Kaznodziei 10
1 Jako muchy zdechłe zasmradzają i psują olejek aptekarski: tak człowieka z mądrości i z sławy zacnago trochę głupstwa oszpeca.
Dead flies cause the oil of the perfumer to produce an evil odor; so does a little folly outweigh wisdom and honor.
2 Serce mądrego jest po prawej stronie jego; ale serce głupiego po lewej stronie jego.
A wise man’s heart is at his right hand, but a fool’s heart at his left.
3 I na ten czas, gdy głupi drogą idzie, serce jego niedostatek cierpi; bo pokazuje wszystkim, że głupim jest.
Yes also when the fool walks by the way, his understanding fails him, and he says to everyone that he is a fool.
4 Jeźliby duch panującego powstał przeciwko tobie, nie opuszczaj miejsca twego; albowiem pokora wstręt czyni grzechom wielkim.
If the spirit of the ruler rises up against you, do not leave your place; for gentleness lays great offenses to rest.
5 Jest złe, którem widział pod słońcem, to jest, błąd, który pochodzi od zwierzchności:
There is an evil which I have seen under the sun, the sort of error which proceeds from the ruler.
6 Że głupi wywyższani bywają w godności wielkiej, a bogaci w mądrość nisko siadają;
Folly is set in great dignity, and the rich sit in a low place.
7 Widziałem sługi na koniach, a książąt chodzących piechotą jako sługi.
I have seen servants on horses, and princes walking like servants on the earth.
8 kto kopie dół, sam weń wpada; a kto rozrzuca płot, wąż go ukąsi.
He who digs a pit may fall into it; and whoever breaks through a wall may be bitten by a snake.
9 Kto przenosi kamienie, urazi się niemi; a kto łupie drwa, niebezpieczen jest od nich.
Whoever carves out stones may be injured by them. Whoever splits wood may be endangered by it.
10 Jeźliże się stępi żelazo, a nie naostrzyłby ostrza jego, tedy mocy przyłożyć musi; ale to daleko lepiej mądrość sprawić może.
If the ax is blunt, and one does not sharpen the edge, then he must use more strength; but skill brings success.
11 Jeźli ukąsi wąż przed zaklęciem, nic nie pomogą słowa zaklinacza.
If the snake bites before it is charmed, then is there no profit for the charmer’s tongue.
12 Słowa ust mądrego są wdzięczne; ale wargi głupiego pożerają go.
The words of a wise man’s mouth are gracious; but a fool is swallowed by his own lips.
13 Początek słów ust jego głupstwo, a koniec powieści jego wielkie błazeństwo.
The beginning of the words of his mouth is foolishness; and the end of his talk is mischievous madness.
14 Bo głupi wiele mówi, choć nie wie ten człowiek, co ma być. Albowiem któż mu oznajmi, co po nim nastanie?
A fool also multiplies words. Man does not know what will be; and that which will be after him, who can tell him?
15 Głupi pracują aż do ustania, a przecie nie mogą dojść do miasta.
The labor of fools wearies every one of them; for he does not know how to go to the city.
16 Biada tobie, ziemio! której król jest dziecięciem, i której książęta rano biesiadują.
Woe to you, land, when your king is a child, and your princes eat in the morning!
17 Błogosławionaś ty, ziemio! której król jest synem zacnych, a której książęta czasu słusznego jadają dla posilenia, a nie dla opilstwa.
Happy are you, land, when your king is the son of nobles, and your princes eat in due season, for strength, and not for drunkenness!
18 Dla lenistwa się dach pochyla, a dla osłabiałych rąk przecieka dom.
By slothfulness the roof sinks in; and through idleness of the hands the house leaks.
19 Dla uweselenia gotują uczty, i wino rozwesela żywot; ale pieniądze do wszystkiego dopomagają.
A feast is made for laughter, and wine makes the life glad; and money is the answer for all things.
20 Ani w myśli twojej królowi nie złorzecz, ani w skrytym pokoju twoim nie przeklinaj bogatego; albowiem i ptak niebieski doniósłby ten głos; a to, co ma skrzydła, objawiłoby powieść twoję.
Do not curse the king, no, not in your thoughts; and do not curse the rich in your bedroom, for a bird of the sky may carry your voice, and that which has wings may tell the matter.
