs to his father, how he would have him named.
63 A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
And he asked for a tablet, and wrote, and said: John is his name. And every one was surprised.
64 A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
And immediately his mouth was opened, and his tongue; and he spoke, and praised God.
65 I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
And fear came upon all their neighbors; and these things were talked of in all the mountain district of Judaea.
66 Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
And all who heard, pondered them in their heart, and said: What will this child be? And the hand of the Lord was with him.
67 A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
And Zachariah his father was filled with the Holy Spirit, and prophesied, and said:
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
Blessed be the Lord God of Israel, who hath visited his people, and wrought redemption for them:
69 I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
And hath raised up a horn of redemption for us, in the house of David his servant:
as he spake by the mouth of his holy prophets, who were of old, (aiōn g165)
71 Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
that he would redeem us from our enemies, and from the hand of all that hate us.
72 Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
And he hath exercised his mercy to our fathers, and hath remembered his holy covenants,
73 I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
and the oath that he sware to Abraham our father, that he would grant to us,
74 Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
to be redeemed from the hand of our enemies; and that we should worship before him, without fear,
75 W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
all our days, in rectitude and uprightness.
76 A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
And thou, child, wilt be called a prophet of the Most High; for thou wilt go before the face of the Lord, to prepare his way,
77 A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
that he may give the knowledge of life to his people, and forgiveness of their sins,
78 Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
through the compassion of the mercy of our God; whereby the day-spring from on high will visit us,
79 Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
to give light to them that sit in darkness, and in the shadow of death; and to guide our feet into the way of peace.
80 A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
And the child grew, and was strengthened in spirit. And he was in the wilderness, until the day of his manifestation to Israel.
