Kaznodziei 10
1 Jako muchy zdechłe zasmradzają i psują olejek aptekarski: tak człowieka z mądrości i z sławy zacnago trochę głupstwa oszpeca.
As dead flies bring a stench to the perfumer’s oil, so a little folly outweighs wisdom and honor.
2 Serce mądrego jest po prawej stronie jego; ale serce głupiego po lewej stronie jego.
A wise man’s heart inclines to the right, but the heart of a fool to the left.
3 I na ten czas, gdy głupi drogą idzie, serce jego niedostatek cierpi; bo pokazuje wszystkim, że głupim jest.
Even as the fool walks along the road, his sense is lacking, and he shows everyone that he is a fool.
4 Jeźliby duch panującego powstał przeciwko tobie, nie opuszczaj miejsca twego; albowiem pokora wstręt czyni grzechom wielkim.
If the ruler’s temper flares against you, do not abandon your post, for calmness lays great offenses to rest.
5 Jest złe, którem widział pod słońcem, to jest, błąd, który pochodzi od zwierzchności:
There is an evil I have seen under the sun— an error that proceeds from the ruler:
6 Że głupi wywyższani bywają w godności wielkiej, a bogaci w mądrość nisko siadają;
Folly is appointed to great heights, but the rich sit in lowly positions.
7 Widziałem sługi na koniach, a książąt chodzących piechotą jako sługi.
I have seen slaves on horseback, while princes go on foot like slaves.
8 kto kopie dół, sam weń wpada; a kto rozrzuca płot, wąż go ukąsi.
He who digs a pit may fall into it, and he who breaches a wall may be bitten by a snake.
9 Kto przenosi kamienie, urazi się niemi; a kto łupie drwa, niebezpieczen jest od nich.
The one who quarries stones may be injured by them, and he who splits logs endangers himself.
10 Jeźliże się stępi żelazo, a nie naostrzyłby ostrza jego, tedy mocy przyłożyć musi; ale to daleko lepiej mądrość sprawić może.
If the axe is dull and the blade unsharpened, more strength must be exerted, but skill produces success.
11 Jeźli ukąsi wąż przed zaklęciem, nic nie pomogą słowa zaklinacza.
If the snake bites before it is charmed, there is no profit for the charmer.
12 Słowa ust mądrego są wdzięczne; ale wargi głupiego pożerają go.
The words of a wise man’s mouth are gracious, but the lips of a fool consume him.
13 Początek słów ust jego głupstwo, a koniec powieści jego wielkie błazeństwo.
The beginning of his talk is folly, and the end of his speech is evil madness.
14 Bo głupi wiele mówi, choć nie wie ten człowiek, co ma być. Albowiem któż mu oznajmi, co po nim nastanie?
Yet the fool multiplies words. No one knows what is coming, and who can tell him what will come after him?
15 Głupi pracują aż do ustania, a przecie nie mogą dojść do miasta.
The toil of a fool wearies him, for he does not know the way to the city.
16 Biada tobie, ziemio! której król jest dziecięciem, i której książęta rano biesiadują.
Woe to you, O land whose king is a youth, and whose princes feast in the morning.
17 Błogosławionaś ty, ziemio! której król jest synem zacnych, a której książęta czasu słusznego jadają dla posilenia, a nie dla opilstwa.
Blessed are you, O land whose king is a son of nobles, and whose princes feast at the proper time— for strength and not for drunkenness.
18 Dla lenistwa się dach pochyla, a dla osłabiałych rąk przecieka dom.
Through laziness the roof caves in, and in the hands of the idle, the house leaks.
19 Dla uweselenia gotują uczty, i wino rozwesela żywot; ale pieniądze do wszystkiego dopomagają.
A feast is prepared for laughter, and wine makes life merry, but money is the answer for everything.
20 Ani w myśli twojej królowi nie złorzecz, ani w skrytym pokoju twoim nie przeklinaj bogatego; albowiem i ptak niebieski doniósłby ten głos; a to, co ma skrzydła, objawiłoby powieść twoję.
Do not curse the king even in your thoughts, or curse the rich even in your bedroom, for a bird of the air may carry your words, and a winged creature may report your speech.
