Hioba 28
1 Mać w prawdzie srebro początki żył swoich, a złoto miejsce, kędy bywa pławione.
Surely there is a mine for silver, a place where they refine gold.
2 Żelazo z ziemi biorą, a z kamienia zlewają miedź.
Iron is taken out of the earth; copper is smelted out of the stone.
3 Celu ciemnościom ułożonego i końca wszystkich rzeczy on dochodzi, i kamieni, które w ciemności i cieniu śmierci leżą.
A man sets an end to darkness and searches out, to the farthest limit, the stones in obscurity and thick darkness.
4 Wyleje rzeka z miejsca swojego, tak, iż jej nikt przebyć nie może, bywa jednak zahamowana przemysłem nędznego człowieka, i odchodzi.
He breaks open a shaft away from where people live, places that are forgotten by anyone's foot. He hangs far away from people; he swings to and fro.
5 Z ziemi wychodzi chleb, chociaż pod nią coś różnego, podobnego ogniowi.
As for the earth, out of which comes bread, it is turned up below as if by fire.
6 W niektórych miejscach jest kamień Safir, i piasek złoty;
Its stones are the place where sapphires are found, and its dust contains gold.
7 A tej ścieszki ani ptak nie wie, ani jej widzało oko sępie.
No bird of prey knows the path to it, nor has the falcon's eye seen it.
8 Nie depczą po niej zwierzęta srogie, ani lew przeszedł przez nię.
The proud animals have not walked such a path, nor has the fierce lion passed there.
9 Na krzemień ściągnął rękę swoję, wywrócił góry z korzenia;
A man lays his hand on the flinty rock; he overturns mountains by their roots.
10 Z skał wywodzi strumienie, a każdą rzecz kosztowną widzi oko jego.
He cuts out channels among the rocks; his eye sees every valuable thing there.
11 Wylewać się rzekom nie dopuszcza, a rzeczy skryte wywodzi na jaśnię.
He ties up the streams so they do not run; what is hidden there he brings out to the light.
12 Ale mądrość gdzież może być znaleziona? a kędy jest miejsce roztropności?
Where will wisdom be found? Where is the place of understanding?
13 Nie wie człowiek śmiertelny ceny jej, ani bywa znaleziona w ziemi żyjących.
Man does not know its price; neither is it found in the land of the living.
14 Przepaść mówi: Niemasz jej we mnie; i morze też powiada: Niemasz jej u mnie.
The deep waters under the earth say, 'It is not in me'; the sea says, 'It is not with me.'
15 Nie dawają szczerego złota za nię; ani odważają srebra, za odmianę jej.
It cannot be gotten for gold; neither can silver be weighed as its price.
16 Nie może być oszacowana za złoto Ofir, ani za Onychyn drogi, ani za Safir.
It cannot be valued with the gold of Ophir, with precious onyx or sapphire.
17 Nie porówna z nią złoto, ani kryształ, ani odmiana jej może być za klejnot złota szczerego.
Gold and crystal cannot equal it in worth; neither can it be exchanged for jewels of fine gold.
18 Koralów i pereł nie wspomina, bo nabycie mądrości kosztowniejsze jest nad perły.
No mention is worth making of coral or jasper; indeed, the price of wisdom is more than rubies.
19 Nie zrówna z nią i szmaragd z ziemi etyjopskiej; ani za złoto najczystsze szacowana być może.
The topaz of Cush does not equal it; neither can it be valued in terms of pure gold.
20 Skądże tedy mądrość pochodzi? albo gdzie jest miejsce rozumu?
From where, then, comes wisdom? Where is the place of understanding?
21 Gdyż zakryta jest od oczu wszystkich żyjących, i przed ptastwem niebieskim zatajona jest.
Wisdom is hidden from the eyes of all living things and is kept hidden from the birds of the heavens.
22 Zginienie i śmierć rzekły: Uszyma swemi słyszałyśmy sławę jej.
Destruction and Death say, 'We have heard just a rumor about it with our ears.'
23 Bóg sam rozumie drogę jej, a on wie miejsce jej.
God understands the way to it; he knows its place.
24 Bo on na kończyny ziemi patrzy, a wszystko, co jest pod niebem, widzi.
For he looks to the very ends of the earth and sees under all the heavens.
25 Wiatrom uczynił wagę, a wody odważył pod miarą.
He made the force of the wind and parceled out the waters by measure.
26 On też prawo dżdżom postanowił, a drogę błyskawicom gromów.
He made a decree for the rain and a path for the thunder.
27 W ten czas ją widział, i głosił ją: zgotował ją, i doszedł jej.
Then he saw wisdom and announced it; he established it, indeed, and he examined it.
28 Ale człowiekowi rzekł: Oto bojaźń Pańska jest mądrością, a warować się złego, jest rozumem.
To people he said, 'See, the fear of the Lord—that is wisdom; to depart from evil is understanding.'”
