Kaznodziei 7
1 Lepsze jest imię dobre, niżeli maść wyborna; a dzień śmierci, niż dzień narodzenia.
A good name [is] better than precious ointment; and the day of death than the day of one's birth.
2 Lepiej iść do domu żałoby, niż iść do domu biesiady, przeto, iż tam widzimy koniec każdego człowieka, a żyjący składa to do serca swego.
[It is] better to go to the house of mourning, than to go to the house of feasting: for that [is] the end of all men; and the living will lay [it] to his heart.
3 Lepszy jest smutek, niżeli śmiech; bo przez smutek twarzy naprawia się serce.
Sorrow [is] better than laughter: for by the sadness of the countenance the heart is made better.
4 Serce mądrych w domu żałoby; ale serce głupich w domu wesela.
The heart of the wise [is] in the house of mourning; but the heart of fools [is] in the house of mirth.
5 Lepiej jest słuchać gromienia mądrego, niżeli słuchać pieśni głupich.
[It is] better to hear the rebuke of the wise, than for a man to hear the song of fools.
6 Bo jaki jest trzask ciernia pod garncem, tak jest śmiech głupiego; i toć jest marność.
For as the crackling of thorns under a pot, so [is] the laughter of the fool: this also [is] vanity.
7 Zaiste ucisk przywodzi mądrego do szaleństwa, a dar zaślepia serce.
Surely oppression maketh a wise man mad; and a gift destroyeth the heart.
8 Lepsze jest dokończenie rzeczy, niżeli początek jej; lepszy jest człowiek cierpliwego ducha, niż ducha wyniosłego.
Better [is] the end of a thing than its beginning: [and] the patient in spirit [is] better than the proud in spirit.
9 Nie bądź porywczy w duchu twym do gniewu; bo gniew w zanadrzyu głupich odpoczywa.
Be not hasty in thy spirit to be angry: for anger resteth in the bosom of fools.
10 Nie mów: Cóż to jest, że dni pierwsze lepsze były, niż teraźniejsze? Bobyś się o tem nie mądrze pytał.
Say not thou, What is [the cause] that the former days were better than these? for thou dost not inquire wisely concerning this.
11 Dobra jest mądrość przy majętności, i jest pożteczna tym, którzy widzą słońce.
Wisdom [is] good with an inheritance: and [by it there is] profit to them that see the sun.
12 Albowiem pod cieniem mądrości, i pod cieniem srebra odpoczywa człowiek, a wszakże przedniejsza jest umiejętność mądrości; bo przynosi żywot tym, którzy ją mają.
For wisdom [is] a defense, [and] money [is] a defense: but the excellence of knowledge [is], [that] wisdom giveth life to them that have it.
13 Przypatrz się sprawie Bożej; bo któż może wyprostować, co on skrzywi?
Consider the work of God: for who can make [that] straight, which he hath made crooked?
14 W dzień dobry zażywaj dobra, w dzień zły miej się na pieczy: boć ten uczynił Bóg przeciwko owemu, dlatego, aby nie doszedł człowiek tego, co nastanie po nim.
In the day of prosperity be joyful, but in the day of adversity consider: God also hath set the one over against the other, to the end that man should find nothing after him.
15 Tom wszystko widział za dni marności mojej: Bywa sprawiedliwy, który ginie z sprawiedliwością swoją; także bywa niezbożnik, który długo żyje we złości swojej.
All [things] have I seen in the days of my vanity: there is a just [man] that perisheth in his righteousness, and there is a wicked [man] that prolongeth [his life] in his wickedness.
16 Nie bądź nazbyt sprawiedliwym, ani nazbyt mądrym; przeczżebyś miał do zguby przychodzić?
Be not righteous over much; neither make thyself over wise: why shouldst thou destroy thyself?
17 Nie bądź nader niepobożnym, ani nazbyt głupim; przeczżebyś miał umrzeć przed czasem swoim?
Be not over much wicked, neither be thou foolish: why shouldst thou die before thy time?
18 Dobra jest, abyś się owego trzymał, a tego się nie puszczał; kto się boi Boga, uchodzi tego wszystkiego.
[It is] good that thou shouldst take hold of this; yes, also from this withdraw not thy hand: for he that feareth God shall escape from them all.
19 Mądrość umacnia mądrego więcej, niżeli dziesięć książąt, którzy są w mieście.
Wisdom strengtheneth the wise more than ten mighty [men] who are in the city.
20 Zaiste niemasz człowieka sprawiedliwego na ziemi, któryby czynił dobrze, a nie grzeszył.
For [there is] not a just man upon earth, that doeth good, and sinneth not.
21 Nie do wszystkich też słów, które mówią ludzie przykładaj serca twego; i niech cię to nie obchodzi, choćciby i sługa twój złorzeczył.
Also take no heed to all words that are spoken; lest thou hear thy servant curse thee:
22 Boć wie serce twoje, żeś i ty częstokroć drugim złorzeczył.
For often also thy own heart knoweth that thou thyself likewise hast cursed others.
23 Wszystkiegom tego doświadczył mądrością, i rzekłem: Będę mądrym; aleć się mądrość oddaliła odemnie.
All this have I proved by wisdom: I said, I will be wise; but it [was] far from me.
24 A co dalekiego, i co bardzo głębokiego jest, któż to znajdzie?
That which is far off, and exceedingly deep, who can find it out?
25 Wszystkom ja przeszedł myślą swoją, abym poznał i wybadał się, i wynalazł mądrość i rozum, a żebym poznał niezbożność, głupstwo, i błąd, i szaleństwo.
I applied my heart to know, and to search, and to seek out wisdom, and the reason [of things], and to know the wickedness of folly, even of foolishness [and] madness:
26 I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.
And I find more bitter than death the woman whose heart [is] snares and nets, [and] her hands [as] bands: whoever pleaseth God shall escape from her; but the sinner shall be taken by her.
27 Otom to znalazł, (mówi kaznodzieja, ) stosując jedno z drugiem, abym doszedł umiejętności.
Behold, this have I found, saith the preacher, [counting] one by one, to find out the account:
28 Czego zaś nad to szukała dusza moja, tedym nie znalazł. Męża jednego z tysiąca znalazłem; alem niewiasty między temi wszystkiemi nie znalazł.
Which yet my soul seeketh, but I find not: one man among a thousand have I found; but a woman among all those have I not found.
29 To tylko obacz, com znalazł, że stworzył Bóg człowieka dobrego; ale oni udali się za rozmaitemi myślami. Któż może z mądrym porównać? a kto może wyłożyć każdą rzecz?
Lo, this only have I found, that God hath made man upright; but they have sought out many inventions.
