I Królewska 4
1 A tak król Salomon był królem nad wszystkim Izraelem.
`Forsothe kyng Salomon was regnynge on al Israel.
2 A teć są książęta, które miał: Azaryjasz, syn Sadoka kapłana.
And these weren the princes which he hadde; Azarie, sone of Sadoch, preest;
3 Elichoref i Achija, synowie Sysy, byli pisarzami; Jozafat, syn Ahiluda, kanclerzem;
Helioreb, and Haia, sones of Sila, `weren scryueyns; Josophat, sone of Achilud, was chaunseler;
4 A Banajas, syn Jojady, był hetmanem; Sadok zaś i Abijatar kapłanami.
Banaie, sone of Joiada, was on the oost; forsothe Sadoch and Abiathar weren preestis;
5 A Azaryjasz, syn Natana, nad urzędnikami, a Zabud, syn Natana, był książęciem, przyjacielem królewskim.
Azarie, sone of Nathan, was on hem that stoden niy the kyng; Zabul, the sone of Nathan, was preest, `that is, greet and worschipful, a freend of the kyng;
6 Ahisar zaś był przełożony nad domem, a Adoniram, syn Abdy, nad wybranym ludem.
and Ahiasar was stiward of the hows; and Adonyram, sone of Adda, was on the tributis.
7 Miał też Salomon dwanaście przełożonych nad wszystkim Izraelem, którzy dodawali żywności królowi i domowi jego. Każdy z nich przez jeden miesiąc w roku królowi żywności dodawał.
Forsothe Salomon hadde twelue `prefectis, ether cheef minystrys, on al Israel, that yauen lijflode to the kyng, and to his hows; sotheli bi ech monethe bi it silf in the yeer, ech prefect bi hym silf mynystride necessaries.
8 A teć są imiona ich: Syn Hura na górze Efraim;
And these ben the names of hem; Benhur, in the hil of Effraym;
9 Syn Dekara w Makas, i w Salbim, i w Betsames, i w Elon i Bethanan;
Bendechar, in Macces, and in Salebbym, and in Bethsames, and in Helon, and in Bethanan;
10 Syn Heseda w Arubot, który trzymał Socho i wszystkę ziemię Chefer;
Beneseth, in Araboth; forsothe Socco, and al the lond of Epher was his;
11 Syn Abinadaba, który trzymał wszystkie granice Dor, a Tafet, córkę Salomonową, miał za żonę.
Benabidanab, whos was al Neptad, hadde Dortaphaed, `Solomons douyter, to wijf.
12 Baana, syn Ahiluda, który trzymał Tanach i Magieddo, i wszystko Betsan, które jest podle Sartany pod Jezreelem, od Betsan aż do Abelmehola, aż za Jekmaam.
Bena, sone of Achilud, gouernyde Thaneth, and Mageddo, and al Bethsan, which is bisidis Sarthana, vndur Jezrael, fro Bethsan `til to Abelmeula, euene ayens Zelmaan.
13 Syn Gaber w Ramot Galaadskiem, który trzymał wsi Jaira, syna Manasesowego, które leżą w Galaad. Jemu też należała kraina Argob, która jest w Basan, sześćdziesiąt miast wielkich murowanych z zaworami miedzianemi.
Bengaber in Ramoth of Galaad hadde Anothiair, of the sone of Manasses, in Galaad; he was souereyn in al the cuntrey of Argob, which is in Basan, to sixti greet citees and wallid, that hadden brasun lockis.
14 Achinadab, syn Iddona, w Mahanaim.
Achymadab, sone of Addo, was souereyn in Manaym;
15 Achimaas w Neftalim, który też pojął Basematę, córkę Salomonową, za żonę.
Achymaas was in Neptalym, but also he hadde Bachsemath, douyter of Salomon, in wedloc;
16 Baana, syn Husai, w Aser i w Alot.
Banaa, sone of Husy, was in Aser, and in Balod;
17 Jozafat, syn Paruacha, w Isaschar.
Josephat, sone of Pharue, was in Ysachar; Semey, sone of Hela, was in Beniamyn;
18 Semej, syn Eli, w Benjamin.
Gaber,
19 Gaber, syn Ury, w ziemi Galaad i w ziemi Sehona króla Amorejskiego, i Oga króla Basańskiego; a ten sam był rządcą onej ziemi.
sone of Sury, was in the lond of Galaad, and in the lond of Seon, kyng of Amorrey, and of Og, kyng of Basan, on alle thingis, that weren in that lond.
20 Tedy Juda i Izrael będąc niezliczeni jako piasek, który jest nad morzem w mnóstwie, jedli, i pili, i weselili się.
Juda and Israel weren vnnoumbrable, as the soond of the see in multitude, etynge, and drynkynge, and beynge glad.
21 A Salomon panował nad wszystkiemi królestwy od rzeki aż do ziemi Filistyńskiej, i aż do granicy Egipskiej. I przynosili dary, a służyli Salomonowi po wszystkie dni żywota jego.
Forsothe Solomon was in his lordschip, and hadde alle rewmes, as fro the flood of the lond of Filisteis `til to the laste part of Egipt, of men offrynge yiftis to hym, and seruynge to hym, in alle the daies of his lijf.
22 A tenci był rozchód Salomona na każdy dzień, trzydzieści korcy mąki białej, i sześćdziesiąt korcy innej mąki.
Forsothe the mete of Salomon was bi ech day, thritti chorus of clene flour of whete, and sixti chorus of mele,
23 Dziesięć wołów karmnych, i dwadzieścia wołów pastewnych, i sto owiec, oprócz jeleni i sarn, i bawołów, i ptastwa karmnego.
ten fatte oxis, and twenti oxis of lesewe, and an hundrid wetheris, outakun huntyng of hertys, of geet, and of buglis, and of briddis maad fat.
24 Albowiem on panował wszędy z tej strony rzeki od Tasfa aż do Gazy nad wszystkimi królmi, którzy byli przed rzeką, a miał pokój ze wszystkich stron w około.
For he helde al the cuntrei that was biyende the flood, as fro Caphsa `til to Gasa, and alle the kyngis of tho cuntreis; and he hadde pees bi ech part in cumpas.
25 I mieszkał Juda i Izrael bezpiecznie, każdy pod winną macicą swoją, i pod figą swoją, od Dan aż do Beerseba, po wszystkie dni Salomonowe.
And Juda and Israel dwelliden withouten ony drede, ech man vndur his vyne, and vndur his fige tree, fro Dan `til to Bersabe, in alle the daies of Salomon.
26 Miał też Salomon czterdzieści tysięcy koni na staniu do wozów swoich, a dwanaście tysięcy jezdnych.
And Salomon hadde fourty thousynd cratchis of horsis for charis, and twelue thousynde of roode horsis; and the forseid prefectis nurshiden tho horsis.
27 A tak podejmowali oni przełożeni króla Salomona, i wszystkie, którzy przychodzili do stołu króla Salomona, każdy miesiąca swego, nie dopuszczając, aby na czem schodzić miało.
But also with greet bisynesse thei yauen necessaries to the boord of kyng Salomon in her tyme;
28 Jęczmień także, i plewy dla koni i mułów, zwozili na to miejsce, gdzie był król, każdy według tego, jako mu postanowiono.
also thei brouyten barli, and forage of horsis and werk beestis, in to the place where the king was, `bi ordenaunce to hem.
29 Nadto dał Bóg Salomonowi mądrość i roztropność bardzo wielką, a przestronność serca, jako piasek, który jest na brzegu morskim.
Also God yaf to Salomon wisdom, and prudence ful myche, and largenesse of herte, as the soond which is in the brenke of the see.
30 Albowiem większa była mądrość Salomonowa, niżli mądrość wszystkich narodów wschodnich, i niżli wszelka mądrość Egipczanów.
And the wisdom of Solomon passide the wisdom of alle eest men, and Egipcians;
31 Owszem mędrszym był nad wszystkie ludzie, aż i nad Etana Ezrahytę, i nad Hemana, i Chalkola, i Darda, syny Maholowe; a był sławny u wszystkich narodów okolicznych.
and he was wisere than alle men; he was wisere than Ethan Esraite, and than Eman, and than Cacal, and than Dorda, the sones of Maol; and he was named among alle folkis bi cumpas.
32 Nadto złożył trzy tysiące przypowieści, a pieśni jego było tysiąc i pięć.
And Salomon spak thre thousynde parablis, and hise songis weren fyue thousynde;
33 Rozprawiał też o drzewach, począwszy od cedru, który jest na Libanie, aż do hizopu, który wyrasta z ściany. Mówił też o zwierzętach i o ptakach, i o gadzinach, i o rybach.
and he disputide of trees fro a cedre which is in the Lyban, `til to the ysope that goith out of the wal; he disputide of werk beestis, and briddis, and crepynge beestis, and fischis.
34 Przetoż przychodzili ze wszystkich narodów słuchać mądrości Salomonowej, i od wszystkich królów ziemi, którzy słyszeli o mądrości jego.
And thei camen fro alle puplis to here the wisdom of Salomon, and fro alle kyngis of erthe, that herden his wisdom.
