Rodzaju 27
1 I stało się, gdy się zestarzał Izaak, i zaćmiły się oczy jego, tak, iż widzieć nie mógł: tedy wezwał Ezawa, syna swego starszego, i rzekł mu: Synu mój! a on odpowiedział: Owom ja.
When Isaac [Laughter] was old, and his eyes were dim, so that he could not see, he called Esau [Hairy] his elder son, and said to him, “My son?” He said to him, “Here I am.”
2 I rzekł Izaak: Otom się już zestarzał, a nie wiem dnia śmierci swej.
He said, “See now, I am old. I don’t know the day of my death.
3 Przetoż teraz weźmij proszę naczynia twoje, sajdak twój, i łuk twój, a wynijdź w pole, i ułów mi zwierzynę.
Now therefore, please take your weapons, your quiver and your bow, and go out to the field, and take me venison.
4 I nagotuj mi potrawy smaczne, w jakich się kocham, i przynieś mi, a będę jadł, abyć błogosławiła dusza moja, pierwej, niż umrę.
Make me savory food, such as I 'ahav ·affectionately love·, and bring it to me, that I may eat, and that my soul may bless you before I die.”
5 Ale Rebeka słyszała, gdy to mówił Izaak do Ezawa, syna swego; tedy wyszedł Ezaw na pole, aby ułowił zwierzynę i przyniósł.
Rebekah [Securely bound] sh'ma ·heard obeyed· when Isaac [Laughter] spoke to Esau [Hairy] his son. Esau [Hairy] went to the field to hunt for venison, and to bring it.
6 I rzekła Rebeka do Jakóba, syna swego, mówiąc: Otom słyszała, gdy ojciec twój mówił do Ezawa, brata twego, i rzekł:
Rebekah [Securely bound] spoke to Jacob [Supplanter] her son, saying, “Behold, I sh'ma ·heard obeyed· your father speak to Esau [Hairy] your brother, saying,
7 Przynieś mi co z obłowu, a nagotuj mi potrawy smaczne, abym jadł, i błogosławił ci przed obliczem Pańskiem, pierwej, niż umrę.
‘Bring me venison, and make me savory food, that I may eat, and bless you before Adonai before my death.’
8 A tak teraz synu mój, usłuchaj głosu mego w tem, co ja rozkazuję tobie.
Now therefore, my son, sh'ma ·hear obey· my voice according to that which I enjoin you.
9 A szedłszy do trzody, przynieś mi stamtąd dwoje koźląt dobrych, a nagotuję z nich potrawy smaczne ojcu twemu, jako rad jada.
Go now to the flock, and get me from there two good young goats. I will make them savory food for your father, such as he 'ahav ·affectionately loves·.
10 I zaniesiesz ojcu twemu, a będzie jadł; dlatego abyć błogosławił, pierwej niż umrze.
You shall bring it to your father, that he may eat, so that he may bless you before his death.”
11 Tedy rzekł Jakób do Rebeki, matki swej: Oto, Ezaw brat mój, człowiek kosmaty, a jam człowiek gładki;
Jacob [Supplanter] said to Rebekah [Securely bound] his mother, “Behold, Esau [Hairy] my brother is a hairy man, and I am a smooth man.
12 Jeźli mię pomaca ojciec mój, a będzie rozumiał, że z niego szydzę, przywiodę na się przeklęstwo, a nie błogosławieństwo.
What if my father touches me? I will seem to him as a deceiver, and I would bring a curse on myself, and not a blessing.”
13 I rzekła mu matka jego: Na mię niech będzie przeklęstwo twoje, synu mój; tylko usłuchaj głosu mego, a szedłszy, przynieś mi.
His mother said to him, “Let your curse be on me, my son. Only sh'ma ·hear obey· my voice, and go get them for me.”
14 Tedy on szedłszy wziął, i przyniósł matce swej; i nagotowała matka jego potrawy smaczne, jako rad jadał ojciec jego.
He went, and got them, and brought them to his mother. His mother made savory food, such as his father 'ahav ·affectionately loved·.
15 I wziąwszy Rebeka szaty Ezawa, syna swego starszego, najkosztowniejsze, które miała u siebie w domu, oblokła w nie Jakóba, syna swego młodszego.
Rebekah [Securely bound] took the good clothes of Esau [Hairy], her elder son, which were with her in the house, and put them on Jacob [Supplanter], her younger son.
16 A skórkami koźlęcemi obwinęła ręce jego, i gładkość szyi jego.
She put the skins of the young goats on his hands, and on the smooth of his neck.
17 I dała chleb i potrawy smaczne, które nagotowała, w ręce Jakóba syna swego.
She gave the savory food and the bread, which she had prepared, into the hand of her son Jacob [Supplanter].
18 A on wszedłszy do ojca swego mówił: Ojcze mój! a on rzekł: Owom ja! Ktoś ty jest, synu mój?
He came to his father, and said, “My father?” He said, “Here I am. Who are you, my son?”
19 I rzekł Jakób do ojca swego: Jam jest Ezaw, pierworodny twój. Uczyniłem, jakoś mi rozkazał; wstań proszę, siądź, a jedz z obłowu mego, aby mi błogosławiła dusza twoja.
Jacob [Supplanter] said to his father, “I am Esau [Hairy] your firstborn. I have done what you asked me to do. Please arise, sit and eat of my venison, that your soul may bless me.”
20 I rzekł Izaak do syna swego: Cóż to jest? Prędkoś to znalazł, synu mój? a on odpowiedział: Sposobił to Pan Bóg twój, że mi się nagodziło.
Isaac [Laughter] said to his son, “How is it that you have found it so quickly, my son?” He said, “Because Adonai your God gave me success.”
21 Zatem Izaak rzekł do Jakóba: Przystąp sam, abym cię pomacał, synu mój, jeźliś ty jest syn mój Ezaw, czyli nie.
Isaac [Laughter] said to Jacob [Supplanter], “Please come near, that I may feel you, my son, whether you are really my son Esau [Hairy] or not.”
22 Tedy przystąpił Jakób do Izaaka, ojca swego, który pomacawszy go, rzekł: Głos jest głos Jakóbów, ale ręce Ezawowe.
Jacob [Supplanter] went near to Isaac [Laughter] his father. He felt him, and said, “The voice is Jacob [Supplanter]’s voice, but the hands are the hands of Esau [Hairy].”
23 I nie poznał go; albowiem były ręce jego jako ręce Ezawa, brata jego, kosmate; i błogosławił mu.
He didn’t recognize him, because his hands were hairy, like his brother, Esau [Hairy]’s hands. So he blessed him.
24 I rzekł: Tyżeś jest syn mój Ezaw? a on odpowiedział: Ja.
He said, “Are you really my son Esau [Hairy]?” He said, “I am.”
25 Zatem rzekł: Podajże mi, żebym jadł z obłowu syna mego, abyć błogosławiła dusza moja. Tedy mu podał, i jadł. Przyniósł mu też wina, i pił.
He said, “Bring it near to me, and I will eat of my son’s venison, that my soul may bless you.” He brought it near to him, and he ate. He brought him wine, and he drank.
26 I rzekł mu Izaak, ojciec jego: Przystąpże teraz a pocałuj mię, synu mój.
His father Isaac [Laughter] said to him, “Come near now, and kiss me, my son.”
27 Tedy przystąpiwszy pocałował go, a skoro poczuł wonność szat jego, błogosławił mu, mówiąc: Oto wonność syna mego, jako wonność pola, któremu błogosławił Pan.
He came near, and kissed him. He smelled the smell of his clothing, and blessed him, and said, “Behold, the smell of my son is as the smell of a field which Adonai has blessed.
28 Niechajżeć da Bóg z rosy niebieskiej, i z tłustości ziemskiej, i obfitość zboża i wina.
God give you of the dew of the sky, of the fatness of the earth, and plenty of grain and new wine.
29 Niechaj ci służą ludzie, a niech ci się kłaniają narodowie. Bądź panem braci twojej, a niech ci się kłaniają synowie matki twojej; którzy by cię przeklinali, niech będą przeklętymi, a którzy by cię błogosławili, niech będą błogosławionymi.
Let peoples serve you, and nations bow down to you. Be lord over your brothers. Let your mother’s sons bow down to you. Cursed be everyone who curses you. Blessed be everyone who blesses you.”
30 I stało się, gdy przestał Izaak błogosławić Jakóbowi, i ledwie Jakób odszedł od oblicza Izaaka, ojca swego, tedy Ezaw brat jego, przyszedł z łowu swego.
As soon as Isaac [Laughter] had finished blessing Jacob [Supplanter], and Jacob [Supplanter] had just gone out from the presence of Isaac [Laughter] his father, Esau [Hairy] his brother came in from his hunting.
31 Który nagotowawszy potrawy smaczne, przyniósł je ojcu swemu, i mówił do ojca swego: Wstańże ojcze mój, a jedz z obłowu syna twego, aby mi błogosławiła dusza twoja.
He also made savory food, and brought it to his father. He said to his father, “Let my father arise, and eat of his son’s venison, that your soul may bless me.”
32 Tedy mu rzekł Izaak, ojciec jego: Któżeś ty? A on rzekł: Jam jest syn twój, pierworodny twój, Ezaw.
Isaac [Laughter] his father said to him, “Who are you?” He said, “I am your son, your firstborn, Esau [Hairy].”
33 I zląkł się Izaak zlęknieniem bardzo wielkiem, i rzekł: Któż to, a gdzie jest ten, co ułowił zwierzynę, i przyniósł mi? i jadłem ze wszystkiego, pierwej, niżeś ty przyszedł, i błogosławiłem mu, i będzie błogosławionym.
Isaac [Laughter] trembled violently, and said, “Who, then, is he who has taken venison, and brought it me, and I have eaten of all before you came, and have blessed him? Yes, he will be blessed.”
34 A usłyszawszy Ezaw słowa ojca swego, zawołał głosem wielkiem, i był żałością wielką zjęty, i rzekł ojcu swemu: Błogosławże też i mnie, ojcze mój.
When Esau [Hairy] sh'ma ·heard obeyed· the words of his father, he cried with an exceeding great and bitter cry, and said to his father, “Bless me, even me also, my father.”
35 A on mu rzekł: Przyszedł brat twój chytrze, i wziął błogosławieństwo twoje.
He said, “Your brother came with deceit, and has taken away your blessing.”
36 Tedy Ezaw rzekł: Słusznieć nazwano imię jego Jakób, podszedł mię bowiem już dwa kroć; pierworodztwo moje wziął, a teraz oto odniósł błogosławieństwo moje. I rzekł: Toś mi nie zachował błogosławieństwa?
He said, “Is not he rightly named Jacob [Supplanter]? For he has supplanted me these two times. He took away my birthright. See, now he has taken away my blessing.” He said, “Haven’t you reserved a blessing for me?”
37 Odpowiedział Izaak, i rzekł do Ezawa: Otom go panem postanowił nad tobą, i wszystkich braci jego dałem mu za sługi, i zbożem, i winem opatrzyłem go; a tobie cóż teraz mam uczynić, synu mój?
Isaac [Laughter] answered Esau [Hairy], “Behold, I have made him your lord, and all his brothers have I given to him for servants. With grain and new wine have I sustained him. What then will I do for you, my son?”
38 I rzekł Ezaw do ojca swego: Izali tylko jedno błogosławieństwo masz, ojcze mój? Błogosławże i mnie; i jamci syn twój, ojcze mój. I podniósł Ezaw głos swój, a płakał.
Esau [Hairy] said to his father, “Have you but one blessing, my father? Bless me, even me also, my father.” Esau [Hairy] lifted up his voice, and wept.
39 I odpowiedział Izaak, ojciec jego, i rzekł mu: Oto w tłustości ziemi będzie mieszkanie twoje, i w rosie niebieskiej z góry.
Isaac [Laughter] his father answered him, “Behold, of the fatness of the earth will be your dwelling, and of the dew of the sky from above.
40 A z miecza twego żyć będziesz, i bratu twemu będziesz służył; ale stanie się, że i ty panować będziesz, i zrzucisz jarzmo jego z szyi twojej.
By your sword will you live, and you will serve your brother. It will happen, when you will break loose, that you shall shake his yoke from off your neck.”
41 Przetoż nienawidził Ezaw Jakóba dla błogosławieństwa, którem mu błogosławił ojciec jego; i mówił Ezaw w sercu swem: Przybliżają się dni żałoby ojca mego, a zabiję Jakóba, brata mego.
Esau [Hairy] hated Jacob [Supplanter] because of the blessing with which his father blessed him. Esau [Hairy] said in his heart, “The days of mourning for my father are at hand. Then I will kill my brother Jacob [Supplanter].”
42 I oznajmiono Rebece słowa Ezawa, syna jej starszego, która posławszy, wezwała Jakóba, syna swego młodszego, i rzekła do niego: Oto Ezaw, brat twój, cieszy się tem, iż cię zabije.
The words of Esau [Hairy], her elder son, were told to Rebekah [Securely bound]. She sent and called Jacob [Supplanter], her younger son, and said to him, “Behold, your brother Esau [Hairy] comforts himself about you by planning to kill you.
43 Przetoż teraz, synu mój, usłuchaj głosu mego, a wstawszy, uciecz do Labana, brata mego, do Haranu,
Now therefore, my son, sh'ma ·hear obey· my voice. Arise, flee to Laban [White], my brother, in Haran [Mountaineer].
44 I pomieszkaj z nim przez jaki czas, aż ucichnie gniew brata twego,
Stay with him a few days, until your brother’s fury turns away;
45 Aż się odwróci zapalczywość brata twego od ciebie, i zapomni tego, coś mu uczynił; potem ja poślę, a wezmę stamtąd; bo czemuż mam was obydwóch postradać jednego dnia?
until your brother’s anger turn away from you, and he forgets what you have done to him. Then I will send, and get you from there. Why should I be bereaved of you both in one day?”
46 I rzekła Rebeka do Izaaka: Obmierzł mi żywot mój dla córek Hetejskich; jeźliże i Jakób weźmie sobie żonę z córek Hetejskich, jakie są córki ziemi tej, cóż mi po żywocie?
Rebekah [Securely bound] said to Isaac [Laughter], “I am weary of my life because of the daughters of Heth [Trembling fear]. If Jacob [Supplanter] takes a wife of the daughters of Heth [Trembling fear], such as these, of the daughters of the land, what good will my life do me?”
