Jana 6
1 Potem odszedł Jezus za morze Galilejskie, które jest Tyberyjadzkie;
After this Jesus went away across the Sea of Galilee (that is the lake of Tiberias).
2 I szedł za nim lud wielki, iż widzieli cuda jego, które czynił nad chorymi.
A great crowd were following him, because they witnessed the signs which he was continually performing among those who were ill.
3 I wszedł Jezus na górę, i siedział tam z uczniami swoimi;
Then Jesus walked up the hills and sat down there with his disciples. Now the Jewish feast, the Passover, was at hand.
4 A była blisko wielkanoc, święto żydowskie.
Accordingly when he looked up, and perceived a great crowd was coming unto him,
5 Tedy podniósł Jezus oczy i ujrzawszy, iż wielki lud idzie do niego, rzekł do Filipa: Skąd kupimy chleba, aby ci jedli?
he said to Philip, "Where shall we buy bread for these people to eat?"
6 (Ale to mówił, kusząc go; bo on wiedział, co miał czynić.)
He said this to test him, for he himself knew what he intended to do.
7 Odpowiedział mu Filip: Za dwieście groszy chleba nie dosyć im będzie, choćby każdy z nich mało co wziął.
"Thirty-five dollars worth of bread," answered Philip, "is not enough for them, so that each can take a morsel."
8 Rzekł mu jeden z uczniów jego, Andrzej, brat Szymona Piotra:
One of his disciples, Andrew, the brother of Simon, said to him.
9 Jest tu jedno pacholę, co ma pięcioro chleba jęczmiennego i dwie rybki; ale cóż to jest na tak wielu?
"There is a lad who has five barley loaves and a couple of fish; but what is that among so many?"
10 Tedy rzekł Jezus: Każcie ludowi usiąść. A było trawy dość na onemże miejscu, i usiadło mężów w liczbie około pięciu tysięcy.
"Make the men sit down," said Jesus. The ground was covered with thick grass; so the men sat down, in numbers about five thousand. "of righteousness, because I am going to my Father, and you will no longer see me;
11 Wziął tedy Jezus one chleby, a podziękowawszy rozdał uczniom, a uczniowie siedzącym; także i z onych rybek, ile jedno chcieli.
Then Jesus took the loaves, and when he had given thanks he distributed them among those who were seated; in like manner also of the fish, as much as they wished,
12 A gdy byli nasyceni, rzekł uczniom swoim: Zbierzcie te ułomki, które zbywają, żeby nic nie zginęło.
and when they were satisfied, he said to his disciples, "Gather up the fragments that are left, so that nothing may be wasted."
13 I zebrali i napełnili dwanaście koszów ułomków z onego pięciorga chleba jęczmiennego, które zbywały tym, co jedli.
So they gathered them up, and filled twelve baskets with the fragments of the five barley loaves - the broken pieces that were left after they had eaten.
14 A oni ludzie, ujrzawszy cud, który uczynił Jezus, mówili: Tenci jest zaprawdę on prorok, który miał przyjść na świat.
So when the people saw the sign which he had performed, they said, "This is in the truth the Prophet who is to come into the world."
15 Tedy Jezus poznawszy, iż mieli przyjść i porwać go, aby go uczynili królem, uszedł zasię sam tylko na górę.
When Jesus perceived that they intended to seize him in order to make him a king, he retired again to the hill all by himself.
16 A gdy był wieczór, zstąpili uczniowie jego do morza.
When evening came on, his disciples went down to the sea.
17 A wstąpiwszy w łódź, jechali za morze do Kapernaum, a już było ciemno, a Jezus nie przyszedł był do nich.
There they got in a boat, and started across the sea for Capernaum. The darkness had already fallen,
18 A morze, gdy powstał wielki wiatr, burzyć się poczynało.
Jesus had not yet come to them, and the sea began to rise, because a strong wind was blowing.
19 Gdy tedy odpłynęli jakoby na dwadzieścia i pięć lub trzydzieści stajan, ujrzeli Jezusa chodzącego po morzu, przybliżającego się ku łodzi, i ulękli się.
After they had rowed three or four miles, they saw Jesus walking upon the sea, and drawing near to the boat, and they were terrified;
20 A on im rzekł: Jamci jest, nie bójcie się.
but he said to them, "It is I, be not afraid."
21 I wzięli go ochotnie do łodzi, a zarazem łódź przypłynęła do ziemi, do której jechali.
Then they were willing to take him on board, and immediately the boat reached the shore they were making for.
22 Nazajutrz lud, który był za morzem, widząc, że tam nie było drugiej łodzi, tylko ona jedna, w którą byli wstąpili uczniowie jego, a iż Jezus nie wszedł był w łódź z uczniami swoimi, ale sami uczniowie jego ujechali;
The crowd that remained on the other side of the sea had seen that there was only one small boat there, and that Jesus had not gone aboard with his disciples, but that his disciples had gone away by themselves.
23 (Przyszły też były drugie łodzie z Tyberyjady, blisko do onego miejsca, gdzie jedli chleb, gdy był Pan dzięki uczynił.)
So, on the following day, when boats came from Tiberias near the place were they had eaten bread, after the Lord had given thanks, they got into the boats themselves,
24 To gdy obaczył lud, iż tam nie było Jezusa, ani uczniów jego, wstąpili i oni w łodzie i przeprawili się do Kapernaum, szukając Jezusa;
when they saw that neither Jesus nor his disciples were there, and went to Capernaum to look for Jesus.
25 A znalazłszy go za morzem, rzekli mu: Mistrzu! kiedyś tu przybył?
When they found him on the other side of the sea, they said to him, "Rabbi, when did you get here?"
26 Odpowiedział im Jezus i rzekł: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Szukacie mię nie przeto, iżeście widzieli cuda, ale iżeście jedli chleb, i byliście nasyceni.
Jesus answered. "In solemn truth I tell you that you are looking for me, not because you saw miracles signs, but because you ate of the bread and were filled.
27 Sprawujcież nie pokarm, który ginie, ale pokarm, który trwa ku żywotowi wiecznemu, który wam da Syn człowieczy; albowiem tego zapieczętował Bóg Ojciec. (aiōnios g166)
"Labor not for food which perishes, but for the food that endures eternal life - that which the Son of man will give you; for on the Father - God - has set his seal." (aiōnios g166)
28 Rzekli tedy do niego: Cóż będziemy czynili, abyśmy sprawowali sprawy Boże?
"What are we to do habitually," they asked him, "that we may keep working the words of God?"
29 Odpowiedział Jezus i rzekł im: Toć jest sprawa Boża, abyście wierzyli w tego, którego on posłał.
"This is the work of God," answered Jesus, "that you believe on him whom He has sent you."
30 Rzekli mu tedy: Cóż wżdy ty za znak czynisz, abyśmy widzieli i wierzyli tobie? Cóż czynisz?
The they said to him. "What sign, then, are you performing, so that we may see it and believe in you? What work are you doing?
31 Ojcowie nasi jedli mannę na puszczy, jako jest napisano: Chleb z nieba dał im ku jedzeniu.
"Our fathers ate manna in the wilderness, as it is written, ‘He gave them bread out of heaven to eat.’"
32 Rzekł im tedy Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Nie Mojżesz wam dał chleb z nieba, ale Ojciec mój daje wam chleb on prawdziwy z nieba.
"In solemn truth I tell you," said Jesus in reply, "Moses did not give you the bread out of heaven, but my Father does give you the true bread out of heaven;
33 Albowiem chleb Boży ten jest, który zstępuje z nieba i żywot daje światu.
"for the bread of God is what come down from heaven, and gives life to the world."
34 Tedy mu rzekli: Panie! daj nam zawsze tego chleba.
"Ah, Sir," said they, "evermore give us this bread."
35 I rzekł im Jezus: Jamci jest on chleb żywota; kto do mnie przychodzi, łaknąć nie będzie, a kto wierzy w mię, nigdy pragnąć nie będzie.
"I myself am the bread of life," answered Jesus; "he who comes to me shall never hunger, and he that believes on me shall never thirst again.
36 Alem wam powiedział: Owszem, widzieliście mię, a nie wierzycie.
"But as I told you, you have seen me, and yet you do not believe.
37 Wszystko, co mi daje Ojciec, do mnie przyjdzie, a tego, co do mnie przyjdzie, nie wyrzucę precz.
"Everyone whom the Father gives me will come to me; and him who comes to me I will never reject.
38 Bom zstąpił z nieba, nie iżbym czynił wolę moję, ale wolę onego, który mię posłał.
"For I am come down from heaven, not to do my own will, but the will of him who sent me.
39 A tać jest wola onego, który mię posłał, Ojca, abym z tego wszystkiego, co mi dał, nic nie stracił, ale abym to wzbudził w on ostateczny dzień.
"And this is the will of him who sent me, that I should not lose one of all those whom he has given me, but should raise them up at the last day.
40 A tać jest wola onego, który mię posłał, aby każdy, kto widzi Syna, a wierzy weń, miał żywot wieczny; a ja go wzbudzę w on ostateczny dzień. (aiōnios g166)
"For this is my Fathers will, that every one who beholds the Son and believes on him, shall have eternal life. and I will raise him up at the last day." (aiōnios g166)
41 I szemrali Żydowie o nim, iż rzekł: Jam jest on chleb, który z nieba zstąpił.
Then the Jews began to find fault with Jesus, because he said, "I am the bread which comes down out of heaven," and they kept asking.
42 I mówili: Izaż ten nie jest Jezus, syn Józefa, którego my ojca i matkę znamy; jakoż teraz tedy ten powiada: Żem z nieba zstąpił?
"Is not this Jesus, the son of Joseph? Do we not know his father and mother? How is it that he now says, ‘I have come down from heaven’?"
43 Tedy odpowiedział Jezus i rzekł im: Nie szemrzyjcie między sobą.
"Do not find fault with me among yourselves,"
44 Żaden do mnie przyjść nie może, jeźli go Ojciec mój, który mię posłał, nie pociągnie; a ja go wzbudzę w ostateczny dzień.
answered Jesus; "no one can come to me unless the Father who sent me draw him; then I will raise him up on the last day.
45 Napisano w prorokach: I będą wszyscy wyuczeni od Boga; przetoż każdy, kto słyszał od Ojca, a nauczył się, przychodzi do mnie.
"It is written in the Prophets, "And they shall all of them be taught of God. Every one who has listened to the father and learns from him, comes to me.
46 Nie iżby kto widział Ojca, oprócz tego, który jest od Boga; ten widział Ojca.
"Not that any one has seen the Father, except the one who is from God; he has seen the Father.
"I tell you solemnly that he who believes has eternal life. (aiōnios g166)
48 Jam jest on chleb żywota.
"I am the bread of life.
49 Ojcowie wasi jedli mannę na puszczy, a pomarli.
"Your fathers ate the manna in the wilderness; yet they died.
50 Ten jest on chleb, który z nieba zstępuje; jeźliby go kto jadł, nie umrze.
"This is the bread that comes down from heaven, that one may eat thereof and never die.
51 Jamci jest chleb on żywy, którym z nieba zstąpił: jeźliby kto jadł z tego chleba, żyć będzie na wieki; a chleb, który ja dam, jest ciało moje, które ja dam za żywot świata. (aiōn g165)
"I myself am the living bread that has come down from heaven. Any one who eats this bread will live forever; and moreover, the bread which I will give is my flesh, given for the life of the world." (aiōn g165)
52 Wadzili się tedy Żydowie między sobą, mówiąc: Jakoż ten może nam dać ciało swoje ku jedzeniu?
Then the Jews began to dispute among themselves, saying, "How can this man give us his flesh to eat?"
53 I rzekł im Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeźli nie będziecie jedli ciała Syna człowieczego, i pili krwi jego, nie macie żywota w sobie.
"I tell you solemnly," said Jesus, "that unless you eat the flesh of the Son of man, and drink his blood, you have no life in you.
54 Kto je ciało moje, a pije krew moję, ma żywot wieczny, a ja go wzbudzę w on ostateczny dzień. (aiōnios g166)
"He who feeds upon my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise him up on the last day. (aiōnios g166)
55 Albowiem ciało moje prawdziwie jest pokarm, a krew moja prawdziwie jest napój.
"For my flesh is true food, and my blood is true drink.
56 Kto je ciało moje i pije krew moję, we mnie mieszka, a ja w nim.
"He who feeds upon my flesh abides in me and I in him.
57 Jako mię posłał żyjący Ojciec, i ja żyję przez Ojca; tak kto mnie pożywa, i on żyć będzie przez mię.
"Just as the living Father has sent me, and I live by the Father, so also that man who feeds on me shall live by me.
58 Tenci jest chleb on, który z nieba zstąpił, nie jako ojcowie wasi jedli mannę, a pomarli; kto je ten chleb, żyć będzie na wieki. (aiōn g165)
"This is the bread which came down from heaven; not such as your fathers ate and died, for he who feeds upon this bread shall live forever." (aiōn g165)
59 To mówił w bóżnicy, ucząc w Kapernaum.
He spoke these words while in the synagogue, while he was teaching in Capernaum.
60 Wiele ich tedy z uczniów jego słysząc to, mówili: Twardać to jest mowa, któż jej słuchać może?
So many of his disciples, when they heard it, said. "This teaching is unbelievable! Who can listen to him?"
61 Ale wiedząc Jezus sam w sobie, iż o tem szemrali uczniowie jego, rzekł im: Toż was obraża?
Jesus, conscious within himself that his disciples were finding fault with him about his teaching, said to them.
62 Cóż, gdybyście ujrzeli Syna człowieczego wstępującego, gdzie był pierwej?
"Does this displease you? What then if you were to behold the Son of man ascending to where he was before?
63 Duchci jest, który ożywia, ciało nic nie pomaga; słowa, które ja wam mówię, duch są i żywot są.
"The spirit is what gives life; the flesh is of no avail. The words which I have been speaking to you, are spirit and are life.
64 Ale są niektórzy z was, co nie wierzą; albowiem wiedział od początku Jezus, którzy byli, co nie wierzyli, i kto jest, co go miał wydać;
"Yet there are some of you who do not believe." For Jesus knew from the beginning who they were who did not believe, and who it was who should betray him.
65 I mówił: Dlategomci wam powiedział: Iż żaden nie może przyjść do mnie, jeźliby mu nie było dane od Ojca mojego.
So he added, "This is why I told you that no on can come to me unless it be given from the Father."
66 Od tego czasu wiele uczniów jego odeszło nazad, a więcej z nim nie chodzili.
Therefore many of his disciples drew back and no longer companied with him.
67 Tedy rzekł Jezus do onych dwunastu: Izali i wy chcecie odejść?
So Jesus appealed to the Twelve. "You also do not wish to leave me, do you?"
68 I odpowiedział mu Szymon Piotr: Panie! do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa żywota wiecznego; (aiōnios g166)
Simon Peter answered. "To whom shall we go Master? You have words of eternal life; (aiōnios g166)
69 A myśmy uwierzyli i poznali, żeś ty jest Chrystus, on Syn Boga żywego.
"and we have learned to believe and we know that you are the holy one of God."
70 Odpowiedział im Jezus: Izalim ja nie dwunastu was obrał? a jeden z was jest dyjabeł.
In reply Jesus said to them. "Have I not chosen you, the Twelve? And yet even of you one is an enemy."
71 A to mówił o Judaszu, synu Szymona, Iszkaryjocie; bo go ten wydać miał, będąc jednym z onych dwunastu.
Now Jesus was speaking of Judas, the son of Simon Iscariot; for Judas was to betray him, although he was one of the Twelve.
