Wyjścia 21
1 A teć są sądy, które przełożysz przed obliczem ich.
| ואלה המשפטים אשר תשים לפניהם |
2 Jeźli kupisz niewolnika Hebrejczyka, sześć lat służyć ci będzie, a siódmego wynijdzie wolny darmo.
| כי תקנה עבד עברי שש שנים יעבד ובשבעת--יצא לחפשי חנם |
3 Jeźliby sam tylko przyszedł, sam odejdzie; a jeźliby miał żonę, i żona jego z nim wynijdzie.
| אם בגפו יבא בגפו יצא אם בעל אשה הוא ויצאה אשתו עמו |
4 Jeźli mu pan jego dał żonę, a zrodziła mu syny albo córki, żona i dzieci jego będą pana jego, a on sam tylko odejdzie.
| אם אדניו יתן לו אשה וילדה לו בנים או בנות--האשה וילדיה תהיה לאדניה והוא יצא בגפו |
5 A jeźliby mówiąc rzekł niewolnik: Miłuję pana mego, żonę moję, i syny moje, nie wynijdę wolnym:
| ואם אמר יאמר העבד אהבתי את אדני את אשתי ואת בני לא אצא חפשי |
6 Tedy przywiedzie go pan jego do sędziów, a postawi go u drzwi albo u podwoi; i przekole mu pan jego ucho jego szydłem, i będzie mu niewolnikiem na wieki.
| והגישו אדניו אל האלהים והגישו אל הדלת או אל המזוזה ורצע אדניו את אזנו במרצע ועבדו לעלם |
7 Zaś jeźliby kto zaprzedał córkę swoję, aby była niewolnicą, nie wynijdzie jako wychodzą niewolnicy.
| וכי ימכר איש את בתו לאמה--לא תצא כצאת העבדים |
8 Jeźliby się nie spodobała w oczach pana swego, a nie poślubiłby jej sobie, niech pozwoli, aby ją odkupiono; obcemu ludowi nie będzie jej mógł sprzedać, ponieważ zgrzeszył przeciwko niej.
| אם רעה בעיני אדניה אשר לא (לו) יעדה--והפדה לעם נכרי לא ימשל למכרה בבגדו בה |
9 A jeźliby ją synowi swemu poślubił, według prawa córek uczyni jej.
| ואם לבנו ייעדנה--כמשפט הבנות יעשה לה |
10 Jeźliby też inną wziął mu za żonę, tedy pożywienia jej, odzienia jej, i prawa małżeńskiego nie umniejszy jej.
| אם אחרת יקח לו--שארה כסותה וענתה לא יגרע |
11 A jeźli tych trzech rzeczy nie uczyni jej, tedy wynijdzie darmo bez okupu.
| ואם שלש אלה--לא יעשה לה ויצאה חנם אין כסף |
12 Kto by uderzył człowieka, ażby umarł, śmiercią umrze;
| מכה איש ומת מות יומת |
13 Lecz kto by nie czyhał na kogo, aleby go Bóg podał w rękę jego, naznaczęć miejsce, na które będzie miał uciec.
| ואשר לא צדה והאלהים אנה לידו--ושמתי לך מקום אשר ינוס שמה |
14 Ale jeźliby kto umyślnie przeciw bliźniemu swemu zasadziwszy się zdradą zabił go, i od ołtarza mego weźmiesz go, aby umarł.
| וכי יזד איש על רעהו להרגו בערמה--מעם מזבחי תקחנו למות |
15 Kto by uderzył ojca swego, albo matkę swoję, śmiercią umrze.
| ומכה אביו ואמו מות יומת |
16 Kto by ukradł człowieka a sprzedałby go, a znaleziony by był w ręku jego, śmiercią umrze.
| וגנב איש ומכרו ונמצא בידו מות יומת |
17 Kto by złorzeczył ojcu swemu albo matce swojej, śmiercią umrze.
| ומקלל אביו ואמו מות יומת |
18 A gdyby się poswarzyli mężowie, i uderzyłby kto bliźniego swego kamieniem albo pięścią, a on by zaraz nie umarł, aleby się położył na łoże;
| וכי יריבן אנשים--והכה איש את רעהו באבן או באגרף ולא ימות ונפל למשכב |
19 A wstawszy chodziłby po ulicy o lasce swej, nie będzie winien ten, który uderzył; tylko omieszkanie jego nagrodzi, a na wyleczenie jego nałoży.
| אם יקום והתהלך בחוץ על משענתו--ונקה המכה רק שבתו יתן ורפא ירפא |
20 Jeźliby zaś uderzył kto niewolnika swego, albo niewolnicę swoję kijem, i umarliby w ręku jego, koniecznie karanie odniesie;
| וכי יכה איש את עבדו או את אמתו בשבט ומת תחת ידו--נקם ינקם |
21 Wszakże, jeźliby dzień albo dwa żyw został, nie będzie karany; bo za pieniądze jego on jest kupiony.
| אך אם יום או יומים יעמד--לא יקם כי כספו הוא |
22 Jeźliby się też powadziwszy mężowie, uderzył który z nich niewiastę brzemienną, tak żeby z niej płód wyszedł, jednakby nie zaszła śmierć koniecznie karanie odniesie, jakie włoży nań mąż onejże niewiasty, a da wedle uznania sędziów.
| וכי ינצו אנשים ונגפו אשה הרה ויצאו ילדיה ולא יהיה אסון--ענוש יענש כאשר ישית עליו בעל האשה ונתן בפללים |
23 Ale gdzie by śmierć zaszła, tedy dasz duszę za duszę;
| ואם אסון יהיה--ונתתה נפש תחת נפש |
24 Oko za oko, ząb za ząb, rękę za rękę, nogę za nogę,
| עין תחת עין שן תחת שן יד תחת יד רגל תחת רגל |
25 Sparzelinę za sparzelinę, ranę za ranę, siność za siność.
| כויה תחת כויה פצע תחת פצע חבורה תחת חבורה |
26 Jeźliby zaś kto wybił oko niewolnikowi swemu, albo oko niewolnicy swojej, ażby się zepsowało, wolno go puści za oko jego.
| וכי יכה איש את עין עבדו או את עין אמתו--ושחתה לחפשי ישלחנו תחת עינו |
27 Jeźliby też kto ząb niewolnikowi swemu, albo ząb niewolnicy swojej wybił, wolno go puści za ząb jego.
| ואם שן עבדו או שן אמתו יפיל--לחפשי ישלחנו תחת שנו |
28 Jeźliby też czyj wół ubódł męża albo niewiastę, a umarliby, koniecznie ukamionowany będzie on wół, a nie będą jeść mięsa jego; a pan wołu onego nie będzie winien.
| וכי יגח שור את איש או את אשה ומת--סקול יסקל השור ולא יאכל את בשרו ובעל השור נקי |
29 Wszakże, jeźliby wół bódł przedtem, a ostrzeganoby w tym pana jego, i nie miałby go pod strażą, a zabiłby męża albo niewiastę, wół on ukamionowany będzie, nadto i pan jego umrze.
| ואם שור נגח הוא מתמל שלשם והועד בבעליו ולא ישמרנו והמית איש או אשה--השור יסקל וגם בעליו יומת |
30 Jeźliby nań włożono, żeby się odkupił, tedy da okup za duszę swoję, jakikolwiek nań włożą.
| אם כפר יושת עליו--ונתן פדין נפשו ככל אשר יושת עליו |
31 Choćby syna ubódł, albo córkę ubódł, podług tegoż sądu postąpią z nim.
| או בן יגח או בת יגח--כמשפט הזה יעשה לו |
32 Jeźliby niewolnika ubódł wół, albo niewolnicę, srebra trzydzieści syklów da panu jego, a wół on ukamionowany będzie.
| אם עבד יגח השור או אמה--כסף שלשים שקלים יתן לאדניו והשור יסקל |
33 Jeźliby kto otworzył studnią, albo jeźliby kto wykopał studnią, i nie nakryłby jej, a wpadłby w nią wół albo osieł:
| וכי יפתח איש בור או כי יכרה איש בר--ולא יכסנו ונפל שמה שור או חמור |
34 Pan onej studni odda zapłatę, i nagrodzi panu ich, a co zdechło, jego będzie.
| בעל הבור ישלם כסף ישיב לבעליו והמת יהיה לו |
35 Także, gdyby wół czyj ubódł wołu sąsiada jego, ażby zdechł, tedy sprzedadzą wołu żywego, i rozdzielą się zapłatą jego, onym też zdechłym podzielą się.
| וכי יגף שור איש את שור רעהו ומת--ומכרו את השור החי וחצו את כספו וגם את המת יחצון |
36 Ale jeźliby to było wiadomo, że on wół bódł przedtem, a nie miał go pod strażą pan jego, koniecznie odda wołu za wołu, a zdechłego sobie weźmie.
| או נודע כי שור נגח הוא מתמול שלשם ולא ישמרנו בעליו--שלם ישלם שור תחת השור והמת יהיה לו |
