Kaznodziei 7
1 Lepsze jest imię dobre, niżeli maść wyborna; a dzień śmierci, niż dzień narodzenia.
Better [is] a name than good perfume, And the day of death than the day of birth.
2 Lepiej iść do domu żałoby, niż iść do domu biesiady, przeto, iż tam widzimy koniec każdego człowieka, a żyjący składa to do serca swego.
Better to go unto a house of mourning, Than to go unto a house of banqueting, For that is the end of all men, And the living layeth [it] unto his heart.
3 Lepszy jest smutek, niżeli śmiech; bo przez smutek twarzy naprawia się serce.
Better [is] sorrow than laughter, For by the sadness of the face the heart becometh better.
4 Serce mądrych w domu żałoby; ale serce głupich w domu wesela.
The heart of the wise [is] in a house of mourning, And the heart of fools in a house of mirth.
5 Lepiej jest słuchać gromienia mądrego, niżeli słuchać pieśni głupich.
Better to hear a rebuke of a wise man, Than [for] a man to hear a song of fools,
6 Bo jaki jest trzask ciernia pod garncem, tak jest śmiech głupiego; i toć jest marność.
For as the noise of thorns under the pot, So [is] the laughter of a fool, even this [is] vanity.
7 Zaiste ucisk przywodzi mądrego do szaleństwa, a dar zaślepia serce.
Surely oppression maketh the wise mad, And a gift destroyeth the heart.
8 Lepsze jest dokończenie rzeczy, niżeli początek jej; lepszy jest człowiek cierpliwego ducha, niż ducha wyniosłego.
Better [is] the latter end of a thing than its beginning, Better [is] the patient of spirit, than the haughty of spirit.
9 Nie bądź porywczy w duchu twym do gniewu; bo gniew w zanadrzyu głupich odpoczywa.
Be not hasty in thy spirit to be angry, For anger in the bosom of fools resteth.
10 Nie mów: Cóż to jest, że dni pierwsze lepsze były, niż teraźniejsze? Bobyś się o tem nie mądrze pytał.
Say not thou, 'What was it, That the former days were better than these?' For thou hast not asked wisely of this.
11 Dobra jest mądrość przy majętności, i jest pożteczna tym, którzy widzą słońce.
Wisdom [is] good with an inheritance, And an advantage [it is] to those beholding the sun.
12 Albowiem pod cieniem mądrości, i pod cieniem srebra odpoczywa człowiek, a wszakże przedniejsza jest umiejętność mądrości; bo przynosi żywot tym, którzy ją mają.
For wisdom [is] a defense, money [is] a defence, And the advantage of the knowledge of wisdom [is], She reviveth her possessors.
13 Przypatrz się sprawie Bożej; bo któż może wyprostować, co on skrzywi?
See the work of God, For who is able to make straight that which He made crooked?
14 W dzień dobry zażywaj dobra, w dzień zły miej się na pieczy: boć ten uczynił Bóg przeciwko owemu, dlatego, aby nie doszedł człowiek tego, co nastanie po nim.
In a day of prosperity be in gladness, And in a day of evil consider. Also this over-against that hath God made, To the intent that man doth not find anything after him.
15 Tom wszystko widział za dni marności mojej: Bywa sprawiedliwy, który ginie z sprawiedliwością swoją; także bywa niezbożnik, który długo żyje we złości swojej.
The whole I have considered in the days of my vanity. There is a righteous one perishing in his righteousness, and there is a wrong-doer prolonging [himself] in his wrong.
16 Nie bądź nazbyt sprawiedliwym, ani nazbyt mądrym; przeczżebyś miał do zguby przychodzić?
Be not over-righteous, nor show thyself too wise, why art thou desolate?
17 Nie bądź nader niepobożnym, ani nazbyt głupim; przeczżebyś miał umrzeć przed czasem swoim?
Do not much wrong, neither be thou a fool, why dost thou die within thy time?
18 Dobra jest, abyś się owego trzymał, a tego się nie puszczał; kto się boi Boga, uchodzi tego wszystkiego.
[It is] good that thou dost lay hold on this, and also, from that withdrawest not thy hand, for whoso is fearing God goeth out with them all.
19 Mądrość umacnia mądrego więcej, niżeli dziesięć książąt, którzy są w mieście.
The wisdom giveth strength to a wise man, more than wealth the rulers who have been in a city.
20 Zaiste niemasz człowieka sprawiedliwego na ziemi, któryby czynił dobrze, a nie grzeszył.
Because there is not a righteous man on earth that doth good and sinneth not.
21 Nie do wszystkich też słów, które mówią ludzie przykładaj serca twego; i niech cię to nie obchodzi, choćciby i sługa twój złorzeczył.
Also to all the words that they speak give not thy heart, that thou hear not thy servant reviling thee.
22 Boć wie serce twoje, żeś i ty częstokroć drugim złorzeczył.
For many times also hath thy heart known that thou thyself also hast reviled others.
23 Wszystkiegom tego doświadczył mądrością, i rzekłem: Będę mądrym; aleć się mądrość oddaliła odemnie.
All this I have tried by wisdom; I have said, 'I am wise,' and it [is] far from me.
24 A co dalekiego, i co bardzo głębokiego jest, któż to znajdzie?
Far off [is] that which hath been, and deep, deep, who doth find it?
25 Wszystkom ja przeszedł myślą swoją, abym poznał i wybadał się, i wynalazł mądrość i rozum, a żebym poznał niezbożność, głupstwo, i błąd, i szaleństwo.
I have turned round, also my heart, to know and to search, and to seek out wisdom, and reason, and to know the wrong of folly, and of foolishness the madness.
26 I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.
And I am finding more bitter than death, the woman whose heart [is] nets and snares, her hands [are] bands; the good before God escapeth from her, but the sinner is captured by her.
27 Otom to znalazł, (mówi kaznodzieja, ) stosując jedno z drugiem, abym doszedł umiejętności.
See, this I have found, said the Preacher, one to one, to find out the reason
28 Czego zaś nad to szukała dusza moja, tedym nie znalazł. Męża jednego z tysiąca znalazłem; alem niewiasty między temi wszystkiemi nie znalazł.
(that still my soul had sought, and I had not found), One man, a teacher, I have found, and a woman among all these I have not found.
29 To tylko obacz, com znalazł, że stworzył Bóg człowieka dobrego; ale oni udali się za rozmaitemi myślami. Któż może z mądrym porównać? a kto może wyłożyć każdą rzecz?
See, this alone I have found, that God made man upright, and they — they have sought out many devices.
