Mateusza 5
1 Pewnego dnia Jezus, widząc gromadzące się wokół Niego tłumy, wszedł na wzgórze i usiadł.
And seeing the multitudes He went up to a mountain, and when He was set down, His disciples came to Him,
2 Uczniowie otoczyli Go, a On zaczął nauczać:
and He opened his mouth and taught them, saying,
3 —Szczęśliwi ubodzy w duchu, bo do nich należy królestwo niebieskie.
Blessed are the poor in spirit; for theirs is the kingdom of heaven.
4 Szczęśliwi smutni, bo zostaną pocieszeni.
Blessed are they that mourn; for they shall be comforted.
5 Szczęśliwi cisi, bo odziedziczą całą ziemię.
Blessed are the meek; for they shall inherit the earth.
6 Szczęśliwi ci, którzy pragną sprawiedliwości, bo zostaną nasyceni.
Blessed are they that hunger and thirst after righteousness; for they shall be satisfied.
7 Szczęśliwi ci, którzy okazują innym miłość, bo sami zostaną obdarzeni miłością.
Blessed are the merciful; for they shall obtain mercy.
8 Szczęśliwi ci, którzy mają czyste serce, bo zobaczą samego Boga.
Blessed are the pure in heart; for they shall see God.
9 Szczęśliwi ci, którzy wprowadzają pokój, bo zostaną nazwani dziećmi Boga.
Blessed are the peace-makers; for they shall be called the children of God.
10 Szczęśliwi prześladowani za prawość, bo do nich należy królestwo niebieskie.
Blessed are they, who are persecuted for righteousness sake; for theirs is the kingdom of heaven.
11 Macie ogromne szczęście, gdy ludzie was znieważają, prześladują i oczerniają z mojego powodu.
Blessed are ye when men shall revile and persecute you, and utter all manner of reproach against you falsly, for my sake:
12 Cieszcie się i skaczcie z radości, bo w niebie czeka was wielka nagroda. Właśnie tak prześladowano kiedyś proroków Boga!
rejoice and be exceeding glad; for great will be your reward in heaven: for so they persecuted the prophets, that were before you.
13 Jesteście solą tej ziemi! Lecz jeśli sól utraci swój smak, staje się bezwartościowa. Dlatego wyrzuca się ją na ścieżkę, gdzie zostaje podeptana przez ludzi.
Ye are the salt of the earth, but if the salt be grown insipid, wherewith shall it be seasoned? it is no longer fit for any thing, but to be thrown out of doors, and trodden under foot.
14 Jesteście światłem dla świata! Nie można ukryć miasta położonego na wzgórzu.
Ye are the light of the world: a city, that is situated on a hill, cannot be hid.
15 Nie zapala się też lampy, aby ją zaraz zasłonić, ale stawia się ją na podwyższeniu, aby świeciła wszystkim, którzy są w domu.
Nor do men light a candle, to put it under a bushel, but on a candlestick: and then it giveth light to all in the house.
16 Wasze światło niech również świeci wszystkim ludziom, aby widzieli wasze dobre postępowanie i oddawali chwałę waszemu Ojcu w niebie.
So let your light shine before men, that they may see your good works, and glorify your father, who is in heaven.
17 Nie myślcie, że przyszedłem znieść Prawo Mojżesza albo pisma proroków. Nie znieść, ale wypełnić!
Think not that I am come to abrogate the law, or the prophets: I am not come to abolish, but to compleat them:
18 Zapewniam was, że prędzej niebo i ziemia przestaną istnieć, niż zmieni się najmniejsza literka w Prawie—zanim wszystko zostanie do końca wypełnione.
for verily I say unto you, Till heaven and earth pass away, not one jot nor one tittle shall pass from the law, till all be compleated.
19 Jeśli więc ktoś usunąłby nawet najmniej ważne przykazanie Prawa i tak nauczał innych, będzie najmniej ważny w królestwie niebieskim. A kto sam wypełnia wszystko i uczy tego innych, będzie wielki w królestwie niebieskim.
Whosoever therefore shall break one of the left of these commandments, and thereby teach men so to do, he shall be esteemed very little in the kingdom of heaven: but whoever shall do as well as teach them, he shall be accounted great in the kingdom of heaven.
20 Ostrzegam was więc: jeśli wasza prawość nie będzie większa od prawości faryzeuszy i przywódców religijnych, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
For I tell you, that unless your righteousness exceed that of the scribes and pharisees, ye shall not enter into the kingdom of heaven.
21 Słyszeliście, że powiedziano przodkom: „Nie zabijaj”, a kto zabije, pójdzie pod sąd.
Ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not kill; and whosoever committeth murder, shall be liable to the judgment:
22 A ja wam mówię: Każdy, kto się na kogoś gniewa, pójdzie pod sąd! A kto nazywa go głupcem, stanie przed Wysoką Radą. A kto nazwałby go idiotą, zasługuje na ogień piekielny. (Geenna g1067)
but I say unto you, that whosoever is angry with his brother without cause shall be liable to the judgment; and whosoever shall say to his brother, Raca, shall be obnoxious to the council; but whosoever shall say, "Thou fool," shall be in danger of hell-fire. (Geenna g1067)
23 Jeśli więc, przynosząc dar na ołtarz w świątyni, przypomniałbyś sobie, że ktoś ci coś zarzuca,
Therefore, if thou bring thine offering to the altar, and there remembrest that thy brother hath any complaint against thee;
24 zostaw swój dar przy ołtarzu i idź się pogodzić z tym człowiekiem. Potem wróć i złóż dar Bogu.
leave thy gift there before the altar, and go and first be reconciled to thy brother, and then come and offer thy gift.
25 Póki jest na to czas, staraj się polubownie załatwić sprawę ze swoim oskarżycielem. W przeciwnym bowiem razie sędzia cię skaże i zostaniesz wtrącony do więzienia.
Be friends with thine adversary quickly, while thou art in the way with him; least the adversary deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and thou be cast into prison:
26 Zapewniam cię, że nie wyjdziesz stamtąd, aż spłacisz cały dług—co do grosza.
verily, I say unto thee, thou shalt not come out from thence, till thou hast paid the very last farthing.
27 Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Bądź wierny w małżeństwie”.
Ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not commit adultery:
28 A Ja wam mówię: Kto spogląda na kobietę i pożąda jej, w sercu już się dopuścił niewierności.
but I tell you, that whosoever looketh on a woman, so as to lust after her, hath already debauched her in his heart.
29 Jeśli więc twoje prawe oko skłania cię do grzechu, wyłup je i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał być wrzucony do piekła. (Geenna g1067)
And therefore if thy right eye cause thee to offend, pluck it out and cast it from thee; for it is better for thee that one part of thee perish, than that thy whole body should be cast into hell: (Geenna g1067)
30 I jeśli twoja prawa ręka skłania cię do grzechu, odetnij ją i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał znaleźć się w piekle. (Geenna g1067)
and if thy right hand cause thee to offend, cut it off and cast it from thee; for it is better for thee that one of thy limbs should perish, than that thy whole body should be cast into hell. (Geenna g1067)
31 W Prawie Mojżesza powiedziano też: „Kto chce się rozwieść z żoną, niech jej wręczy dokument rozwodowy”.
And it has been said, whosoever would put away his wife, let him give her a bill of divorce:
32 A Ja wam mówię: Kto rozwodzi się z żoną (z wyjątkiem przypadku rozwiązłości seksualnej), naraża ją na grzech niewierności. Kto zaś żeni się z rozwódką, również dopuszcza się grzechu niewierności małżeńskiej.
but I say unto you, that whosoever shall put away his wife, except on account of whoredom, tempteth her to commit adultery; and if any man marry her that is divorced, he committeth adultery.
33 Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: „Nie przysięgaj fałszywie, lecz dotrzymaj przysięgi danej Panu”.
Again, ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not forswear thyself, but shalt perform unto the Lord thine oaths:
34 A Ja wam mówię: W ogóle nie przysięgajcie: ani na niebo—bo jest tronem Boga;
but I say unto you, swear not at all; neither by heaven, for it is the throne of God;
35 ani na ziemię—bo jest Jego podnóżkiem; ani na Jerozolimę—bo jest miastem wielkiego Króla!
nor by the earth, for it is his footstool; nor by Jerusalem, for it is the city of the great King: neither shalt thou swear by thy head,
36 Nawet na własną głowę nie przysięgaj—bo nie możesz jednego włosa uczynić białym lub czarnym.
for thou canst not make one hair of it white or black:
37 Mów prawdę: niech twoje „tak” znaczy „tak”, a „nie” znaczy „nie”. Każde oszustwo pochodzi od szatana.
but let your conversation be yea, yea; no, no; for whatever is more than these, cometh from the evil one.
38 Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Oko za oko, ząb za ząb”.
Ye have heard, that it has been said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth:
39 A Ja wam mówię: Nie rewanżujcie się za doznane zło! Jeśli ktoś cię obrazi, uderzając w policzek, nadstaw mu drugi.
but I say unto you, Set not yourselves against him that injures you, but if any one smite thee on thy right cheek, rather turn to him the other also:
40 Jeśli ktoś chce się z tobą sądzić o koszulę, daj mu od razu i płaszcz.
and if any one would go to law with thee, to take away thy coat, let him have thy cloak also, rather than strive with him:
41 Jeśli ktoś cię zmusza, byś niósł mu bagaż kilometr, nieś mu i dwa.
and if any one shall force thee one mile, go with him two.
42 Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce od ciebie coś pożyczyć.
Give to him that asketh thee, and him, that would borrow of thee, turn not away.
43 Słyszeliście, że powiedziano: „Kochaj przyjaciół, nienawidź wrogów”.
Ye have heard, that it has been said, Thou shalt love thy neighbour, and hate thine enemy:
44 A Ja wam mówię: Kochajcie waszych wrogów i módlcie się za tych, którzy was prześladują—
but I say unto you, Love your enemies, bless them that curse you, do good to them that hate you, and pray for them that abuse you and persecute you;
45 tak postępują dzieci waszego Ojca w niebie. On bowiem sprawia, że słońce wschodzi dla dobrych i dla złych. A deszcz pada dla prawych i dla nieprawych.
that ye may be the children of your heavenly Father; for He causeth his sun to rise on the evil and the good, and sendeth rain upon the just and the unjust.
46 Czy sądzicie, że zasługujecie na nagrodę, bo kochacie tych, którzy was kochają? Czy nawet źli ludzie tak nie postępują?
For if ye love only them that love you, what reward do ye expect? do not even the publicans the same?
47 Jeśli jesteście mili tylko dla przyjaciół, w czym jesteście lepsi? Czy poganie tak nie postępują?
and if ye embrace your brethren only, what do ye more than others? do not the publicans so likewise?
48 Bądźcie więc doskonali, tak jak wasz Ojciec w niebie.
Be ye therefore perfect in love and goodness, as your Father who is in heaven is perfect.
