Hioba 28
1 Mać w prawdzie srebro początki żył swoich, a złoto miejsce, kędy bywa pławione.
Siluer hath bigynnyngis of his veynes; and a place is to gold, in which it is wellid togidere.
2 Żelazo z ziemi biorą, a z kamienia zlewają miedź.
Irun is takun fro erthe, and a stoon resolued, `ethir meltid, bi heete, is turned in to money.
3 Celu ciemnościom ułożonego i końca wszystkich rzeczy on dochodzi, i kamieni, które w ciemności i cieniu śmierci leżą.
God hath set tyme to derknessis, and he biholdith the ende of alle thingis.
4 Wyleje rzeka z miejsca swojego, tak, iż jej nikt przebyć nie może, bywa jednak zahamowana przemysłem nędznego człowieka, i odchodzi.
Also a stronde departith a stoon of derknesse, and the schadewe of deth, fro the puple goynge in pilgrymage; it departith tho hillis, whiche the foot of a nedi man foryat, and hillis with out weie.
5 Z ziemi wychodzi chleb, chociaż pod nią coś różnego, podobnego ogniowi.
The erthe, wher of breed cam forth in his place, is destried bi fier.
6 W niektórych miejscach jest kamień Safir, i piasek złoty;
The place of saphir ben stoonys therof, and the clottis therof ben gold.
7 A tej ścieszki ani ptak nie wie, ani jej widzało oko sępie.
A brid knewe not the weie, and the iye of a vultur, ethir rauenouse brid, bihelde it not.
8 Nie depczą po niej zwierzęta srogie, ani lew przeszedł przez nię.
The sones of marchauntis tretiden not on it, and a lyonesse passide not therbi.
9 Na krzemień ściągnął rękę swoję, wywrócił góry z korzenia;
God stretchide forth his hond to a flynt; he distriede hillis fro the rootis.
10 Z skał wywodzi strumienie, a każdą rzecz kosztowną widzi oko jego.
He hewide doun ryuers in stoonys; and his iye siy al precious thing.
11 Wylewać się rzekom nie dopuszcza, a rzeczy skryte wywodzi na jaśnię.
And he souyte out the depthis of floodis; and he brouyte forth hid thingis in to liyt.
12 Ale mądrość gdzież może być znaleziona? a kędy jest miejsce roztropności?
But where is wisdom foundun, and which is the place of vndurstondyng?
13 Nie wie człowiek śmiertelny ceny jej, ani bywa znaleziona w ziemi żyjących.
A man noot the prijs therof, nether it is foundun in the lond of men lyuynge swetli, `ether delicatli.
14 Przepaść mówi: Niemasz jej we mnie; i morze też powiada: Niemasz jej u mnie.
The depthe of watris seith, It is not in me; and the see spekith, It is not with me.
15 Nie dawają szczerego złota za nię; ani odważają srebra, za odmianę jej.
Gold ful cleene schal not be youun for wisdom, nether siluer schal be weied in the chaungyng therof.
16 Nie może być oszacowana za złoto Ofir, ani za Onychyn drogi, ani za Safir.
It schal not be comparysound to the died colours of Iynde, not to the moost preciouse stoon of sardius, nether to saphir.
17 Nie porówna z nią złoto, ani kryształ, ani odmiana jej może być za klejnot złota szczerego.
Nether gold, nether glas schal be maad euene worth therto;
18 Koralów i pereł nie wspomina, bo nabycie mądrości kosztowniejsze jest nad perły.
and hiye and fer apperynge vessels of gold schulen not be chaungid for wisdom, nether schulen be had in mynde in comparisoun therof. Forsothe wisdom is drawun of pryuy thingis;
19 Nie zrówna z nią i szmaragd z ziemi etyjopskiej; ani za złoto najczystsze szacowana być może.
topasie of Ethiope schal not be maad euene worth to wisdom, and moost preciouse diyngis schulen not be set togidere in prijs, `ether comparisound, therto.
20 Skądże tedy mądrość pochodzi? albo gdzie jest miejsce rozumu?
Therfor wherof cometh wisdom, and which is the place of vndurstondyng?
21 Gdyż zakryta jest od oczu wszystkich żyjących, i przed ptastwem niebieskim zatajona jest.
It is hid fro the iyen of alle lyuynge men; also it is hid fro briddis of heuene.
22 Zginienie i śmierć rzekły: Uszyma swemi słyszałyśmy sławę jej.
Perdicioun and deeth seiden, With oure eeris we herden the fame therof.
23 Bóg sam rozumie drogę jej, a on wie miejsce jej.
God vndurstondith the weye therof, and he knowith the place therof.
24 Bo on na kończyny ziemi patrzy, a wszystko, co jest pod niebem, widzi.
For he biholdith the endis of the world, and biholdith alle thingis that ben vndur heuene.
25 Wiatrom uczynił wagę, a wody odważył pod miarą.
`Which God made weiyte to wyndis, and weiede watris in mesure.
26 On też prawo dżdżom postanowił, a drogę błyskawicom gromów.
Whanne he settide lawe to reyn, and weie to tempestis sownynge;
27 W ten czas ją widział, i głosił ją: zgotował ją, i doszedł jej.
thanne he siy wisdom, and telde out, and made redi, and souyte out.
28 Ale człowiekowi rzekł: Oto bojaźń Pańska jest mądrością, a warować się złego, jest rozumem.
And he seide to man, Lo! the drede of the Lord, thilke is wisdom; and to go awei fro yuel, is vndurstondyng.
