Mateusza 5
1 Pewnego dnia Jezus, widząc gromadzące się wokół Niego tłumy, wszedł na wzgórze i usiadł.
Now seeing the crowds He went up on the mountain, and upon His sitting down His disciples approached Him.
2 Uczniowie otoczyli Go, a On zaczął nauczać:
And opening His mouth He started teaching them, saying:
3 —Szczęśliwi ubodzy w duchu, bo do nich należy królestwo niebieskie.
“Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of the heavens.
4 Szczęśliwi smutni, bo zostaną pocieszeni.
Blessed are those who mourn, for they will be comforted.
5 Szczęśliwi cisi, bo odziedziczą całą ziemię.
Blessed are the meek, for they will inherit the earth.
6 Szczęśliwi ci, którzy pragną sprawiedliwości, bo zostaną nasyceni.
Blessed are those hungering and thirsting for righteousness, for they will be filled.
7 Szczęśliwi ci, którzy okazują innym miłość, bo sami zostaną obdarzeni miłością.
Blessed are the merciful, for they will be shown mercy.
8 Szczęśliwi ci, którzy mają czyste serce, bo zobaczą samego Boga.
Blessed are the pure in heart, for they will see God.
9 Szczęśliwi ci, którzy wprowadzają pokój, bo zostaną nazwani dziećmi Boga.
Blessed are the peacemakers, for they will be called sons of God.
10 Szczęśliwi prześladowani za prawość, bo do nich należy królestwo niebieskie.
Blessed are those who have been persecuted on account of righteousness, for theirs is the kingdom of the heavens.
11 Macie ogromne szczęście, gdy ludzie was znieważają, prześladują i oczerniają z mojego powodu.
“Blessed are you when they revile and persecute you, and speak all kinds of evil against you, lying, because of Me.
12 Cieszcie się i skaczcie z radości, bo w niebie czeka was wielka nagroda. Właśnie tak prześladowano kiedyś proroków Boga!
Rejoice and exult, because your reward in the heavens is great, for so they persecuted the prophets who were before you.
13 Jesteście solą tej ziemi! Lecz jeśli sól utraci swój smak, staje się bezwartościowa. Dlatego wyrzuca się ją na ścieżkę, gdzie zostaje podeptana przez ludzi.
You are the salt of the earth; but if the salt becomes insipid with what will it be salted? It is then good for nothing except to be thrown out and trampled down by the people.
14 Jesteście światłem dla świata! Nie można ukryć miasta położonego na wzgórzu.
You are the light of the world. A city located upon a hill cannot be hidden.
15 Nie zapala się też lampy, aby ją zaraz zasłonić, ale stawia się ją na podwyższeniu, aby świeciła wszystkim, którzy są w domu.
Nor do they light a lamp and place it under the hamper, but on the lampstand, and it shines on everything in the house.
16 Wasze światło niech również świeci wszystkim ludziom, aby widzieli wasze dobre postępowanie i oddawali chwałę waszemu Ojcu w niebie.
So also let your light shine before the people, so that they may see your good works and may glorify your Father, who is in the heavens.
17 Nie myślcie, że przyszedłem znieść Prawo Mojżesza albo pisma proroków. Nie znieść, ale wypełnić!
“Do not suppose that I came to destroy the Law or the Prophets; I did not come to destroy but to fulfill.
18 Zapewniam was, że prędzej niebo i ziemia przestaną istnieć, niż zmieni się najmniejsza literka w Prawie—zanim wszystko zostanie do końca wypełnione.
For assuredly I say to you, until heaven and earth pass away, not one iota nor one tittle shall pass away from the Law until everything happens.
19 Jeśli więc ktoś usunąłby nawet najmniej ważne przykazanie Prawa i tak nauczał innych, będzie najmniej ważny w królestwie niebieskim. A kto sam wypełnia wszystko i uczy tego innych, będzie wielki w królestwie niebieskim.
Therefore, whoever annuls one of the least of these commandments and teaches that to the people will be called least in the kingdom of the heavens; but whoever does and teaches them, he will be called great in the kingdom of the heavens.
20 Ostrzegam was więc: jeśli wasza prawość nie będzie większa od prawości faryzeuszy i przywódców religijnych, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
For I say to you that unless your righteousness exceeds that of the scribes and Pharisees you will absolutely not enter the kingdom of the heavens!
21 Słyszeliście, że powiedziano przodkom: „Nie zabijaj”, a kto zabije, pójdzie pod sąd.
“You have heard that it was said to the ancients, ‘You shall not murder, so whoever murders will be liable to the judgment.’
22 A ja wam mówię: Każdy, kto się na kogoś gniewa, pójdzie pod sąd! A kto nazywa go głupcem, stanie przed Wysoką Radą. A kto nazwałby go idiotą, zasługuje na ogień piekielny. (Geenna g1067)
But I say to you that whoever gets angry with his brother without cause will be liable to the judgment. And whoever says to his brother, ‘Numbskull!’ will be liable to the council. But whoever says, ‘You absolute idiot!’ will be liable to hell fire. (Geenna g1067)
23 Jeśli więc, przynosząc dar na ołtarz w świątyni, przypomniałbyś sobie, że ktoś ci coś zarzuca,
Therefore, if you bring your gift to the altar and there remember that your brother has something against you,
24 zostaw swój dar przy ołtarzu i idź się pogodzić z tym człowiekiem. Potem wróć i złóż dar Bogu.
leave your gift there before the altar and go; first be reconciled with your brother and then, returning, offer your gift.
25 Póki jest na to czas, staraj się polubownie załatwić sprawę ze swoim oskarżycielem. W przeciwnym bowiem razie sędzia cię skaże i zostaniesz wtrącony do więzienia.
Be agreeable to your adversary quickly, while you are on the way with him, lest the adversary hand you over to the judge, and the judge hand you over to the officer, and you be thrown into prison.
26 Zapewniam cię, że nie wyjdziesz stamtąd, aż spłacisz cały dług—co do grosza.
Assuredly I say to you, you will by no means get out of there until you have paid the last penny.
27 Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Bądź wierny w małżeństwie”.
“You have heard that it was said, ‘You shall not commit adultery.’
28 A Ja wam mówię: Kto spogląda na kobietę i pożąda jej, w sercu już się dopuścił niewierności.
But I say to you that whoever looks at a woman to lust for her has already committed adultery with her in his heart.
29 Jeśli więc twoje prawe oko skłania cię do grzechu, wyłup je i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał być wrzucony do piekła. (Geenna g1067)
So if your right eye is causing you to fall, tear it out and throw it away; because it is better for you that one of your members perish than that your whole body be thrown into hell. (Geenna g1067)
30 I jeśli twoja prawa ręka skłania cię do grzechu, odetnij ją i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał znaleźć się w piekle. (Geenna g1067)
And if your right hand is causing you to fall, cut it off and throw it away; because it is better for you that one of your members perish than that your whole body be thrown into hell. (Geenna g1067)
31 W Prawie Mojżesza powiedziano też: „Kto chce się rozwieść z żoną, niech jej wręczy dokument rozwodowy”.
It was said, ‘Whoever divorces his wife, let him give her a certificate of divorce.’
32 A Ja wam mówię: Kto rozwodzi się z żoną (z wyjątkiem przypadku rozwiązłości seksualnej), naraża ją na grzech niewierności. Kto zaś żeni się z rozwódką, również dopuszcza się grzechu niewierności małżeńskiej.
But I say to you that whoever divorces his wife, except for a case of fornication, causes her to commit adultery, and whoever marries a divorced woman commits adultery.
33 Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: „Nie przysięgaj fałszywie, lecz dotrzymaj przysięgi danej Panu”.
“Again you have heard that it was said to the ancients: ‘You shall not swear falsely, but you shall perform your oaths to the Lord.’
34 A Ja wam mówię: W ogóle nie przysięgajcie: ani na niebo—bo jest tronem Boga;
But I say to you not to swear at all: neither by heaven, because it is God's throne;
35 ani na ziemię—bo jest Jego podnóżkiem; ani na Jerozolimę—bo jest miastem wielkiego Króla!
nor by the earth, because it is a stool for His feet; nor by Jerusalem, because it is the city of the great King.
36 Nawet na własną głowę nie przysięgaj—bo nie możesz jednego włosa uczynić białym lub czarnym.
Nor shall you swear by your head, because you cannot make one hair white or black.
37 Mów prawdę: niech twoje „tak” znaczy „tak”, a „nie” znaczy „nie”. Każde oszustwo pochodzi od szatana.
But let your word be ‘yes yes’, ‘no no’; for whatever is more than these is from the malignant one.
38 Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Oko za oko, ząb za ząb”.
“You have heard that it was said: ‘An eye for an eye, and a tooth for a tooth.’
39 A Ja wam mówię: Nie rewanżujcie się za doznane zło! Jeśli ktoś cię obrazi, uderzając w policzek, nadstaw mu drugi.
But I say to you not to resist the evildoer; but whoever slaps you on your right cheek, turn the other to him also.
40 Jeśli ktoś chce się z tobą sądzić o koszulę, daj mu od razu i płaszcz.
“And if someone wants to sue you and take your tunic, let him have the cloak as well.
41 Jeśli ktoś cię zmusza, byś niósł mu bagaż kilometr, nieś mu i dwa.
And whoever compels you to go one mile, go with him two.
42 Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce od ciebie coś pożyczyć.
Give to him who asks you, and do not turn away from him who wants to borrow from you.
43 Słyszeliście, że powiedziano: „Kochaj przyjaciół, nienawidź wrogów”.
“You have heard that it was said: ‘You shall love your neighbor and hate your enemy.’
44 A Ja wam mówię: Kochajcie waszych wrogów i módlcie się za tych, którzy was prześladują—
But I say to you: love your enemies, bless those who curse you, do good to those who hate you, and pray for those who mistreat you and persecute you,
45 tak postępują dzieci waszego Ojca w niebie. On bowiem sprawia, że słońce wschodzi dla dobrych i dla złych. A deszcz pada dla prawych i dla nieprawych.
that you may prove to be sons of your Father in the heavens; for He makes His sun rise on the evil and on the good, and He sends rain on the just and the unjust.
46 Czy sądzicie, że zasługujecie na nagrodę, bo kochacie tych, którzy was kochają? Czy nawet źli ludzie tak nie postępują?
For if you love those who love you, what reward have you? Do not even the tax collectors do the same?
47 Jeśli jesteście mili tylko dla przyjaciół, w czym jesteście lepsi? Czy poganie tak nie postępują?
And if you greet only your friends, what are you doing extra? Do not even the tax collectors do so?
48 Bądźcie więc doskonali, tak jak wasz Ojciec w niebie.
Therefore, you be perfect just as your Father in the heavens is perfect.
