Powtórzonego 28

1 Jeźli pilnie słuchać będziesz głosu Pana, Boga twego, strzegąc i czyniąc wszystkie przykazania jego, które ja dziś przykazuję tobie, tedy cię Pan, Bóg twój, wywyższy nad wszystkie narody ziemi.

And it shall come to pass, if thou shall hearken diligently to the voice of Jehovah thy God, to observe to do all his commandments which I command thee this day, that Jehovah thy God will set thee on high above all the nations of the earth,

2 I przyjdą na cię te wszystkie błogosławieństwa, i trzymać się ciebie będą, jeźli będziesz posłusznym głosu Pana, Boga twego.

and all these blessings shall come upon thee, and overtake thee, if thou shall hearken to the voice of Jehovah thy God:

3 Błogosławiony będziesz w mieście, błogosławiony będziesz i na polu;

Blessed shall thou be in the city, and blessed shall thou be in the field.

4 Błogosławiony owoc żywota twego, i owoc ziemi twojej, i owoc bydła twego, płód rogatego bydła twego, i trzody drobnego bydła twego.

Blessed shall be the fruit of thy body, and the fruit of thy ground, and the fruit of thy beasts, the increase of thy cattle, and the young of thy flock.

5 Błogosławiony kosz twój, i dzieża twoja.

Blessed shall be thy basket and thy kneading-trough.

6 Błogosławiony będziesz wchodząc, błogosławiony i wychodząc.

Blessed shall thou be when thou come in, and blessed shall thou be when thou go out.

7 Sprawi Pan, że nieprzyjaciele twoi, którzy powstawają przeciwko tobie, będą porażeni przed obliczem twojem; drogą jedną wyciągną przeciwko tobie, a siedmią dróg uciekać będą przed obliczem twojem.

Jehovah will cause thine enemies that rise up against thee to be smitten before thee. They shall come out against thee one way, and shall flee before thee seven ways.

8 Przykaże Pan błogosławieństwu swemu, aby z tobą było w szpiżarniach twoich, i we wszystkiem, do czego byś ściągnął rękę twoję, i będzieć błogosławił w ziemi, którą Pan, Bóg twój dawa tobie.

Jehovah will command the blessing upon thee in thy barns, and in all that thou put thy hand to. And he will bless thee in the land which Jehovah thy God gives thee.

9 Wystawi cię Pan sobie za lud święty, jakoć przysiągł, jeźli przestrzegać będziesz przykazań Pana, Boga twego, i będziesz chodził drogami jego.

Jehovah will establish thee for a holy people to himself, as he has sworn to thee, if thou shall keep the commandments of Jehovah thy God, and walk in his ways.

10 I obaczą wszystkie narody ziemi, że imię Pańskie wzywane jest nad tobą, a będą się ciebie lękać.

And all the peoples of the earth shall see that thou are called by the name of Jehovah, and they shall be afraid of thee.

11 I sprawi Pan, że będziesz obfitował w dobrem, w owocu żywota twego, i w owocu bydła twego, i w owocu pola twego, w ziemi, o którą przysiągł Pan ojcom twoim, że ją tobie da.

And Jehovah will make thee plenteous for good, in the fruit of thy body, and in the fruit of thy cattle, and in the fruit of thy ground, in the land which Jehovah swore to thy fathers to give thee.

12 Otworzyć Pan skarb swój wyborny, niebiosa, aby wydawały deszcz ziemi twojej czasu swego, i pobłogosławi wszelkiej sprawie rąk twoich, i będziesz pożyczał wielom narodom, a sam nie będziesz pożyczał.

Jehovah will open to thee his good treasure the heavens, to give the rain of thy land in its season, and to bless all the work of thy hand. And thou shall lend to many nations, and thou shall not borrow.

13 I uczyni cię Pan przedniejszym, a nie pośledniejszym; i będziesz tylko wyższy, a nie będziesz niższy, jeźli posłusznym będziesz przykazaniom Pana, Boga twego, które ja dziś rozkazuję tobie, abyś ich strzegł, i czynił je.

And Jehovah will make thee the head, and not the tail. And thou shall only be above, and thou shall not be beneath, if thou shall hearken to the commandments of Jehovah thy God, which I command thee this day, to observe and to do,

14 A nie ustąpisz od żadnego słowa, które ja wam przykazuję dzisiaj, ani na prawo ani na lewo, idąc za bogami cudzymi, abyś im służył.

and shall not turn aside from any of the words which I command you this day, to the right hand, or to the left, to go after other gods to serve them.

15 Lecz jeźli posłuszny nie będziesz głosu Pana, Boga twego, abyś strzegł i czynił wszystkie przykazania jego i ustawy jego, które ja przykazuję tobie dziś, tedy przyjdą na cię wszystkie te przeklęstwa, i ogarną cię.

But it shall come to pass, if thou will not hearken to the voice of Jehovah thy God, to observe to do all his commandments and his statutes which I command thee this day, that all these curses shall come upon thee, and overtake thee:

16 Przeklętym będziesz w mieście, przeklętym i na polu.

Cursed shall thou be in the city, and cursed shall thou be in the field.

17 Przeklęty kosz twój, i dzieża twoja.

Cursed shall be thy basket and thy kneading-trough.

18 Przeklęty owoc żywota twego, i owoc ziemi twojej, płód rogatego bydła twego, i trzody drobnego bydła twego.

Cursed shall be the fruit of thy body, and the fruit of thy ground, the increase of thy cattle, and the young of thy flock.

19 Przeklętym będziesz wchodząc, przeklętym i wychodząc.

Cursed shall thou be when thou come in, and cursed shall thou be when thou go out.

20 I pośle Pan na cię przeklęstwo, trwogę, i zgubę we wszystkiem, do czego ściągniesz rękę twoję, i co czynić będziesz; aż cię wygładzi, i aż zaginiesz nagle dla złości spraw twoich, któremiś mię odstąpił.

Jehovah will send upon thee cursing, discomfiture, and rebuke, in all that thou put thy hand to do, until thou be destroyed, and until thou perish quickly, because of the evil of thy doings, by which thou have forsaken me.

21 Przepuści Pan na cię morowe powietrze, aż cię wyniszczy z ziemi, do której idziesz, abyś ją posiadł.

Jehovah will make the pestilence cling to thee, until he has consumed thee from off the land, where thou go in to possess it.

22 Uderzy cię Pan suchotami, i zimnicą, i gorączką, i upaleniem, i mieczem, i suszą, i rdzą, i będą cię doganiać, aż wyginiesz.

Jehovah will smite thee with consumption, and with fever, and with inflammation, and with fiery heat, and with the sword, and with blight, and with mildew. And they shall pursue thee until thou perish.

23 I będzie niebo twoje, które jest nad głową twoją, miedzianem, i ziemia, która jest pod tobą, żelazną.

And thy sky that is over thy head shall be brass, and the earth that is under thee shall be iron.

24 Da Pan za deszcz ziemi twojej proch i popiół, a ten z nieba padać będzie na cię, aż zniszczejesz.

Jehovah will make the rain of thy land powder and dust. From the sky it shall come down upon thee, until thou be destroyed.

25 Poda cię Pan na upadek przed nieprzyjacioły twymi; drogą jedną wynijdziesz przeciwko nim, a siedmią dróg będziesz uciekał przed twarzą ich, i będziesz ku wzruszeniu wszystkim królestwom ziemi.

Jehovah will cause thee to be smitten before thine enemies. Thou shall go out one way against them, and shall flee seven ways before them. And thou shall be tossed to and fro among all the kingdoms of the earth.

26 A będą trupy twoje pokarmem wszelkiemu ptastwu powietrznemu, i zwierzowi ziemskiemu, a nie będzie, kto by ich odpędził.

And thy dead body shall be food to all birds of the sky, and to the beasts of the earth, and there shall be none to frighten them away.

27 Zarazi cię Pan wrzodem Egipskim, i niemocą zadnicy, i krostami, i świerzbem, a nie będziesz mógł być uleczony.

Jehovah will smite thee with the boil of Egypt, and with the emerods, and with the scurvy, and with the itch, of which thou cannot be healed.

28 Zarazi cię Pan szaleństwem, i ślepotą, i zdrętwiałością serca.

Jehovah will smite thee with madness, and with blindness, and with confusion of mind,

29 I będziesz macał o południu, jako maca ślepy w ciemności; a nie będąć się szczęściły drogi twoje; do tego też będziesz uciśniony, i szarpany po wszystkie dni, a nie będzie, kto by cię wybawił.

and thou shall grope at noonday, as the blind man gropes in darkness. And thou shall not prosper in thy ways. And thou shall only be oppressed and robbed always, and there shall be none to save thee.

30 Żonę sobie poślubisz, a inszy mąż z nią będzie spał; dom zbudujesz a mieszkać w nim nie będziesz; winnicę nasadzisz, a używać jej nie będziesz.

Thou shall betroth a wife, and another man shall lie with her. Thou shall build a house, and thou shall not dwell in it. Thou shall plant a vineyard, and shall not use the fruit of it.

31 Wołu twego zabiją przed oczyma twemi, a nie będziesz go jadł; osła twego porwą przed twarzą twoją, a nie wrócąć go; trzody twoje podane będą nieprzyjaciołom twoim, a nie będzie, kto by cię ratował.

Thine ox shall be slain before thine eyes, and thou shall not eat of it. Thy donkey shall be violently taken away from before thy face, and shall not be restored to thee. Thy sheep shall be given to thine enemies, and thou shall have none to save thee.

32 Synowie twoi, córki twoje, narodowi innemu wydane będą, a oczy twoje patrząc na to ustawać będą dla nich przez cały dzień, a nie będzie siły w ręce twojej.

Thy sons and thy daughters shall be given to another people. And thine eyes shall look, and fail with longing for them all the day, and there shall be nothing in the power of thy hand.

33 Owoc ziemi twojej, i wszystkę pracę twoję pożre naród, którego ty nie znasz, a nie będziesz jedno uciśniony, i udręczony po wszystkie dni.

The fruit of thy ground, and all thy labors, shall a nation eat up which thou know not. And thou shall only be oppressed and crushed always,

34 I będziesz jako szalony, widząc to oczyma twemi, na co patrzeć musisz.

so that thou shall be mad because of the sight of thine eyes which thou shall see.

35 Zarazi cię Pan wrzodem złym na kolanach i na łystach, tak, że nie będziesz mógł być uleczonym, od stopy nogi twojej i aż do wierzchu głowy twojej.

Jehovah will smite thee in the knees, and in the legs, with a sore boil, of which thou cannot be healed, from the sole of thy foot to the crown of thy head.

36 Zawiedzie Pan ciebie, i króla twego, którego postanowisz nad sobą, do narodu, któregoś nie znał, ty i ojcowie twoi, gdzie będziesz służył bogom obcym, drewnu i kamieniowi.

Jehovah will bring thee, and thy king whom thou shall set over thee, to a nation that thou have not known, thou nor thy fathers. And there thou shall serve other gods, wood and stone.

37 I będziesz dziwowiskiem, baśnią, i przysłowiem u wszystkich narodów, do których cię zawiedzie Pan.

And thou shall become an astonishment, a proverb, and a byword, among all the peoples where Jehovah shall lead thee away.

38 Nasienia wiele wyniesiesz na pole, a mało zbierzesz; bo to pożre szarańcza.

Thou shall carry much seed out into the field, and shall gather little in, for the locust shall consume it.

39 Winnicę nasadzisz i uprawisz, ale wina nie będziesz pił ani zbierał; bo je pożre robactwo.

Thou shall plant vineyards and dress them, but thou shall neither drink of the wine, nor gather, for the worm shall eat them.

40 Oliwnego drzewa dosyć mieć będziesz po wszystkich granicach twoich, a oliwą mazać się nie będziesz; bo opadają oliwki twoje.

Thou shall have olive trees throughout all thy borders, but thou shall not anoint thyself with the oil, for thine olive shall drop off.

41 Synów i córek napłodzisz, ale nie będą twoje; bo pójdą w niewolą.

Thou shall beget sons and daughters, but they shall not be thine, for they shall go into captivity.

42 Wszystkie drzewa twoje, i owoc ziemi, szarańcza pożre.

All thy trees and the fruit of thy ground shall the locust possess.

43 Cudzoziemiec, który mieszka w pośrodku ciebie, urośnie nad cię znacznie; ale ty wielce poniżonym będziesz.

The sojourner who is in the midst of thee shall mount up above thee higher and higher, and thou shall come down lower and lower.

44 On będzie pożyczał tobie, a ty mu nie będziesz pożyczał, on będzie przedniejszy, a ty będziesz pośledniejszy.

He shall lend to thee, and thou shall not lend to him. He shall be the head, and thou shall be the tail.

45 I przyjdą na cię wszystkie te przeklęstwa, i będą cię goniły i ogarną cię, aż zniszczejesz, ponieważeś nie był posłuszny głosowi Pana, Boga twego, aniś chował przykazania jego, i ustaw jego, któreć przykazał.

And all these curses shall come upon thee, and shall pursue thee, and overtake thee, till thou be destroyed, because thou hearkened not to the voice of Jehovah thy God, to keep his commandments and his statutes which he commanded thee,

46 A będą te plagi na tobie i na nasieniu twem, za znak i za cud aż na wieki.

and they shall be upon thee for a sign and for a wonder, and upon thy seed forever.

47 Dla tego, żeś nie służył Panu, Bogu twemu, z uciechą, i z weselem serca, mając wszystkiego dostatek.

Because thou served not Jehovah thy God with joyfulness, and with gladness of heart, by reason of the abundance of all things,

48 I będziesz nieprzyjaciołom twoim, które na cię Pan pośle, służył w głodzie, i w pragnieniu, i w nagości, i w niedostatku wszystkiego; i włoży jarzmo żelazne na szyję twoję, aż cię wniwecz obróci.

therefore thou shall serve thine enemies that Jehovah shall send against thee, in hunger, and in thirst, and in nakedness, and in want of all things. And he shall put a yoke of iron upon thy neck, until he has destroyed thee.

49 Przywiedzie Pan na cię naród z daleka, od kończyn ziemi, który przyleci jako orzeł, naród, którego języka nie zrozumiesz.

Jehovah will bring a nation against thee from far, from the end of the earth, as the eagle flies, a nation whose tongue thou shall not understand,

50 Naród srogi, który nie będzie miał względu na starego ani się nad dziecięciem zmiłuje;

a nation of fierce countenance, that shall not regard the person of the old, nor show favor to the young,

51 I pożre owoc bydła twego, i owoc ziemi twojej, aż cię zniszczy; i nie zostawić zboża, moszczu, ani świeżej oliwy, ani stad wołów twoich, ani trzód owiec twoich, aż cię wygubi;

and shall eat the fruit of thy cattle, and the fruit of thy ground, until thou be destroyed, that also shall not leave thee grain, new wine, or oil, the increase of thy cattle, or the young of thy flock, until they have caused thee to perish.

52 I oblęże cię we wszystkich bramach twoich, aż upadną mury twe wysokie i obronne, w którycheś ty ufał po wszystkiej ziemi twojej; oblęże cię we wszystkich bramach twoich, po wszystkiej ziemi twojej, którą da Pan, Bóg twój tobie.

And they shall besiege thee in all thy gates, until thy high and fortified walls come down, in which thou trusted, throughout all thy land. And they shall besiege thee in all thy gates throughout all thy land, which Jehovah thy God has given thee.

53 I będziesz jadł płód żywota twego, ciało synów twoich, i córek twoich, któreć dał Pan, Bóg twój, w onem oblężeniu i ściśnieniu, którem cię ściśnie nieprzyjaciel twój.

And thou shall eat the fruit of thine own body, the flesh of thy sons and of thy daughters, whom Jehovah thy God has given thee, in the siege and in the distress with which thine enemies shall distress thee.

54 Mąż pieszczotliwy między wami, i w rozkoszy wychowany, będzie zajrzał bratu swemu, i własnej żonie swej, i ostatkowi synów swych, który pozostanie.

The man who is tender among you, and very delicate, his eye shall be evil toward his brother, and toward the wife of his bosom, and toward the remnant of his sons whom he has remaining,

55 I nie udzieli żadnemu z nich z mięsa synów swych, które jeść będzie, przeto że mu nie zostało nic inszego w oblężeniu i ściśnieniu, którem cię ściśnie nieprzyjaciel twój we wszystkich bramach twoich.

so that he will not give to any of them of the flesh of his sons whom he shall eat, because he has nothing left to him, in the siege and in the distress with which thine enemy shall distress thee in all thy gates.

56 Pieszczotliwa między wami, i w rozkoszy wychowana niewiasta, która ledwie nogą swoją dostępowała ziemi dla pieszczoty i rozkoszy, będzie zajrzała mężowi swemu własnemu i synowi swemu, i córce swojej.

The tender and delicate woman among you, who would not adventure to set the sole of her foot upon the ground for delicateness and tenderness, her eye shall be evil toward the husband of her bosom, and toward her son, and toward her daughter,

57 I łożyska swego, które wychodzi z niej przy porodzeniu, i synów swych, które urodzi; bo je poje w niedostatku wszystkiego potajemnie w oblężeniu i ściśnieniu, którem cię ściśnie nieprzyjaciel twój w bramach twoich.

and toward her young one who comes out from between her feet, and toward her sons whom she shall bear, for she shall eat them secretly for want of all things, in the siege and in the distress with which thine enemy shall distress thee in thy gates.

58 Jeźliże nie będziesz przestrzegał, abyś czynił wszystkie słowa zakonu tego, które napisane są w księgach tych, żebyś się bał tego imienia chwalebnego i strasznego Pana, Boga twego;

If thou will not observe to do all the words of this law that are written in this book, that thou may fear this glorious and fearful name, JEHOVAH THY GOD,

59 Rozmnoży na podziw Pan plagi twoje, i plagi nasienia twego, plagi wielkie i trwałe, także choroby złe i długie;

then Jehovah will make thy calamities extraordinary, and the calamities of thy seed, even great calamities and of long continuance, and severe sicknesses and of long continuance.

60 I obróci na cię wszystkie choroby Egipskie, którycheś się lękał, i chwycą się ciebie.

And he will bring upon thee again all the diseases of Egypt, which thou were afraid of, and they shall cling to thee.

61 Wszelaką też niemoc, i wszelaką plagę, która nie jest napisana w księgach zakonu tego, przywiedzie Pan na cię, aż cię wytraci.

Also every sickness, and every calamity, which is not written in the book of this law, them Jehovah will bring upon thee, until thou be destroyed.

62 I zostanie was bardzo mało, którzyście przedtem byli jako gwiazdy niebieskie przez mnóstwo, ponieważeś nie był posłuszny głosowi Pana, Boga twego,

And ye shall be left few in number, whereas ye were as the stars of heaven for multitude, because thou did not hearken to the voice of Jehovah thy God.

63 I stanie się, że jako się radował Pan nad wami, dobrze wam czyniąc i rozmnażając was, tak się radować będzie Pan nad wami tracąc was, i wygładzając was; i będziecie wykorzenieni z ziemi, do której idziecie, abyście ją posiedli.

And it shall come to pass, that, as Jehovah rejoiced over you to do you good, and to multiply you, so Jehovah will rejoice over you to cause you to perish, and to destroy you. And ye shall be plucked from off the land where thou go in to possess it.

64 I rozproszy cię Pan między wszystkie narody, od kończyn ziemi i aż do kończyn ziemi; tamże służyć będziesz bogom cudzym, którycheś nie znał, ty i ojcowie twoi, drewnu i kamieniowi.

And Jehovah will scatter thee among all peoples, from the one end of the earth even to the other end of the earth. And there thou shall serve other gods, which thou have not known, thou nor thy fathers, even wood and stone.

65 A między onymi narodami nie wytchniesz sobie, ani będzie miała odpoczynku stopa nogi twojej, dać też Pan tamże serce lękliwe, i oczy zemdlone, i myśl sfrasowaną.

And among these nations thou shall find no ease, and there shall be no rest for the sole of thy foot, but Jehovah will give thee there a trembling heart, and failing of eyes, and pining of soul.

66 I będzie żywot twój jakoby zawieszony przed tobą, i będziesz się lękał w nocy i we dnie, i nie będziesz pewien żywota twego.

And thy life shall hang in doubt before thee, and thou shall fear night and day, and shall have no assurance of thy life.

67 Rano rzeczesz: Któż mi da wieczór? a w wieczór rzeczesz: Któż mi da zaranie? dla trwogi serca twego, którą się zatrwożysz, i dla tego, na co oczyma twemi patrzeć musisz.

In the morning thou shall say, Would it were evening! and at evening thou shall say, Would it were morning! for the fear of thy heart which thou shall fear, and for the sight of thine eyes which thou shall see.

68 I wróci cię Pan do Egiptu w okrętach, drogą, o którejmci powiedział: Nie oglądasz jej więcej; a tam zaprzedawać się będziecie nieprzyjaciołom swoim za niewolniki, i za niewolnice, a nie będzie kto by was kupił.

And Jehovah will bring thee into Egypt again with ships, by the way of which I said to thee, Thou shall see it no more again. And there ye shall sell yourselves to your enemies for bondmen and for bondwomen, and no man shall buy you.