Dzieje 17
1 A przeszedłszy Amfipolim i Apoloniję przyszli do Tesaloniki, gdzie była bóżnica żydowska.
Bu bamana vioka Amfipolisi ayi Apoloni, Polo ayi Sila batula ku Tesalonika; kuna kuba nzo lukutukunu yi Bayuda.
2 Tedy Paweł według zwyczaju swego wszedł do nich, a przez trzy sabaty kazał im z Pisma.
Polo wukota mu nzo lukutukunu banga bubela kifu kiandi. Zimbingu zitatu kasoludila yawu mu masonoko.
3 Wywodząc i pokazując to, że Chrystus miał cierpieć i powstać od umarłych, a iż ten Jezus jest Chrystusem, którego ja wam opowiadam.
Wuba kuba sudikisa ayi kuba monisa bumboti ti Klisto kafuetimona ziphasi ayi kafueti fuluka mu bafua; wuba kamba ti: —Yesu diodi ndilembo lulongi niandi Klisto!
4 I uwierzyli niektórzy z nich, a przyłączyli się do Pawła i do Syli, i wielkie mnóstwo nabożnych Greków, i niewiast przedniejszych niemało.
Bayuda bankaka mu bawu bawilukila, bafubakana kuidi Polo ayi Sila. Buawu bobo basi Ngelese, bawombo bobo bankizikanga Nzambi, va kimosiayi baketo baluzitu bakutakana yawu.
5 Ale Żydowie, którzy nie uwierzyli, zdjęci zazdrością, przywziąwszy do siebie niektórych lekkomyślnych i złych mężów, a zebrawszy kupę uczynili rozruch w mieście, a naszedłszy na dom Jazona, szukali ich, aby ich wywiedli przed lud.
Vayi Bayuda bankaka bamona kikhenene, bakambisila bivungisi biobi bieti diengila phamba-phamba mu zinzila muingi batotula khindu. Bawizana ayi batotula khindu mu divula. Bakota mu nzo yi Yasonimu tomba Polo ayi Sila mu diambu di kuba nata kuidi nkangu wu batu.
6 A nie znalazłszy ich, ciągnęli Jazona i niektórych braci do przełożonych miasta, wołając: Oto ci, którzy wszystek świat wzruszyli i tu też przyszli;
Bu bakambu kuba mona, bakanga Yasoni ayi basi dibundu bobo babayandi, babanata kuidi bapfumu zi divula ayi bayamikina: —Batu bobo balembo nikuna tsi, beka kuaku.
7 Które przyjął Jazon; a ci wszyscy czynią przeciwko dekretom cesarskim, powiadając, iż jest inszy król, Jezus.
Yasoni niandi wuba tambula ku nzoꞌandi! Baboso babundudi Mina mi Sezali, bila balembo tubanga ti ntinu wunkaka widi, dizina diandi Yesu!
8 A tak wzburzyli pospólstwo i przełożonych miasta, którzy to słyszeli.
Nkangu wu batu ayi bapfumu bu bawa bobo, bafuema ngolo.
9 Ale oni wziąwszy słuszną sprawę od Jazona i od innych, puścili je.
Diawu bafutisila Yasoni ayi baklisto bankaka lumandi, bosi babayekula.
10 A bracia wnet w nocy wysłali i Pawła, i Sylę do Berei; którzy tam przyszedłszy weszli do bóżnicy żydowskiej.
Muna builu, bakhomba zitinisa Polo ayi Sila ku Bele. Bu bayetula kuna, bakota mu nzo lukutukunu lu Bayuda.
11 A cić byli zacniejsi nad one, co byli w Tesalonice, którzy przyjęli słowo Boże ze wszystką ochotą, na każdy dzień rozsądzając Pisma, jeźliby się tak miało.
Muaki Basi Bele baba batu ba mintima mimboti viokila basi Tesalonika. Bakikinina Mambu ma Nzambi mu luzolo loso lumboti; ayi kadika lumbu baba fionguninanga masonoko mu diambu di zaba kani mambu momo baba kuba longanga maba makiedika.
12 Przetoż wiele ich z nich uwierzyło, i Greckich niewiast uczciwych, i mężów niemało.
Buna bawombo mu bawu bawilukila va kimosi ayi baketo ba luvalu ba basi Ngelese buela ayi babakala bawombo.
13 A gdy się dowiedzieli oni, co byli z Tesaloniki Żydowie, że i w Berei opowiadane było słowo Boże od Pawła, przyszli i tam, podburzając pospólstwo.
Vayi Bayuda ba basi Tesalonika bu bawa ti Polo wulembo longi mambu ma Nzambi ku Bele, bayiza kuna, batona divunzi ayi khindu mu batu.
14 Ale bracia wnet wysłali Pawła, aby szedł jakoby do morza; a Sylas i Tymoteusz tam zostali.
Bakhomba batinisa Polo ku ndambu mbu. Vayi Sila ayi Timote basiala kuna.
15 A ci, którzy prowadzili Pawła, doprowadzili go aż do Aten, a wziąwszy rozkazanie do Syli i do Tymoteusza, żeby co najrychlej przyszli do niego, odeszli.
Batu bobo banata Polo, bantudisa nate ku Atene bosi bavutukaku Bele. Bawu banatina Sila ayi Timote thumu ti Polo wuba kamba bavikaku nlandakana.
16 A gdy ich Paweł w Atenach czekał, poruszał się w nim duch jego, widząc ono miasto poddane bałwochwalstwu.
Polo bu kaba vingidila bakundi bandi ku Atene, buna wumonakiadi mu ntima mu mona ti bitumba biwombo biba mu divula.
17 A przetoż miewał rozmowę z Żydami i z ludźmi nabożnymi, w bóżnicy i na rynku na każdy dzień, z kim się mu trafiło.
Wuba solulanga ayi Bayuda ayi batu bankaka baba sambilanga Nzambi mu nzo lukutukunu. Kadika lumbu Polo wuba solulanga va nyalu-nguba va kimosi ayi batu bobo kaba dengananga kuna.
18 Tedy niektórzy z Epikurejczyków i Stoików filozofowie spierali się z nim, a niektórzy mówili: Cóż wżdy ten plotkarz mówić chce? A drudzy: Zdaje się być opowiadaczem obcych bogów; bo im Jezusa i zmartwychwstanie opowiadał.
Ndambu yi batu bankaka baba mu dikabu di Baepikuli ayi dikabu di Basitoyika, bafindana yandi ziphaka. Bankaka batuba: —Kiololoko kioki mbi kantuba e? Vayi bankaka batuba ti: —Tumueni ti niandi wulembo longi zinzambi banzenza! Bayolukila bobo mu diambu di Polo kaba nlonga nsamu wu Yesu ayi wu mfulukulu yi bafua.
19 A porwawszy go, wiedli do Areopagu, mówiąc: Możemyli wiedzieć, co to jest za nowa nauka, którą ty opowiadasz?
Vayi babuila Polo ayi bannata va buangu kiba ntedilanga “Aleyopaze”, vovo bayuku findininanga ziphaka. Bankamba: —Tulenda kueto zaba tsundu yi malongi momo ma mona wulembo longi e?
20 Bo jakieś obce rzeczy przynosisz do uszów naszych; chcemy tedy wiedzieć, co wżdy z tego ma być?
Bila mambu momo wuntuba madi mamona kuidi beto ayi tutidi zaba tsundu yi mambu momo.
21 (A wszyscy Ateńczycy i cudzoziemscy goście niczem inszem się nie bawili, tylko powiadaniem albo słuchaniem nowin.)
Muaki basi Atene ayi banzenza babakalanga ku Atene, kisalu baluta sala viokisanga thangu mu tuba ayi mu wa mambu mamona.
22 Tedy Paweł stanąwszy w pośrodku Areopagu, rzekł: Mężowie Ateńscy! z każdej miary was widzę nader nabożnych.
Polo wutelama vana khatitsika Aleyopaze, wutuba: —A basi Atene, ndimmona ti lueti zola buwombo sambila
23 Albowiem przechadzając się i przypatrując waszym nabożeństwom, znalazłem też ołtarz, na którym napisano: Nieznajomemu Bogu. Którego tedy nie znając chwalicie, tego ja wam opowiadam.
bila bu ndibedi zieta mu divula dieno, ndimueni bitumba biwombo biobi lueti sambila. Tala, ndimueni va diziku dietitambukulu makaba vasonama: “kuidi nzambi yoyi tukambulu zaba!” Diawu Nzambi yoyi lueti sambila mu kambu kunzaba niandi ndikulusamunina.
24 Bo Bóg, który uczynił świat i wszystko, co na nim, ten będąc Panem nieba i ziemi, nie mieszka w kościołach ręką uczynionych.
Nzambi yoyi yivanga nza ayi bibioso bidi mu nza ayi niandi Pfumu yi Diyilu ayi ntoto, kakalanga mu zinzo zi Nzambi zitungulu mu mioko mi batu ko.
25 Ani rękoma ludzkiemi chwalony bywa, jakoby czego potrzebował, ponieważ on daje wszystkim żywot i oddech, i wszystko.
Bosi mioko mi batu milendi kunsadila ko, bila kasukamanga ko! Niandi weti vana luzingu ayi weti vana batu boso phumukunu; niandi weti vana bima kuidi batu boso.
26 I uczynił z jednej krwi wszystek naród ludzki, aby mieszkał po wszystkiem obliczu ziemi, zamierzywszy przedtem rozrządzone czasy i zamierzone granice mieszkania ich;
Mu mutu wumosi kavangila batu boso mu diambu bavuanda va ntoto wumvimba. Wuvasa zithangu; wutula zindilu zi bibuangu biobio balenda vuanda muingi batomba Nzambi.
27 Aby szukali Pana, owaby go snać namacali i znaleźli, aczkolwiek od każdego z nas nie jest daleko.
Mu mamoso mama kavanga, wuntomba ti batu bantomba bila thangu yinkaka balenda kunsimba mu fifita ayi kumbakula ka diambu ko kasi ko thama kuidi kadika mutu buna tuididi.
28 Albowiem w nim żyjemy i ruszamy się, i jesteśmy, jako i niektórzy z waszych poetów powiedzieli: Żeśmy i my rodziną jego.
Bila mu diambu diandi tulembo zingila, tundiatila ayi tuididi. Banga minsoniki mieno minkaka misonika: “Bila beto mamveto tuidi mu nkunꞌandi.”
29 Będąc tedy rodziną Bożą, nie mamy rozumieć, żeby złotu albo srebru, albo kamieniowi misternie rytemu, albo wymysłowi człowieczemu, Bóg miał być podobny.
Bu tuidi mu nkuna Nzambi buna tubika banza ti kinzambi kidedikinibanga nolo, palata voti banga ditadi; bima bivangulu mu mioko mi batu ayi mu mabanza ma batu.
30 Aczkolwiek tedy przeglądał Bóg czasom tej niewiadomości, ale teraz oznajmuje ludziom wszystkim wszędy, aby pokutowali;
Mu thama Nzambi wuvibidila kambu ku diela ku batu, buabu wulembokambi batu boso badi mu bibuangu bioso ti babalula mavanga mawu.
31 Przeto iż postanowił dzień, w który będzie sądził wszystek świat w sprawiedliwości przez męża, którego na to naznaczył, upewniając o tem wszystkich, wzbudziwszy go od umarłych.
Bila wukubika lumbu kioki kela sambisa batu ba nza mu busonga, mu nzila yi mutu wowo kakubika bu kavana dimbu kuidi batu boso mu fulukisa mutu beni mu bafua!
32 A usłyszawszy o zmartwychwstaniu jedni się naśmiewali, a drudzy mówili: Będziemy cię znowu o tem słuchać.
Buna bawa nsamu wu mfulukulu yi batu bafua; bankaka banseva bosi bankaka bankamba: —Tuela kuwa mu khumbu yinkaka.
33 I tak Paweł wyszedł z pośrodku ich.
Diawu Polo kaba bikila.
34 A mężowie niektórzy przyłączywszy się do niego, uwierzyli, między którymi też był Dyjonizyjusz Areopagitczyk i niewiasta imieniem Damarys, i inni z nimi.
Muaki batu bankaka bafubakana yandi ayi bawilukila. Mu bawu muba Denisi wuba mu dikabu di Aleyopaze, nketo wumosi baba tedilanga Damali ayi bankaka mu bawu.
