Mateusza 5
1 Pewnego dnia Jezus, widząc gromadzące się wokół Niego tłumy, wszedł na wzgórze i usiadł.
Then, seeing the crowds, he ascended the mountain, and when he had sat down, his disciples drew near to him,
2 Uczniowie otoczyli Go, a On zaczął nauczać:
and opening his mouth, he taught them, saying:
3 —Szczęśliwi ubodzy w duchu, bo do nich należy królestwo niebieskie.
“Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of heaven.
4 Szczęśliwi smutni, bo zostaną pocieszeni.
Blessed are the meek, for they shall possess the earth.
5 Szczęśliwi cisi, bo odziedziczą całą ziemię.
Blessed are those who mourn, for they shall be consoled.
6 Szczęśliwi ci, którzy pragną sprawiedliwości, bo zostaną nasyceni.
Blessed are those who hunger and thirst for justice, for they shall be satisfied.
7 Szczęśliwi ci, którzy okazują innym miłość, bo sami zostaną obdarzeni miłością.
Blessed are the merciful, for they shall obtain mercy.
8 Szczęśliwi ci, którzy mają czyste serce, bo zobaczą samego Boga.
Blessed are the pure in heart, for they shall see God.
9 Szczęśliwi ci, którzy wprowadzają pokój, bo zostaną nazwani dziećmi Boga.
Blessed are the peacemakers, for they shall be called sons of God.
10 Szczęśliwi prześladowani za prawość, bo do nich należy królestwo niebieskie.
Blessed are those who endure persecution for the sake of justice, for theirs is the kingdom of heaven.
11 Macie ogromne szczęście, gdy ludzie was znieważają, prześladują i oczerniają z mojego powodu.
Blessed are you when they have slandered you, and persecuted you, and spoken all kinds of evil against you, falsely, for my sake:
12 Cieszcie się i skaczcie z radości, bo w niebie czeka was wielka nagroda. Właśnie tak prześladowano kiedyś proroków Boga!
be glad and exult, for your reward in heaven is plentiful. For so they persecuted the prophets who were before you.
13 Jesteście solą tej ziemi! Lecz jeśli sól utraci swój smak, staje się bezwartościowa. Dlatego wyrzuca się ją na ścieżkę, gdzie zostaje podeptana przez ludzi.
You are the salt of the earth. But if salt loses its saltiness, with what will it be salted? It is no longer useful at all, except to be cast out and trampled under by men.
14 Jesteście światłem dla świata! Nie można ukryć miasta położonego na wzgórzu.
You are the light of the world. A city set on a mountain cannot be hidden.
15 Nie zapala się też lampy, aby ją zaraz zasłonić, ale stawia się ją na podwyższeniu, aby świeciła wszystkim, którzy są w domu.
And they do not light a lamp and put it under a basket, but on a lampstand, so that it may shine to all who are in the house.
16 Wasze światło niech również świeci wszystkim ludziom, aby widzieli wasze dobre postępowanie i oddawali chwałę waszemu Ojcu w niebie.
So then, let your light shine in the sight of men, so that they may see your good works, and may glorify your Father, who is in heaven.
17 Nie myślcie, że przyszedłem znieść Prawo Mojżesza albo pisma proroków. Nie znieść, ale wypełnić!
Do not think that I have come to loosen the law or the prophets. I have not come to loosen, but to fulfill.
18 Zapewniam was, że prędzej niebo i ziemia przestaną istnieć, niż zmieni się najmniejsza literka w Prawie—zanim wszystko zostanie do końca wypełnione.
Amen I say to you, certainly, until heaven and earth pass away, not one iota, not one dot shall pass away from the law, until all is done.
19 Jeśli więc ktoś usunąłby nawet najmniej ważne przykazanie Prawa i tak nauczał innych, będzie najmniej ważny w królestwie niebieskim. A kto sam wypełnia wszystko i uczy tego innych, będzie wielki w królestwie niebieskim.
Therefore, whoever will have loosened one of the least of these commandments, and have taught men so, shall be called the least in the kingdom of heaven. But whoever will have done and taught these, such a one shall be called great in the kingdom of heaven.
20 Ostrzegam was więc: jeśli wasza prawość nie będzie większa od prawości faryzeuszy i przywódców religijnych, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
For I say to you, that unless your justice has surpassed that of the scribes and the Pharisees you shall not enter into the kingdom of heaven.
21 Słyszeliście, że powiedziano przodkom: „Nie zabijaj”, a kto zabije, pójdzie pod sąd.
You have heard that it was said to the ancients: ‘You shall not murder; whoever will have murdered shall be liable to judgment.’
22 A ja wam mówię: Każdy, kto się na kogoś gniewa, pójdzie pod sąd! A kto nazywa go głupcem, stanie przed Wysoką Radą. A kto nazwałby go idiotą, zasługuje na ogień piekielny. (Geenna g1067)
But I say to you, that anyone who becomes angry with his brother shall be liable to judgment. But whoever will have called his brother, ‘Idiot,’ shall be liable to the council. Then, whoever will have called him, ‘Worthless,’ shall be liable to the fires of Hell. (Geenna g1067)
23 Jeśli więc, przynosząc dar na ołtarz w świątyni, przypomniałbyś sobie, że ktoś ci coś zarzuca,
Therefore, if you offer your gift at the altar, and there you remember that your brother has something against you,
24 zostaw swój dar przy ołtarzu i idź się pogodzić z tym człowiekiem. Potem wróć i złóż dar Bogu.
leave your gift there, before the altar, and go first to be reconciled to your brother, and then you may approach and offer your gift.
25 Póki jest na to czas, staraj się polubownie załatwić sprawę ze swoim oskarżycielem. W przeciwnym bowiem razie sędzia cię skaże i zostaniesz wtrącony do więzienia.
Be reconciled with your adversary quickly, while you are still on the way with him, lest perhaps the adversary may hand you over to the judge, and the judge may hand you over to the officer, and you will be thrown in prison.
26 Zapewniam cię, że nie wyjdziesz stamtąd, aż spłacisz cały dług—co do grosza.
Amen I say to you, that you shall not go forth from there, until you have repaid the last quarter.
27 Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Bądź wierny w małżeństwie”.
You have heard that it was said to the ancients: ‘You shall not commit adultery.’
28 A Ja wam mówię: Kto spogląda na kobietę i pożąda jej, w sercu już się dopuścił niewierności.
But I say to you, that anyone who will have looked at a woman, so as to lust after her, has already committed adultery with her in his heart.
29 Jeśli więc twoje prawe oko skłania cię do grzechu, wyłup je i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał być wrzucony do piekła. (Geenna g1067)
And if your right eye causes you to sin, root it out and cast it away from you. For it is better for you that one of your members perish, than that your whole body be cast into Hell. (Geenna g1067)
30 I jeśli twoja prawa ręka skłania cię do grzechu, odetnij ją i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał znaleźć się w piekle. (Geenna g1067)
And if your right hand causes you to sin, cut it off and cast it away from you. For it is better for you that one of your members perish, than that your whole body go into Hell. (Geenna g1067)
31 W Prawie Mojżesza powiedziano też: „Kto chce się rozwieść z żoną, niech jej wręczy dokument rozwodowy”.
And it has been said: ‘Whoever would dismiss his wife, let him give her a bill of divorce.’
32 A Ja wam mówię: Kto rozwodzi się z żoną (z wyjątkiem przypadku rozwiązłości seksualnej), naraża ją na grzech niewierności. Kto zaś żeni się z rozwódką, również dopuszcza się grzechu niewierności małżeńskiej.
But I say to you, that anyone who will have dismissed his wife, except in the case of fornication, causes her to commit adultery; and whoever will have married her who has been dismissed commits adultery.
33 Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: „Nie przysięgaj fałszywie, lecz dotrzymaj przysięgi danej Panu”.
Again, you have heard that it was said to the ancients: ‘You shall not swear falsely. For you shall repay your oaths to the Lord.’
34 A Ja wam mówię: W ogóle nie przysięgajcie: ani na niebo—bo jest tronem Boga;
But I say to you, do not swear an oath at all, neither by heaven, for it is the throne of God,
35 ani na ziemię—bo jest Jego podnóżkiem; ani na Jerozolimę—bo jest miastem wielkiego Króla!
nor by earth, for it is his footstool, nor by Jerusalem, for it is the city of the great king.
36 Nawet na własną głowę nie przysięgaj—bo nie możesz jednego włosa uczynić białym lub czarnym.
Neither shall you swear an oath by your own head, because you are not able to cause one hair to become white or black.
37 Mów prawdę: niech twoje „tak” znaczy „tak”, a „nie” znaczy „nie”. Każde oszustwo pochodzi od szatana.
But let your word ‘Yes’ mean ‘Yes,’ and ‘No’ mean ‘No.’ For anything beyond that is of evil.
38 Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Oko za oko, ząb za ząb”.
You have heard that it was said: ‘An eye for an eye, and a tooth for a tooth.’
39 A Ja wam mówię: Nie rewanżujcie się za doznane zło! Jeśli ktoś cię obrazi, uderzając w policzek, nadstaw mu drugi.
But I say to you, do not resist one who is evil, but if anyone will have struck you on your right cheek, offer to him the other also.
40 Jeśli ktoś chce się z tobą sądzić o koszulę, daj mu od razu i płaszcz.
And anyone who wishes to contend with you in judgment, and to take away your tunic, release to him your cloak also.
41 Jeśli ktoś cię zmusza, byś niósł mu bagaż kilometr, nieś mu i dwa.
And whoever will have compelled you for one thousand steps, go with him even for two thousand steps.
42 Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce od ciebie coś pożyczyć.
Whoever asks of you, give to him. And if anyone would borrow from you, do not turn away from him.
43 Słyszeliście, że powiedziano: „Kochaj przyjaciół, nienawidź wrogów”.
You have heard that it was said, ‘You shall love your neighbor, and you shall have hatred for your enemy.’
44 A Ja wam mówię: Kochajcie waszych wrogów i módlcie się za tych, którzy was prześladują—
But I say to you: Love your enemies. Do good to those who hate you. And pray for those who persecute and slander you.
45 tak postępują dzieci waszego Ojca w niebie. On bowiem sprawia, że słońce wschodzi dla dobrych i dla złych. A deszcz pada dla prawych i dla nieprawych.
In this way, you shall be sons of your Father, who is in heaven. He causes his sun to rise upon the good and the bad, and he causes it to rain upon the just and the unjust.
46 Czy sądzicie, że zasługujecie na nagrodę, bo kochacie tych, którzy was kochają? Czy nawet źli ludzie tak nie postępują?
For if you love those who love you, what reward will you have? Do not even tax collectors behave this way?
47 Jeśli jesteście mili tylko dla przyjaciół, w czym jesteście lepsi? Czy poganie tak nie postępują?
And if you greet only your brothers, what more have you done? Do not even the pagans behave this way?
48 Bądźcie więc doskonali, tak jak wasz Ojciec w niebie.
Therefore, be perfect, even as your heavenly Father is perfect.”
