Łukasza 1
1 Dostojny Teofilu! Wielu już starało się uporządkować wydarzenia z życia Chrystusa,
Since many have undertaken to compose a history of the things that are fully believed among us,
2 zgodnie z tym, co przekazali naoczni świadkowie i pierwsi głosiciele słowa.
even as they were delivered to us by those who were, from the beginning, eye-witnesses and ministers of the word;
3 Ja również uznałem za słuszne przestudiować je, od pierwszego do ostatniego, i dokładnie opisać wszystko po kolei,
it seemed good to me also, having obtained exact information of all things from the very first, to write them in order for you, most excellent Theophilus,
4 abyś był pewien tego, czego się nauczyłeś.
that you might know the certainty of the things in which you have been instructed.
5 Zacznę od historii o pewnym kapłanie, Zachariaszu, który żył w Judei za panowania króla Heroda. Należał on do kapłańskiej grupy Abiasza. Z kapłańskiego rodu Aarona pochodziła również jego żona, Elżbieta.
There was, in the days of Herod the king of Judea, a certain priest, named Zachariah, of the class of Abijah; and his wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
6 Byli to ludzie prawi w oczach Boga, żyjący w zgodzie zarówno z duchem, jak i z literą całego Bożego Prawa.
They were both righteous before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord, blameless.
7 Oboje dożyli sędziwego wieku, ale nie mieli dzieci, gdyż Elżbieta była bezpłodna.
And they had no child, because Elizabeth was barren, and they were both advanced in years.
8 Pewnego dnia, grupa Zachariasza pełniła służbę w świątyni, jemu zaś w drodze losowania
It came to pass, while he was officiating as priest before God, in the order of his class, that,
9 przypadł zaszczyt wejścia do miejsca świętego i złożenia Panu ofiary z kadzidła.
according to the custom of the priest’s office, his lot was to burn incense, when he went into the temple of the Lord.
10 W tym czasie na dziedzińcu znajdowało się wielu modlących się ludzi.
And all the multitude of the people were praying without, at the time of incense.
11 Będąc w świątyni, Zachariasz ujrzał nagle anioła Bożego stojącego po prawej stronie ołtarza kadzenia.
And there appeared to him an angel of the Lord, standing at the right side of the altar of incense.
12 Ogarnęły go zdumienie i strach.
And Zachariah was troubled at the sight, and fear fell upon him.
13 Lecz anioł powiedział: —Nie bój się, Zachariaszu! Przyszedłem ci oznajmić, że Bóg wysłuchał twojej modlitwy: Elżbieta, twoja żona, urodzi syna. Daj mu na imię Jan.
But the angel said to him: Fear not, Zachariah; for your prayer is heard, and your wife Elizabeth shall bear you a son, and you shall call his name John.
14 Stanie się on przyczyną radości nie tylko dla was, ale także dla wielu innych ludzi.
And you shall have joy and gladness, and many shall rejoice at his birth.
15 Będzie wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani innych tego rodzaju napojów i już w łonie matki zostanie napełniony Duchem Świętym.
For he shall be great before the Lord; and he shall drink neither wine nor strong drink; and he shall be filled with the Holy Spirit even from his mother’s womb.
16 Przekona on wielu potomków Izraela, aby powrócili do Pana, swojego Boga.
And many of the sons of Israel shall he turn to the Lord their God.
17 Będzie się odznaczał nieugiętym duchem i mocą proroka Eliasza. To on poprzedzi nadejście Mesjasza i przygotuje ludzi dla Pana, nauczając ich prawości. Pogodzi również rodziców z dziećmi.
And he shall go before him in the spirit and power of Elijah to turn the hearts of the fathers to the children, and the disobedient, by the wisdom of the just, in order to make ready for the Lord a prepared people.
18 —To chyba niemożliwe?—odpowiedział Zachariasz aniołowi. —Jestem już przecież stary, a moja żona również jest w podeszłym wieku.
And Zachariah said to the angel: By what sign shall I know this? for I am old, and my wife is advanced in years.
19 —Ja jestem Gabriel—rzekł wtedy anioł. —Przebywam w najbliższym otoczeniu Boga. To On posłał mnie do ciebie z tą dobrą nowiną.
And the angel answered and said to him: I am Gabriel, who stands in the presence of God; and I am sent to speak to you, and to announce to you this good news.
20 Ponieważ mi jednak nie uwierzyłeś, staniesz się niemy aż do czasu spełnienia się wszystkiego, co zapowiedziałem.
And behold, you shall be dumb and not able to speak, till the day in which these things shall take place, because you did not believe my words, which shall be fulfilled in their proper time.
21 Tymczasem ludzie na dziedzińcu czekali na Zachariasza i dziwili się, dlaczego jeszcze nie wychodzi.
And the people were waiting for Zachariah, and they wondered that he stayed so long in the temple.
22 Gdy się wreszcie ukazał, nie był w stanie wypowiedzieć ani słowa. Po jego gestach zebrani zorientowali się, że właśnie widział anioła.
But when he came out, he was not able to speak to them; and they perceived that he had seen a vision in the temple; and he made signs to them, and remained speechless.
23 Zachariasz pozostał w świątyni jeszcze kilka dni i dopiero po zakończeniu swojej kapłańskiej służby powrócił do domu.
And it came to pass, when the days of his service were completed, that he departed to his own house.
24 Wkrótce jego żona zaszła w ciążę i przez pięć następnych miesięcy żyła w odosobnieniu.
And after those days, his wife Elizabeth conceived, and kept herself retired for five months, saying:
25 —Jakże dobry jest Pan!—cieszyła się. —Zdjął ze mnie hańbę bezdzietności.
Thus has the Lord dealt with me in the days in which he has looked with regard upon me, to take away my reproach among men.
26 Gdy Elżbieta była w szóstym miesiącu ciąży, Bóg posłał anioła Gabriela do galilejskiego miasteczka Nazaret,
And in the sixth month, the angel Gabriel was sent from God into a city of Galilee, named Nazareth,
27 do pewnej panny o imieniu Maria, która była narzeczoną Józefa, potomka króla Dawida.
to a virgin betrothed to a man whose name was Joseph, of the house of David; and the name of the virgin was Mary.
28 Gabriel, stanąwszy przed nią, powiedział: —Witaj! Pan jest z tobą i obdarzył cię szczególną łaską!
And the angel came into her presence, and said: Hail, graciously accepted: the Lord is with you; blessed are you among women.
29 Oszołomiona Maria zastanawiała się, co miałoby oznaczać takie powitanie.
And she was perplexed at his words, and reasoned, what this salutation could mean.
30 —Nie bój się, Mario!—rzekł wtedy anioł. —Bóg zechciał ci okazać wyjątkową łaskę!
And the angel said to her: Fear not, Mary; for you have found favor with God.
31 Wkrótce poczniesz i urodzisz syna, któremu dasz na imię Jezus.
And behold, you shall conceive and bear a son, and you shall call his name Jesus.
32 Będzie On wielki i nazwą Go Synem Najwyższego. Bóg da Mu tron Jego przodka, króla Dawida.
He shall be great, and shall be called the Son of the Most High; and the Lord God will give to him the throne of David his father;
and he shall reign over the house of Jacob forever, and of his kingdom there shall be no end. (aiōn g165)
34 —Ale jak to się stanie?—zapytała Maria. —Jestem jeszcze dziewicą!
But Mary said to the angel: How shall this be, since I know not a man?
35 —Zstąpi na ciebie Duch Święty i osłoni cię moc Boga. Dlatego dziecko, które urodzisz, będzie świętym Synem Boga.
And the angel answered and said to her: The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Most High will overshadow you; for which reason, also, that which is begotten, being holy, shall be called the Son of God.
36 Sześć miesięcy temu twoja krewna Elżbieta, uważana za bezpłodną, również zaszła w ciążę, mimo podeszłego wieku.
And behold, Elizabeth your kinswoman, even she has conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who is called barren;
37 Dla Boga bowiem wszystko jest możliwe.
for nothing shall be impossible with God.
38 —Chcę służyć mojemu Panu—rzekła Maria—i jestem gotowa na wszystko, co się Jemu podoba. Niech się stanie tak, jak powiedziałeś. Wtedy anioł odszedł.
And Mary said: Behold the handmaid of the Lord; let it be to me according to your word. And the angel departed from her.
39 Maria szybko udała się do rodzinnego miasta Zachariasza, położonego w górzystej krainie Judei,
And Mary arose in those days, and went with haste into the mountainous country, into a city of Judah;
40 aby odwiedzić Elżbietę.
and she came into the house of Zachariah, and saluted Elizabeth.
41 Gdy tylko wypowiedziała słowa pozdrowienia, na dźwięk jej głosu poruszyło się w łonie Elżbiety dziecko, a ona sama została napełniona Duchem Świętym.
And it came to pass, when Elizabeth heard the salutation of Mary, that the babe in her womb leaped for joy.
42 Zawołała z radości i powiedziała do Marii: —Jak bardzo Bóg wyróżnił cię spośród wszystkich kobiet i jak szczęśliwe jest twoje dziecko!
And Elizabeth was filled with the Holy Spirit, and spoke with a loud voice, and said: Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb.
43 To dla mnie zaszczyt, że odwiedziła mnie matka mojego Pana!
And whence is this to me, that the mother of my Lord should come to me?
44 Gdy tylko usłyszałam twoje pozdrowienie, z radości poruszyło się we mnie dzieciątko!
For, behold, when the voice of your salutation sounded in my ears, the babe in my womb leaped for joy.
45 Naprawdę Bóg obdarzył cię wyjątkowym szczęściem, bo uwierzyłaś, że spełnią się Jego słowa. Maria powiedziała wtedy:
And blessed is she who believed; for there shall be a fulfillment of the things which were spoken to her from the Lord.
46 —Z całej duszy wielbię Pana,
And Mary said: My soul magnifies the Lord,
47 mojego Boga i Zbawiciela! Obdarzył mnie bowiem wielką radością
and my spirit rejoices in God, my Savior;
48 i dostrzegł swoją pokorną służebnicę! Dlatego od tej pory wszystkie pokolenia będą mnie nazywać szczęśliwą.
for he has looked upon the lowly condition of his handmaid. For, behold, from this time, all generations shall call me blessed;
49 Wszechmocny i Święty dokonał bowiem w moim życiu wspaniałych rzeczy.
for He that is Mighty has done great things for me, and holy is his name:
50 On w każdym pokoleniu okazuje miłość tym, którzy są Mu posłuszni.
and his mercy is from generation to generation upon those who fear him.
51 Jego moc jest niezwyciężona! Rozproszył ludzi dumnych i wyniosłych.
He has done mighty deeds with his arm; he has scattered those who are proud in the understanding of their hearts.
52 Zrzucił z tronu władców, a wywyższył pokornych.
He has cast down the mighty from their thrones, and exalted the lowly.
53 Nakarmił głodnych, a bogatych odesłał z pustymi rękami.
He has filled the hungry with good things, but the rich he has sent empty away.
54 Pomógł swojemu słudze, Izraelowi i nie zapomniał o miłości,
He has helped Israel his servant, (as he spoke to our fathers, )
by remembering his mercy to Abraham and to his posterity forever. (aiōn g165)
56 Maria przebywała u Elżbiety około trzech miesięcy, po czym wróciła do domu.
And Mary remained with her about three months, and returned to her own house.
57 Gdy nadszedł czas, Elżbieta urodziła syna.
Now the time for Elizabeth to be delivered had fully come; and she gave birth to a son.
58 Wiadomość o łasce, okazanej jej przez Pana, dotarła wkrótce do krewnych i znajomych i wszyscy bardzo się ucieszyli.
And her neighbors and relatives heard that the Lord had showed great mercy to her, and they rejoiced with her.
59 Ósmego dnia po urodzeniu zeszli się na uroczystość obrzezania. Chcieli, aby dziecko otrzymało imię ojca—Zachariasza,
And it came to pass, on the eighth day, that they came to circumcise the child; and they called him by the name of his father, Zachariah.
60 ale Elżbieta sprzeciwiła się temu: —Nie! Damy mu na imię Jan—rzekła.
And his mother answered and said: Not so: but he shall be called John.
61 —Dlaczego? Przecież w całej twojej rodzinie nie ma ani jednej osoby o takim imieniu!
And they said to her: There is no one among your relatives that is called by this name.
62 Zwrócili się więc do Zachariasza, ojca dziecka.
And they made signs to his father, to know what he wished him to be called.
63 On zaś gestem poprosił, aby mu podano tabliczkę, i ku zdziwieniu obecnych napisał: „Niech się nazywa Jan”.
And having asked for a writing tablet, he wrote, saying: His name is John. And they were all astonished.
64 W tej samej chwili odzyskał mowę i zaczął wielbić Boga.
And immediately his mouth was opened, and his tongue was loosed, and he spoke, and praised God.
65 Wszystkich zebranych ogarnął lęk i podziw, a wiadomość o tym zdarzeniu szybko rozeszła się po całej okolicy
And fear came on all that dwelt round about them; and all these things were talked of everywhere throughout the mountainous country of Judea.
66 i zastanawiano się: —Kim będzie to dziecko? Widać, że Bóg naprawdę nad nim czuwa.
And all that heard them, laid them up in their hearts, and said: What, then, will this child be? And the hand of the Lord was with him.
67 Wielbiąc Boga, Zachariasz został napełniony Duchem Świętym i zaczął prorokować:
And Zachariah his father was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying:
68 —Chwała Panu, Bogu Izraela! Przyszedł bowiem, aby uratować swój lud.
Blessed be the Lord God of Israel; for he has visited and redeemed his people;
69 Tak, jak niegdyś obiecał przez swoich świętych proroków, posłał potężnego Zbawiciela z rodu króla Dawida, swojego sługi. (aiōn g165)
and he has raised up for us, in the house of David his servant, a horn of salvation,
71 On nas wybawi z rąk naszych wrogów i tych, którzy nas nienawidzą.
salvation from our enemies, and from the hand of all that hate us,
72 Bóg zmiłował się nad naszymi przodkami, pamiętając o swoim świętym przymierzu.
in order to show the mercy promised to our fathers, and to remember his holy covenant,
73 I dotrzymał przysięgi, którą złożył Abrahamowi, naszemu przodkowi,
the oath which he swore to Abraham our father,
74 że uwolni nas od wrogów i pozwoli, abyśmy bez lęku, w świętości i prawości, mogli służyć Mu aż do końca naszych dni.
that he would grant to us, that being delivered from the hands of our enemies, we might serve him without fear,
in holiness and righteousness before him, all our days.
76 A ty, synku, zostaniesz prorokiem Najwyższego. Pójdziesz przed Panem i przygotujesz Mu drogę.
And you, child, shall be called the prophet of the Most High; for you shall go before the face of the Lord, to make ready his ways,
77 I pokażesz ludziom Boże zbawienie, dokonujące się przez odpuszczenie grzechów,
by giving to his people the knowledge of salvation in the remission of their sins,
78 dzięki łasce naszego Boga. Ona to zabłyśnie jak niebiańska światłość,
through the tender mercies of our God; by which the dawn from on high has visited us,
79 i oświeci pogrążonych w ciemności i mroku śmierci. Ona też wprowadzi nas na drogę pokoju!
to give light to those who sit in darkness and in the shadow of death, by guiding our feet in the way of peace.
80 Czas upływał, a chłopiec rozwijał się i wzmacniał duchowo. Gdy dorósł, zamieszkał samotnie na pustyni i przebywał tam aż do chwili rozpoczęcia swojej publicznej działalności w Izraelu.
And the child grew and became strong in spirit; and he was in the deserts till the day of his manifestation to Israel.
