Jana 6
1 Potem odszedł Jezus za morze Galilejskie, które jest Tyberyjadzkie;
After these things Jesus went away to the other side of the sea of Galilee, which is [the sea] of Tiberias.
2 I szedł za nim lud wielki, iż widzieli cuda jego, które czynił nad chorymi.
And a great multitude followed him, because they beheld the signs which he did on them that were sick.
3 I wszedł Jezus na górę, i siedział tam z uczniami swoimi;
And Jesus went up into the mountain, and there he sat with his disciples.
4 A była blisko wielkanoc, święto żydowskie.
Now the passover, the feast of the Jews, was at hand.
5 Tedy podniósł Jezus oczy i ujrzawszy, iż wielki lud idzie do niego, rzekł do Filipa: Skąd kupimy chleba, aby ci jedli?
Jesus therefore lifting up his eyes, and seeing that a great multitude cometh unto him, saith unto Philip, Whence are we to buy bread, that these may eat?
6 (Ale to mówił, kusząc go; bo on wiedział, co miał czynić.)
And this he said to prove him: for he himself knew what he would do.
7 Odpowiedział mu Filip: Za dwieście groszy chleba nie dosyć im będzie, choćby każdy z nich mało co wziął.
Philip answered him, Two hundred shillings’ worth of bread is not sufficient for them, that every one may take a little.
8 Rzekł mu jeden z uczniów jego, Andrzej, brat Szymona Piotra:
One of his disciples, Andrew, Simon Peter’s brother, saith unto him,
9 Jest tu jedno pacholę, co ma pięcioro chleba jęczmiennego i dwie rybki; ale cóż to jest na tak wielu?
There is a lad here, who hath five barley loaves, and two fishes: but what are these among so many?
10 Tedy rzekł Jezus: Każcie ludowi usiąść. A było trawy dość na onemże miejscu, i usiadło mężów w liczbie około pięciu tysięcy.
Jesus said, Make the people sit down. Now there was much grass in the place. So the men sat down, in number about five thousand.
11 Wziął tedy Jezus one chleby, a podziękowawszy rozdał uczniom, a uczniowie siedzącym; także i z onych rybek, ile jedno chcieli.
Jesus therefore took the loaves; and having given thanks, he distributed to them that were set down; likewise also of the fishes as much as they would.
12 A gdy byli nasyceni, rzekł uczniom swoim: Zbierzcie te ułomki, które zbywają, żeby nic nie zginęło.
And when they were filled, he saith unto his disciples, Gather up the broken pieces which remain over, that nothing be lost.
13 I zebrali i napełnili dwanaście koszów ułomków z onego pięciorga chleba jęczmiennego, które zbywały tym, co jedli.
So they gathered them up, and filled twelve baskets with broken pieces from the five barley loaves, which remained over unto them that had eaten.
14 A oni ludzie, ujrzawszy cud, który uczynił Jezus, mówili: Tenci jest zaprawdę on prorok, który miał przyjść na świat.
When therefore the people saw the sign which he did, they said, This is of a truth the prophet that cometh into the world.
15 Tedy Jezus poznawszy, iż mieli przyjść i porwać go, aby go uczynili królem, uszedł zasię sam tylko na górę.
Jesus therefore perceiving that they were about to come and take him by force, to make him king, withdrew again into the mountain himself alone.
16 A gdy był wieczór, zstąpili uczniowie jego do morza.
And when evening came, his disciples went down unto the sea;
17 A wstąpiwszy w łódź, jechali za morze do Kapernaum, a już było ciemno, a Jezus nie przyszedł był do nich.
and they entered into a boat, and were going over the sea unto Capernaum. And it was now dark, and Jesus had not yet come to them.
18 A morze, gdy powstał wielki wiatr, burzyć się poczynało.
And the sea was rising by reason of a great wind that blew.
19 Gdy tedy odpłynęli jakoby na dwadzieścia i pięć lub trzydzieści stajan, ujrzeli Jezusa chodzącego po morzu, przybliżającego się ku łodzi, i ulękli się.
When therefore they had rowed about five and twenty or thirty furlongs, they behold Jesus walking on the sea, and drawing nigh unto the boat: and they were afraid.
20 A on im rzekł: Jamci jest, nie bójcie się.
But he saith unto them, It is I; be not afraid.
21 I wzięli go ochotnie do łodzi, a zarazem łódź przypłynęła do ziemi, do której jechali.
They were willing therefore to receive him into the boat: and straightway the boat was at the land whither they were going.
22 Nazajutrz lud, który był za morzem, widząc, że tam nie było drugiej łodzi, tylko ona jedna, w którą byli wstąpili uczniowie jego, a iż Jezus nie wszedł był w łódź z uczniami swoimi, ale sami uczniowie jego ujechali;
On the morrow the multitude that stood on the other side of the sea saw that there was no other boat there, save one, and that Jesus entered not with his disciples into the boat, but [that] his disciples went away alone
23 (Przyszły też były drugie łodzie z Tyberyjady, blisko do onego miejsca, gdzie jedli chleb, gdy był Pan dzięki uczynił.)
(howbeit there came boats from Tiberias nigh unto the place where they ate the bread after the Lord had given thanks):
24 To gdy obaczył lud, iż tam nie było Jezusa, ani uczniów jego, wstąpili i oni w łodzie i przeprawili się do Kapernaum, szukając Jezusa;
when the multitude therefore saw that Jesus was not there, neither his disciples, they themselves got into the boats, and came to Capernaum, seeking Jesus.
25 A znalazłszy go za morzem, rzekli mu: Mistrzu! kiedyś tu przybył?
And when they found him on the other side of the sea, they said unto him, Rabbi, when camest thou hither?
26 Odpowiedział im Jezus i rzekł: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Szukacie mię nie przeto, iżeście widzieli cuda, ale iżeście jedli chleb, i byliście nasyceni.
Jesus answered them and said, Verily, verily, I say unto you, Ye seek me, not because ye saw signs, but because ye ate of the loaves, and were filled.
27 Sprawujcież nie pokarm, który ginie, ale pokarm, który trwa ku żywotowi wiecznemu, który wam da Syn człowieczy; albowiem tego zapieczętował Bóg Ojciec. (aiōnios g166)
Work not for the food which perisheth, but for the food which abideth unto eternal life, which the Son of man shall give unto you: for him the Father, [even] God, hath sealed. (aiōnios g166)
28 Rzekli tedy do niego: Cóż będziemy czynili, abyśmy sprawowali sprawy Boże?
They said therefore unto him, What must we do, that we may work the works of God?
29 Odpowiedział Jezus i rzekł im: Toć jest sprawa Boża, abyście wierzyli w tego, którego on posłał.
Jesus answered and said unto them, This is the work of God, that ye believe on him whom he hath sent.
30 Rzekli mu tedy: Cóż wżdy ty za znak czynisz, abyśmy widzieli i wierzyli tobie? Cóż czynisz?
They said therefore unto him, What then doest thou for a sign, that we may see, and believe thee? what workest thou?
31 Ojcowie nasi jedli mannę na puszczy, jako jest napisano: Chleb z nieba dał im ku jedzeniu.
Our fathers ate the manna in the wilderness; as it is written, He gave them bread out of heaven to eat.
32 Rzekł im tedy Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Nie Mojżesz wam dał chleb z nieba, ale Ojciec mój daje wam chleb on prawdziwy z nieba.
Jesus therefore said unto them, Verily, verily, I say unto you, It was not Moses that gave you the bread out of heaven; but my Father giveth you the true bread out of heaven.
33 Albowiem chleb Boży ten jest, który zstępuje z nieba i żywot daje światu.
For the bread of God is that which cometh down out of heaven, and giveth life unto the world.
34 Tedy mu rzekli: Panie! daj nam zawsze tego chleba.
They said therefore unto him, Lord, evermore give us this bread.
35 I rzekł im Jezus: Jamci jest on chleb żywota; kto do mnie przychodzi, łaknąć nie będzie, a kto wierzy w mię, nigdy pragnąć nie będzie.
Jesus said unto them, I am the bread of life: he that cometh to me shall not hunger, and he that believeth on me shall never thirst.
36 Alem wam powiedział: Owszem, widzieliście mię, a nie wierzycie.
But I said unto you, that ye have seen me, and yet believe not.
37 Wszystko, co mi daje Ojciec, do mnie przyjdzie, a tego, co do mnie przyjdzie, nie wyrzucę precz.
All that which the Father giveth me shall come unto me; and him that cometh to me I will in no wise cast out.
38 Bom zstąpił z nieba, nie iżbym czynił wolę moję, ale wolę onego, który mię posłał.
For I am come down from heaven, not to do mine own will, but the will of him that sent me.
39 A tać jest wola onego, który mię posłał, Ojca, abym z tego wszystkiego, co mi dał, nic nie stracił, ale abym to wzbudził w on ostateczny dzień.
And this is the will of him that sent me, that of all that which he hath given me I should lose nothing, but should raise it up at the last day.
40 A tać jest wola onego, który mię posłał, aby każdy, kto widzi Syna, a wierzy weń, miał żywot wieczny; a ja go wzbudzę w on ostateczny dzień. (aiōnios g166)
For this is the will of my Father, that every one that beholdeth the Son, and believeth on him, should have eternal life; and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
41 I szemrali Żydowie o nim, iż rzekł: Jam jest on chleb, który z nieba zstąpił.
The Jews therefore murmured concerning him, because he said, I am the bread which came down out of heaven.
42 I mówili: Izaż ten nie jest Jezus, syn Józefa, którego my ojca i matkę znamy; jakoż teraz tedy ten powiada: Żem z nieba zstąpił?
And they said, Is not this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? how doth he now say, I am come down out of heaven?
43 Tedy odpowiedział Jezus i rzekł im: Nie szemrzyjcie między sobą.
Jesus answered and said unto them, Murmur not among yourselves.
44 Żaden do mnie przyjść nie może, jeźli go Ojciec mój, który mię posłał, nie pociągnie; a ja go wzbudzę w ostateczny dzień.
No man can come to me, except the Father that sent me draw him: and I will raise him up in the last day.
45 Napisano w prorokach: I będą wszyscy wyuczeni od Boga; przetoż każdy, kto słyszał od Ojca, a nauczył się, przychodzi do mnie.
It is written in the prophets, And they shall all be taught of God. Every one that hath heard from the Father, and hath learned, cometh unto me.
46 Nie iżby kto widział Ojca, oprócz tego, który jest od Boga; ten widział Ojca.
Not that any man hath seen the Father, save he that is from God, he hath seen the Father.
Verily, verily, I say unto you, He that believeth hath eternal life. (aiōnios g166)
48 Jam jest on chleb żywota.
I am the bread of life.
49 Ojcowie wasi jedli mannę na puszczy, a pomarli.
Your fathers ate the manna in the wilderness, and they died.
50 Ten jest on chleb, który z nieba zstępuje; jeźliby go kto jadł, nie umrze.
This is the bread which cometh down out of heaven, that a man may eat thereof, and not die.
51 Jamci jest chleb on żywy, którym z nieba zstąpił: jeźliby kto jadł z tego chleba, żyć będzie na wieki; a chleb, który ja dam, jest ciało moje, które ja dam za żywot świata. (aiōn g165)
I am the living bread which came down out of heaven: if any man eat of this bread, he shall live for ever: yea and the bread which I will give is my flesh, for the life of the world. (aiōn g165)
52 Wadzili się tedy Żydowie między sobą, mówiąc: Jakoż ten może nam dać ciało swoje ku jedzeniu?
The Jews therefore strove one with another, saying, How can this man give us his flesh to eat?
53 I rzekł im Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeźli nie będziecie jedli ciała Syna człowieczego, i pili krwi jego, nie macie żywota w sobie.
Jesus therefore said unto them, Verily, verily, I say unto you, Except ye eat the flesh of the Son of man and drink his blood, ye have not life in yourselves.
54 Kto je ciało moje, a pije krew moję, ma żywot wieczny, a ja go wzbudzę w on ostateczny dzień. (aiōnios g166)
He that eateth my flesh and drinketh my blood hath eternal life; and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
55 Albowiem ciało moje prawdziwie jest pokarm, a krew moja prawdziwie jest napój.
For my flesh is meat indeed, and my blood is drink indeed.
56 Kto je ciało moje i pije krew moję, we mnie mieszka, a ja w nim.
He that eateth my flesh and drinketh my blood abideth in me, and I in him.
57 Jako mię posłał żyjący Ojciec, i ja żyję przez Ojca; tak kto mnie pożywa, i on żyć będzie przez mię.
As the living Father sent me, and I live because of the Father; so he that eateth me, he also shall live because of me.
58 Tenci jest chleb on, który z nieba zstąpił, nie jako ojcowie wasi jedli mannę, a pomarli; kto je ten chleb, żyć będzie na wieki. (aiōn g165)
This is the bread which came down out of heaven: not as the fathers ate, and died; he that eateth this bread shall live for ever. (aiōn g165)
59 To mówił w bóżnicy, ucząc w Kapernaum.
These things said he in the synagogue, as he taught in Capernaum.
60 Wiele ich tedy z uczniów jego słysząc to, mówili: Twardać to jest mowa, któż jej słuchać może?
Many therefore of his disciples, when they heard [this], said, This is a hard saying; who can hear it?
61 Ale wiedząc Jezus sam w sobie, iż o tem szemrali uczniowie jego, rzekł im: Toż was obraża?
But Jesus knowing in himself that his disciples murmured at this, said unto them, Doth this cause you to stumble?
62 Cóż, gdybyście ujrzeli Syna człowieczego wstępującego, gdzie był pierwej?
[What] then if ye should behold the Son of man ascending where he was before?
63 Duchci jest, który ożywia, ciało nic nie pomaga; słowa, które ja wam mówię, duch są i żywot są.
It is the spirit that giveth life; the flesh profiteth nothing: the words that I have spoken unto you are spirit, and are life.
64 Ale są niektórzy z was, co nie wierzą; albowiem wiedział od początku Jezus, którzy byli, co nie wierzyli, i kto jest, co go miał wydać;
But there are some of you that believe not. For Jesus knew from the beginning who they were that believed not, and who it was that should betray him.
65 I mówił: Dlategomci wam powiedział: Iż żaden nie może przyjść do mnie, jeźliby mu nie było dane od Ojca mojego.
And he said, For this cause have I said unto you, that no man can come unto me, except it be given unto him of the Father.
66 Od tego czasu wiele uczniów jego odeszło nazad, a więcej z nim nie chodzili.
Upon this many of his disciples went back, and walked no more with him.
67 Tedy rzekł Jezus do onych dwunastu: Izali i wy chcecie odejść?
Jesus said therefore unto the twelve, Would ye also go away?
68 I odpowiedział mu Szymon Piotr: Panie! do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa żywota wiecznego; (aiōnios g166)
Simon Peter answered him, Lord, to whom shall we go? thou hast the words of eternal life. (aiōnios g166)
69 A myśmy uwierzyli i poznali, żeś ty jest Chrystus, on Syn Boga żywego.
And we have believed and know that thou art the Holy One of God.
70 Odpowiedział im Jezus: Izalim ja nie dwunastu was obrał? a jeden z was jest dyjabeł.
Jesus answered them, Did not I choose you the twelve, and one of you is a devil?
71 A to mówił o Judaszu, synu Szymona, Iszkaryjocie; bo go ten wydać miał, będąc jednym z onych dwunastu.
Now he spake of Judas [the son] of Simon Iscariot, for he it was that should betray him, [being] one of the twelve.
