Łukasza 1
1 Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
Given that many have undertaken to set in order a narrative concerning those things that really did take place among us,
2 Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
just as those who became eyewitnesses, from the beginning, and ministers of the Word delivered them to us,
3 Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
it seemed good to me also, most excellent Theophilus, having taken careful note of everything from Above, to write to you with precision and in sequence,
4 Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
so that you may know the certainty of the things in which you were instructed.
5 Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
In the days of Herod, the king of Judea, there was a certain priest named Zacharias, of the priestly division of Abijah. His wife was of the daughters of Aaron and her name was Elizabeth.
6 A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and ordinances of the Lord.
7 I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
But they had no child, because Elizabeth was barren; and they both were well advanced in years.
8 Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
Now it happened, as he was officiating as priest before God in the order of his division,
9 Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
according to the custom of the priesthood, that his lot was to burn incense, upon entering the sanctuary of the Lord;
10 A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
and the whole multitude of the people was praying outside at the hour of incense.
11 Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
Then an angel of the Lord appeared to him, standing at the right side of the altar of incense;
12 I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
and upon seeing him Zacharias was shaken, and a fear fell upon him.
13 I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
But the angel said to him: “Do not be afraid, Zacharias, because your prayer was heard, and your wife Elizabeth will bear you a son, and you shall call his name John.
14 Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
And you will have joy and exultation, and many will rejoice over his birth.
15 Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
For he will be great in the sight of the Lord; he must not drink either wine or strong drink; indeed, he will be filled with Holy Spirit already from his mother's womb.
16 A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
And he will turn many of the children of Israel to the Lord their God;
17 Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
in fact he himself will go before Him in the spirit and power of Elijah, ‘to turn the hearts of fathers to children’ and the disobedient to the mindset of the righteous, to prepare a people made ready for the Lord.”
18 I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
But Zacharias said to the angel: “How can I be sure of this? For I am an old man, and my wife is well advanced in years.”
19 A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
So in answer the angel said to him: “I am Gabriel, who stands in the presence of God; I was sent to speak to you and bring you this good news.
20 A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
Now look, you will be silent and not able to speak until the day in which these things happen, because you did not believe my words, which will be fulfilled in their proper time.”
21 A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
Now the people were waiting for Zacharias and wondering at his delay in the sanctuary.
22 A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
But when he came out he was unable to speak to them, and they understood that he had seen a vision in the sanctuary—he kept gesturing to them while remaining mute.
23 I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
And so, when the days of his service were fulfilled, he took off for home.
24 A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
Well after those days his wife Elizabeth became pregnant and stayed in seclusion five months. She kept saying,
25 Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
“So that's what the Lord has done for me in the days when He concerned Himself to take away my reproach among the people!”
26 A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
Now in the sixth month the angel Gabriel was sent by God to a town of Galilee named Natsareth,
27 Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
to a virgin betrothed to a man whose name was Joseph, of the house of David; the virgin's name was Mary.
28 A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
So upon entering where she was the angel said, “Rejoice, recipient of grace, the Lord is with you; blessed are you among women!”
29 Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
But upon seeing him she was perplexed at his word and was trying to figure out what sort of greeting it might be.
30 I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
The angel said to her: “Do not be afraid, Mary, because you have found favor with God.
31 A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
Now then, you will conceive in your womb and give birth to a Son, and you shall call His name JESUS.
32 Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
He will be great, and will be called ‘Son of the Most High’; and the Lord God will give Him the throne of His father David,
and He will reign over the house of Jacob into the ages; indeed, of His kingdom there will be no end!” (aiōn g165)
34 Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
So Mary said to the angel, “How shall this be, since I do not know a man?”
35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
In answer the angel said to her: “Holy Spirit will come upon you and the power of the Most High will hover over you; precisely for this reason the holy One who is to be born will be called ‘Son of God’!
36 A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
Furthermore, your relative Elizabeth, she has actually conceived a son in her old age and this is now the sixth month for her who was called barren;
37 Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
because any word spoken by God will be possible.”
38 I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
So Mary said: “Yes, I am the Lord's slave! Let it happen to me according to your word.” And the angel departed from her.
39 Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
Then Mary quickly got ready and went into the hill country in those days, to a town of Judah,
40 A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
and entered the house of Zacharias and saluted Elizabeth.
41 I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
Well it happened that as Elizabeth heard Mary's salutation the babe bounced up and down in her womb, and Elizabeth was filled with Holy Spirit.
42 I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
And she cried out with a great voice and said: “Blessed are you among women, and blessed is the Fruit of your womb!
43 A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
Why am I so favored that the mother of my Lord should come to me?
44 Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
Yes indeed, because as the sound of your salutation came into my ears the babe bounced up and down in my womb for joy.
45 A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
Blessed is she who believed, because there will be a fulfillment of the things that have been spoken to her from the Lord.”
46 Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
So Mary said: “My soul magnifies the Lord,
47 I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
and my spirit has exulted over God my Savior,
48 Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
in that He paid attention to the humble station of His slave (f). Yes indeed, because from now on all generations will declare me to be highly favored,
49 Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
in that the Mighty One did sublime things for me, and Holy is His name.
50 I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
His mercy is for generations of generations to those fearing Him.
51 Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
He has done mighty deeds with His arm; He has dispersed the arrogant in the reasoning of their hearts.
52 Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
He has dethroned rulers and exalted the lowly.
53 Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
He has filled the hungry with good things and sent the rich away empty.
54 Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
He has taken the part of His servant Israel, in remembrance of mercy,
just as He spoke to our fathers, to Abraham and to his seed while there is an age.” (aiōn g165)
56 I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
So Mary stayed with her about three months, and returned to her house.
57 A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
Now the time for Elizabeth to give birth was completed and she bore a son.
58 A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
Her neighbors and relatives heard that the Lord had used His great mercy with her, and they rejoiced with her.
59 I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
So it was, on the eighth day, that they came to circumcise the child, and they started calling him by the name of his father, Zacharias.
60 Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
His mother reacted and said, “Absolutely not; he shall be called John!”
61 I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
So they said to her, “There is no one among your relatives who is called by this name.”
62 I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
So they started motioning to his father, as to what he would have him called.
63 A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
Asking for a writing tablet he wrote this: “His name is to be John!” They all marveled.
64 A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
Immediately his mouth was opened and his tongue freed and he started to speak, blessing God.
65 I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
(Well a fear came on all who lived around them; and all these sayings kept being talked about throughout all the hill country of Judea.
66 Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
All who heard kept them in their hearts saying, “What then will this child be?” And the hand of the Lord was with him.)
67 A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
Now his father Zacharias was filled with Holy Spirit and prophesied saying:
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
“Blessed be the Lord, the God of Israel, because He has visited and provided redemption for His people;
69 I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
and has raised up a horn of deliverance for us in the house of His servant David
—just as He spoke through the mouth of His holy prophets from antiquity— (aiōn g165)
71 Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
deliverance from our enemies and out of the hand of all who hate us;
72 Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
to use mercy with our fathers, even to remember His Holy covenant,
73 I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
the oath that He swore to our father Abraham;
74 Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
to grant to us (having been rescued from the hand of our enemies) to serve Him without fear,
75 W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
in holiness and righteousness before Him all the days of our life.
76 A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
And you, child, will be called Prophet of the Most High, because you will go before the face of the Lord to prepare His ways,
77 A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
to give a knowledge of salvation to His people by the forgiveness of their sins,
78 Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
through the merciful compassions of our God, with which the divine Dawn has contemplated us,
79 Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
to give light to those who are sitting in darkness and the shadow of death, to guide our feet into the way of peace.”
80 A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
So the child kept growing and being strengthened in spirit, and he stayed in uninhabited areas until the day of his manifestation to Israel.
