Hioba 38
1 Tedy odpowiedział Pan Ijobowi z wichru, i rzekł:
Then Yahweh spoke to Job from inside a great windstorm. He said to him,
2 Któż to jest, co zaciemnia radę Bożą mowami nieroztropnemi?
“(Who are you to question what I plan to do?/You have no right/authority to question what I plan to do.) [RHQ] You are speaking ignorantly!
3 Przepasz teraz jako mąż biodra swoje, a będę cię pytał, a ty mi daj sprawę.
I want to ask you [some] questions, so, just like men prepare themselves for a difficult task [MET], prepare to answer my questions.
4 Gdzieżeś był, kiedym Ja zakładał grunty ziemi? Powiedz, jeźliże nasz rozum.
(“Where were you/Were you there with me) [long ago] when I (laid the foundations of/created) the earth? Since you know so much, tell me [where you were at that time].
5 Któż uczynił rozmierzenie jej? powiedz, jeżli wiesz; albo kto sznur nad nią rozciągnął?
Do you know how I decided how large the earth would be? Do you know who stretched a measuring tape around the earth? Surely [since you think that you know so much, ] you should know that!
6 Na czem są podstawki jej ugruntowane? albo kto założył kamień jej węgielny?
What supports the pillars on which the earth rests? When the stars [that shine early] in the morning sang together, and someone put in place the stone that causes the earth to stay in its place, and all the angels shouted joyfully [when they saw that happening], who laid that cornerstone? [Did you?]
7 Gdy wespół śpiewały gwiazdy zaranne, a weselili się wszyscy synowie Boży.
8 Któż zamknął drzwiami morze, gdy się wyrywało, jakoby z żywota wychodząc?
“When the seas poured forth from inside the earth, who prevented the water from flooding over the land?
9 Gdym położył obłok za szatę jego, a ciemność za pieluchy jego;
It was I, [not you, ] who caused clouds to come over the seas and caused it to become very dark [under those clouds].
10 Gdym postanowił o niem dekret mój, a przyprawiłem zaworę i drzwi do niego,
I set limits for the seas, and I put barriers [so that the water would not come over the land].
11 I rzekłem: Aż dotąd wychodzić będziesz, a dalej nie postąpisz, a tu położysz nadęte wały twoje.
[I pointed to the shore] and said to the water, ‘I permit you to come up to here, but I do not permit you to come any farther. Your powerful waves must stop there!’
12 Izażeś za dni twoich rozkazywał świtaniu, i ukazałeś zorzy miejsce jej?
“Job, have you [ever] commanded the morning [to begin]? Have you [ever] told the dawn to start a new day?
13 Aby ogarnęła kończyny ziemi, a iżby byli z niej wyrzuceni niepobożni.
Have you [ever] told the dawn to spread out over the whole earth, with the result that wicked people run away from the light?
14 Aby się odmieniała jako glina, do której pieczęć przykładają, a oni aby się stali jako szatą nakryci.
When it becomes light after the dawn, the hills and the valleys become clear like the folds in a cloth.
15 I aby była zawściągniona od niepobożnych światłość ich, a ramię wysokie było pokruszone.
When it becomes daylight, the wicked do not have the darkness [that they like]; [in the daylight] they no longer are able to raise up their arms, ready to hurt people.
16 Izażeś przyszedł aż do źródeł morskich, a po dnie przepaści przechodziłeś się?
“[Job, ] have you traveled to the springs [in the bottom of the ocean] from which the water in the seas comes? Have you investigated/explored the very bottom of the oceans?
17 Azaż odkryte są tobie bramy śmierci? bramy cienia śmierci widziałżeś?
Has someone shown you the gates to the place where dead people are, the gates to the place where it is very dark?
18 Izaliś rozumem twym doszedł szerokości ziemi? Powiedz mi, jeźli to wszystko wiesz?
Do you know how big the earth is? Tell me, if you know all these things!
19 Gdzież jest ta droga do miejsca światłości? a ciemności gdzie mają miejsce swoje?
“Where is the road to the place where light comes from? And [can you tell me] where darkness lives?
20 Abyś ją ująwszy odprowadził do granicy jej, ponieważ zrozumiewasz ścieszki do domu jej.
Can take me to its home? Do you know where the road is that goes there?
21 Wiedziałżeś na on czas, żeś się miał urodzić? i liczba dni twoich jak wielka być miała?
I am sure that you know these things, because you [talk as though you] were born before the time when all things were created; you [must] be very old!
22 Izaliś przyszedł do skarbów śniegów? aby skarby gradu widzałeśli?
“Have you entered the place where I store the snow and the place where I keep the hail?
23 Które zatrzymywam na czas ucisku, na dzień bitwy i wojny.
I store the snow and the hail [in order that I can use them to help my people] when [they have] troubles, in times when [they are fighting] wars [DOU].
24 Którąż się drogą dzieli światłość, i gdzie się rozchodzi wiatr wschodni po ziemi?
And where is the road to the place from which I cause the lightning to flash? Where is the place from where the east wind begins to blow over all the earth?
25 Któż rozdzielił stok powodziom? a drogę błyskawicy gromów?
Who created the channels in which the rain comes down from the sky? Who makes the roads for the thunder/lightning?
26 Aby szedł deszcz na ziemię, w której nikt nie mieszka, i na pustynię, gdzie niemasz człowieka;
Who causes rain to fall in the desert, in places where no one lives?
27 Aby nasycił miejsce puste i niepłodne, a wywiódł z niego zieloną trawę.
Who sends the rain that gives moisture/water to areas where nothing has grown, with the result that grass begins to grow again?
28 Izali ma deszcz ojca? a krople rosy kto płodzi?
Does the rain have a father? Does the dew [also] have a father?
29 Z czyjegoż żywota wychodzi mróz? a szron niebieski któż płodzi?
And from whose womb does ice come [in the (winter/cold season)]? Who gives birth to the frost that comes down from the sky?
30 Jakoż się kamieniem wody nakrywają, gdy wierzch przepaści zamarza.
[In the winter, ] the water [freezes and] becomes hard, like a rock, and the surface of lakes becomes frozen.
31 Możeszże związać jasne gwiazdy Bab? albo związek Oryjona rozerwać?
“[Job], can you fasten the chains that hold the stars together in clusters/groups in the sky?
32 Izali wywiedziesz gwiazdy południowe czasu swego, albo Wóz niebieski z gwiazdami jego powiedziesz?
Can you tell the stars when they should shine? Can you guide [the stars in the groups in the northern sky whose names are] the Big Bear and the Little Bear?
33 I znaszże porządek nieba? a możeszże rozrządzić panowanie jego na ziemi?
Do you know the laws that the stars must obey? Can you cause those same laws to rule [everything here] on the earth?
34 Izali podniesiesz ku obłokowi głos twój, aby cię wielkość wód okryła?
“Can you shout to the clouds and cause rain to pour down on you?
35 Izali możesz wypuścić błyskawice, aby przyszły, i rzekłyć: Otośmy?
Can you cause flashes of lightning to come down and strike where you want it to strike? Do those flashes say to you, ‘Where do you want us to strike next?’
36 Któż złożył we wnętrznościach ludzkich mądrość, a kto dał rozumowi bystrość?
Who enables the clouds to know when they should cause rain to fall?
37 Któż obrachował niebiosa mądrością swoją? a co się leje z nieba, któż uspokoi?
And who is skilled/wise enough to be able to count the clouds? Who can tilt the jugs of water in the sky [to cause the rain to fall],
38 Aby polany proch stężał, a bryły aby się społu zelgnęły?
with the result that the dry ground becomes hard as the dry (clods/lumps of soil) [become wet and] stick together?
39 Izali lwowi łup łowisz, a lwiąt żywot napełniasz?
“When a lioness and her cubs crouch in their dens or hide in a thicket, [waiting for some animal to pass by that they can kill, ] can you find animals for a lioness to kill so that [she and] her cubs can [eat the meat and] not be hungry any more?
40 Gdy się tulą w jaskiniach swoich, i czyhają w cieniu jam swoich?
41 Któż gotuje krukowi pokarm jego, gdy dzieci jego do Boga wołają a tułają się, nie mając pokarmu?
Who provides dead animals for crows, when the baby crows are calling out to me [for food], [when they are so weak] because of their lack of food [that] they (stagger around/can hardly stand up) [in their nests]?”
