Jana 11
1 A był niektóry chory Łazarz z Betanii, z miasteczka Maryi i Marty, siostry jej.
Now a certain man, named Lazarus, of Bethany, was lying ill-- Bethany being the village of Mary and her sister Martha.
2 (A to była ona Maryja, która pomazała Pana maścią, i ucierała nogi jego włosami swojemi, której brat Łazarz chorował.)
(It was the Mary who poured the perfume over the Lord and wiped His feet with her hair, whose brother Lazarus was ill.)
3 Posłały tedy siostry do niego, mówiąc: Panie! oto ten, którego miłujesz, choruje.
So the sisters sent to Him to say, "Master, he whom you hold dear is ill."
4 A usłyszawszy to Jezus, rzekł: Ta choroba nie jest na śmierć, ale dla chwały Bożej, aby był uwielbiony Syn Boży przez nią.
Jesus received the message and said, "This illness is not to end in death, but is to promote the glory of God, in order that the Son of God may be glorified by it."
5 A Jezus umiłował Martę i siostrę jej, i Łazarza.
Now Jesus loved Martha, and her sister, and Lazarus.
6 A gdy usłyszał, iż choruje, tedy został przez dwa dni na onemże miejscu, gdzie był.
When, however, He heard that Lazarus was ill, He still remained two days in that same place.
7 Lecz potem rzekł do uczniów swoich: Idźmy zasię do Judzkiej ziemi.
Then, after that, He said to the disciples, "Let us return to Judaea."
8 Rzekli mu uczniowie: Mistrzu! teraz szukali Żydowie, jakoby cię ukamionowali, a zasię tam idziesz?
"Rabbi," exclaimed the disciples, "the Jews have just been trying to stone you, and do you think of going back there again?"
9 Odpowiedział Jezus: Azaż nie dwanaście jest godzin dnia? Jeźli kto chodzi we dnie, nie obrazi się; bo widzi światłość tego świata.
"Are there not twelve hours in the day?" replied Jesus. "If any one walks in the daytime, he does not stumble--because he sees the light of this world.
10 A jeźli kto chodzi w nocy, obrazi się; bo w nim światła nie masz.
But if a man walks by night, he does stumble, because the light is not in him."
11 To powiedziawszy, potem rzekł do nich: Łazarz, przyjaciel nasz, śpi; ale idę, abym go ze snu obudził.
He said this, and afterwards He added, "Our friend Lazarus is sleeping, but I will go and wake him."
12 Tedy rzekli uczniowie jego: Panie! jeźliże śpi, będzie zdrów.
"Master," said the disciples, "if he is asleep he will recover."
13 Ale Jezus mówił o śmierci jego; lecz oni mniemali, iż o zaśnięciu snem mówił.
Now Jesus had spoken of his death, but they thought He referred to the rest taken in ordinary sleep.
14 Tedy im rzekł Jezus jawnie: Łazarz umarł.
So then He told them plainly,
15 I raduję się dla was, (abyście wierzyli), żem tam nie był; ale pójdziemy do niego.
"Lazarus is dead; and for your sakes I am glad I was not there, in order that you may believe. But let us go to him."
16 Rzekł zatem Tomasz, którego zwano Dydymus, spółuczniom: Pójdźmy i my, abyśmy z nim pomarli.
"Let us go also," Thomas, the Twin, said to his fellow disciples, "that we may die with him."
17 Przyszedłszy tedy Jezus, znalazł go już cztery dni w grobie leżącego.
On His arrival Jesus found that Lazarus had already been three days in the tomb.
18 (A była Betania blisko Jeruzalemu, jakoby na piętnaście stajan.)
Bethany was near Jerusalem, the distance being a little less than two miles;
19 A przyszło było wiele Żydów do Marty i Maryi, aby je cieszyli po bracie ich.
and a considerable number of the Jews were with Martha and Mary, having come to express sympathy with them on the death of their brother.
20 Marta tedy, gdy usłyszała, że Jezus idzie, bieżała przeciwko niemu; ale Maryja w domu siedziała.
Martha, however, as soon as she heard the tidings, "Jesus is coming," went to meet Him; but Mary remained sitting in the house.
21 I rzekła Marta do Jezusa: Panie! byś tu był, nie umarłby był brat mój.
So Martha came and spoke to Jesus. "Master, if you had been here," she said, "my brother would not have died.
22 Ale i teraz wiem, że o cokolwiek byś prosił Boga, da ci to Bóg.
And even now I know that whatever you ask God for, God will give you."
23 Rzekł jej Jezus: Wstanieć brat twój.
"Your brother shall rise again," replied Jesus.
24 Rzekła mu Marta: Wiem, iż wstanie przy zmartwychwstaniu w on ostateczny dzień.
"I know," said Martha, "that he will rise again at the resurrection, on the last day."
25 I rzekł jej Jezus: Jam jest zmartwychwstanie i żywot; kto w mię wierzy, choćby też umarł, żyć będzie.
"I am the Resurrection and the Life," said Jesus; "he who believes in me, even if he has died, he shall live;
and every one who is living and is a believer in me shall never, never die. Do you believe this?" (aiōn g165)
27 Rzekła mu: I owszem Panie! Jam uwierzyła, żeś ty jest Chrystus, Syn Boży, który miał przyjść na świat.
"Yes, Master," she replied; "I thoroughly believe that you are the Christ, the Son of God, who was to come into the world."
28 A to rzekłszy szła i potajemnie zawołała Maryję, siostrę swoję, mówiąc: jest tu nauczyciel, i woła cię.
After saying this, she went and called her sister Mary privately, telling her, "The Rabbi is here and is asking for you."
29 Ona skoro usłyszała, wnet wstała i szła do niego.
So she, on hearing that, rose up quickly to go to Him.
30 (A Jezus jeszcze był nie przyszedł do miasteczka, ale był na temże miejscu, gdzie Marta była wyszła przeciwko niemu.)
Now Jesus was not yet come into the village, but was still at the place where Martha had met Him.
31 Żydowie tedy, którzy z nią byli w domu, a cieszyli ją, ujrzawszy Maryję, iż prędko wstała i wyszła, szli za nią, mówiąc: Idzie do grobu, aby tam płakała.
So the Jews who were with Mary in the house sympathizing with her, when they saw that she had risen hastily and had gone out, followed her, supposing that she was going to the tomb to weep aloud there.
32 Ale Maryja, gdy tam przyszła, gdzie był Jezus, ujrzawszy go, przypadła do nóg jego i rzekła: Panie! byś tu był, nie umarłby był brat mój.
Mary then, when she came to Jesus and saw Him, fell at His feet and exclaimed, "Master, if you had been here, my brother would not have died."
33 Jezus tedy, gdy ją ujrzał płaczącą, i Żydy, którzy byli z nią przyszli, płaczące, rozrzewnił się w duchu i zafrasował się,
Seeing her weeping aloud, and the Jews in like manner weeping who had come with her, Jesus, curbing the strong emotion of His spirit,
34 I rzekł: Gdzieście go położyli? Rzekli mu: Panie! pójdź, a oglądaj.
though deeply troubled, asked them, "Where have you laid him?" "Master, come and see," was their reply.
35 I zapłakał Jezus.
Jesus wept.
36 Tedy rzekli Żydowie: Wej! jakoć go miłował.
"See how dear he held him," said the Jews.
37 A niektórzy z nich mówili: Nie mógłże ten, który otworzył oczy ślepego, uczynić, żeby ten był nie umarł?
But others of them asked, "Was this man who opened the blind man's eyes unable to prevent this man from dying?"
38 Ale Jezus zasię rozrzewniwszy się sam w sobie, przyszedł do grobu; a była jaskinia, a kamień był położony na niej.
Jesus, however, again restraining His strong feeling, came to the tomb. It was a cave, and a stone had been laid against the mouth of it.
39 I rzekł Jezus: Odejmijcie ten kamień. Rzekła mu Marta, siostra onego umarłego: Panie! jużci cuchnie; bo już cztery dni w grobie.
"Take away the stone," said Jesus. Martha, the sister of the dead man, exclaimed, "Master, by this time there is a foul smell; for it is three days since he died."
40 Powiedział jej Jezus: Azażem ci nie rzekł, iż jeźli uwierzysz, oglądasz chwałę Bożą?
"Did I not promise you," replied Jesus, "that if you believe, you shall see the glory of God?"
41 Odjęli tedy kamień, gdzie był umarły położony. A Jezus podniósłszy oczy swe w górę, rzekł: Ojcze! dziękuję tobie, żeś mię wysłuchał.
So they removed the stone. Then Jesus lifted up His eyes and said, "Father, I thank Thee that Thou hast heard me.
42 A jamci wiedział, że mię zawsze wysłuchiwasz; alem to rzekł dla ludu wokoło stojącego, aby wierzyli, żeś ty mię posłał.
I know that Thou always hearest me; but for the sake of the crowd standing round I have said this--that they may believe that Thou didst send me."
43 A to rzekłszy, zawołał głosem wielkim: Łazarzu! wynijdź sam!
After speaking thus, He called out in a loud voice, "Lazarus, come out."
44 I wyszedł ten, który był umarł, mając związane ręce i nogi chustkami, a twarz jego była chustką obwiązana. Rzekł im Jezus: Rozwiążcie go, a niechaj odejdzie.
The dead man came out, his hands and feet wrapped in cloths, and his face wrapped round with a towel. "Untie him," said Jesus, "and let him go free."
45 Wiele tedy z Żydów, którzy byli przyszli do Maryi, a widzieli to, co uczynił Jezus, uwierzyło weń.
Thereupon a considerable number of the Jews--namely those who had come to Mary and had witnessed His deeds--became believers in Him;
46 Niektórzy też z nich odeszli do Faryzeuszów i powiedzieli im, co uczynił Jezus.
though some of them went off to the Pharisees and told them what He had done.
47 Tedy się zebrali przedniejsi kapłani i Faryzeuszowie w radę, i mówili: Cóż uczynimy? Albowiem ten człowiek wiele cudów czyni.
Therefore the High Priests and the Pharisees held a meeting of the Sanhedrin. "What steps are we taking?" they asked one another; "for this man is performing a great number of miracles.
48 A jeźli go tak zaniechamy, wszyscy weń uwierzą, i przyjdą Rzymianie, a wezmą nam to miejsce nasze i lud.
If we leave him alone in this way, everybody will believe in him, and the Romans will come and blot out both our city and our nation."
49 A jeden z nich, Kaifasz, będąc najwyższym kapłanem onego roku, rzekł im: Wy nic nie wiecie,
But one of them, named Caiaphas, being High Priest that year, said, "You know nothing about it.
50 Ani myślicie, iż nam jest pożyteczno, żeby jeden człowiek umarł za lud, a żeby wszystek ten naród nie zginął.
You do not reflect that it is to your interest that one man should die for the people rather than the whole nation perish."
51 A tegoć nie mówił sam od siebie, ale będąc najwyższym kapłanem roku onego, prorokował, iż Jezus miał umrzeć za on naród;
It was not as a mere man that he thus spoke. But being High Priest that year he was inspired to declare that Jesus was to die for the nation,
52 A nie tylko za on naród, ale żeby też syny Boże rozproszone w jedno zgromadził.
and not for the nation only, but in order to unite into one body all the far-scattered children of God.
53 Od onego tedy dnia radzili się społem, aby go zabili.
So from that day forward they planned and schemed in order to put Him to death.
54 A Jezus już nie chodził jawnie między Żydami, ale stamtąd odszedł do krainy, która jest blisko puszczy, do miasta, które zowią Efraim, i tamże mieszkał z uczniami swoimi.
Therefore Jesus no longer went about openly among the Jews, but He left that neighbourhood and went into the district near the Desert, to a town called Ephraim, and remained there with the disciples.
55 A była blisko wielkanoc żydowska, a wiele ich szło do Jeruzalemu z onej krainy przed wielkanocą, aby się oczyścili.
The Jewish Passover was coming near, and many from that district went up to Jerusalem before the Passover, to purify themselves.
56 I szukali Jezusa, i mówili jedni do drugich, w kościele stojąc: Co się wam zda, że nie przyszedł na święto?
They therefore looked out for Jesus, and asked one another as they stood in the Temple, "What do you think? --will he come to the Festival at all?"
57 A przedniejsi kapłani i Faryzeuszowie wydali byli rozkazanie: Jeźliby się kto dowiedział, gdzie by był, żeby oznajmił, aby go pojmali.
Now the High Priests and the Pharisees had issued orders that if any one knew where He was, he should give information, so that they might arrest Him.
