Łukasza 7
1 Gdy Jezus skończył nauczać lud, powrócił do Kafarnaum.
Bu kamana kamba batu mambu maba yandi, Yesu wuyenda ku Kafalinawumi.
2 Właśnie wtedy ulubiony sługa pewnego rzymskiego dowódcy poważnie zachorował i był bliski śmierci.
Pfumu yimosi yi masodi wuba ayi mvikꞌandi wuba mu kimbevo, wuba nduka mu fua. Pfumu beni wuba zolanga ngolo mvika beni.
3 Gdy dowódca usłyszał o Jezusie, wysłał do Niego kilku przedstawicieli żydowskiej starszyzny z prośbą, aby zechciał przyjść i uzdrowić chorego.
Bu kawa tsangu yi Yesu, buna pfumu beni yi masodi wumfidisila bakulutu ba Bayuda muingi banleba kiza belusa mvikꞌandi.
4 Spotkawszy Jezusa, gorąco prosili: —Pomóż mu, bo zasługuje na to.
Bu batula vaba Yesu mbadi banleba: —Niandi fueni wumvangila buawu.
5 Bardzo szanuje nasz naród i nawet własnym kosztem wybudował nam synagogę!
Bila wunzolanga tsi etu ayi niandi veka wututungila nzo yi lukutukunu.
6 Jezus wyruszył z nimi w drogę, ale zanim zdołał dotrzeć do domu, dowódca wysłał swoich przyjaciół ze słowami:
Yesu wuyenda yawu. Buna weka nduka tula ku nzo, pfumu yi masodiwumfidisila bakundi bandi mu kunkamba: —A pfumu, bika kuaku kiyamisa bila ndisi wufuana ko muingi ngeyo wukota mu nzoꞌama.
7 —Panie, nie zadawaj sobie trudu, bo nie jestem godny przyjmować Ciebie w moim domu. Właśnie dlatego sam nie wyszedłem Ci na spotkanie. Wystarczy, że powiesz jedno słowo, a on wyzdrowieje.
Diawu ndisi kuiza kudenginina ko minu veka vayi tuba kaka diambu dimosi buna kisadi kiama ma kibeluka.
8 Wiem to, bo sam podlegam władzy i mam pod sobą żołnierzy. Jeśli powiem któremuś: „Idź!”, on idzie, a jeśli powiem któremuś: „Przyjdź tu!”, przychodzi. I gdy powiem słudze: „Wykonać!”, to wykonuje polecenie.
Bila minu veka ndidi ku tsi luyalu lu bapfumu ayi mbeki masodi ma ndieta tumina. Minu kamba kuidi wumosi: “Yenda” makenda. Minu kamba kuidi wunkaka: “Yiza” makiea. Minu kamba kuidi mvikꞌama: “vanga diadi!”, balavanga diawu.
9 Słysząc taką odpowiedź, Jezus zdumiał się. Rzekł więc do tłumu: —Mówię wam: Tak wielkiej wiary nie spotkałem u nikogo w Izraelu!
Yesu wusimina buwombo bu kawa mamu ma pfumu yi masodi. Buna wubaluka kuidi nkangu wuba kunlandakana ayi wutuba: —Bukiedika ndikulukamba ndimueni ko, ka diambu ko mu Iseli, minu kinneni banga kiaki.
10 Gdy przyjaciele dowódcy wrócili do domu, sługa był już zupełnie zdrowy.
Bamvuala mi pfumu masodi zivutuka kuawu kuna nzo, kuna yiyenda bata mvika beni mu buvini.
11 Następnego dnia Jezus udał się wraz z uczniami do miasteczka Nain. Jak zwykle podążał za nimi wielki tłum ludzi.
Mu lumbu kilanda, Yesu wuyenda ku divula dimosi diba bantedilanga Nayini. Minlonguki miandi minlandakana va kimosi ayi nkangu wuwombo.
12 Gdy zbliżyli się do bramy miasta, ujrzeli wychodzący stamtąd orszak żałobny. Za zmarłym chłopcem, jedynakiem, szła jego matka, która była wdową, oraz wielu mieszkańców miasteczka.
Bu katula va difula di divula, wudengana batu banata mvumbi ku nganda yidivula. Wuba muana wumosi kaka wu difuola. Nkangu wu wombo wu divula wuba yandi va kimosi.
13 Gdy Jezus zobaczył ją, ogarnięty wielkim współczuciem, rzekł do niej: —Nie płacz!
Pfumu bu kamona difuola beni buna wummona kiadi ayi wunkamba: —Bika dila.
14 Następnie podszedł do trumny i dotknął jej, a niosący ją zatrzymali się. —Chłopcze!—powiedział. —Wstań!
Bosi wufikama vaba kesi yi mvumbi ayi wutetika koko kuandi va mbata kesi beni. Bobo banata kesi batelama. Buna wukamba: —Ndikutumina, muana ditoko, telama kuaku!
15 I nagle zmarły ożył, usiadł i zaczął rozmawiać, a Jezus powierzył go matce.
Zimbukila mutu wuba wufua wuvumbuka, wuvuanda ayi wutona yoluka. Yesu wumvana kuidi ngudi andi.
16 Wtedy strach ogarnął wszystkich, którzy to widzieli. Wielbili Boga i mówili: —Wielki prorok pojawił się wśród nas! Bóg zatroszczył się dziś o swój lud!
Babo bamona tsisi, bakembisa Nzambi ayi batuba: —Mbikudi wunneni wututotukidi ayi Nzambi wizidi mu sadisa batu bandi.
17 Wieść o tym cudzie szybko rozeszła się po całej Judei, a nawet poza jej granicami.
Tsangu yi nsamu wawu yitembakana mu Yuda dioso ayi mu bizunga bizungidila.
18 Również uczniowie Jana Chrzciciela opowiedzieli mu o tym.
Minlonguki mi Yowani mimana kamba Yowani mambu moso momo mavioka. Buna wutumisa minlonguki miandi miodi
19 On zaś wysłał do Jezusa dwóch z nich z pytaniem: „Czy to Ty jesteś spodziewanym Mesjaszem, czy też mamy oczekiwać kogoś innego?”.
ayi wuba fidisa kuidi Pfumu mu diambu banyuvula: —Bukiedika kuandi ti ngeyo mutu wowo wufueti kuiza voti tufueti vingila wunkaka e?
20 Uczniowie ci przybyli do Jezusa i powiedzieli: —Jan przysłał nas do Ciebie z pytaniem: Czy to Ty jesteś spodziewanym Mesjaszem, czy też mamy oczekiwać kogoś innego?
Batu beni bayenda kuidi Yesu ayi bankamba: —Yowani Mbotidi wututumini. Katu kembi tuyuvula: “ngeyo mutu wowo wufueti kuiza voti tufueti vingila wunkaka e?”
21 A w tym właśnie czasie, Jezus uzdrawiał wielu ludzi z różnych chorób, uwalniał ich od złych duchów, a niewidomym przywracał wzrok.
Muna thangu yina, Yesu wubelusa batu bawombo baba mu bimbevo ayi mu minsongo. Wubelusa batu bayamusu kuidi ziphevi zimbimbi ayi wuzibula meso ma baphofo bawombo.
22 —Wracajcie do Jana—odrzekł—i powiedzcie o tym, co usłyszeliście i zobaczyliście: niewidomi widzą, kalecy chodzą, trędowaci odzyskują zdrowie, głusi słyszą, umarli powracają do życia, ubogim głoszona jest dobra nowina.
Buna wukamba kuidi bobo bafidudu: —Luvutuka kudi Yowani ayi lunkamba mambu momo lumueni ayi luwilu; baphofo zilembu moni; makoka malembu diati; batu ba buazi balembu vedusu, batu bafua matu balembu wi, bafua balembu fuluka; nsamu wumboti wulembu longu kuidi batu basukama.
23 Szczęśliwy jest ten, kto nie straci wiary we Mnie.
Khini kuidi mutu wela manga zimbisa minu kiandi mu diambu diama.
24 Gdy oni odeszli, Jezus zaczął mówić do tłumu o Janie: —Kogo chcieliście zobaczyć, idąc na pustynię? Kogoś chwiejnego jak trzcina na wietrze?
Bamvuala zi Yowani bu zivutuka, Yesu wubaka diluaku di yolukila mambuma Yowani kudi nkangu wu batu: —Mbi biobi luyenda tala ku dikanga e? Nti wufioti wulembu vevumunu kuidi phemo e?
25 Kogo przyszliście obejrzeć? Ładnie ubranego człowieka? Ci, którzy dobrze się ubierają i żyją w przepychu, mieszkają w królewskich pałacach, nie na pustyni.
Vayi buna nani luyenda tale e? Mutu wuvuata minledi mi kitoko e? Tala batu bobo bamvuatanga minledi mi kitoko ayi banzingilanga mu zikhini mu zinzo zi mintinu bankalanga.
26 A może proroka się spodziewaliście? Zapewniam was, że Jan to nawet ktoś większy niż prorok.
Vayi buna mbi luyenda tala e? Mbikudi luyenda tala e? Nyinga buawu kuandi vayi ndikulukamba ti niandi viokidi mbikudi.
27 To o nim mówi Pismo: „Oto wysyłam przed Tobą mojego posłańca, który przygotuje dla Ciebie drogę”.
Bila niandi wuyolukulu mu minkanda ti: Tala mfidisidi mvualꞌala ku ntualꞌaku, niandi wela kubika nzilꞌaku ku ntualꞌaku.
28 Mówię wam: Nie urodził się na ziemi człowiek większy od Jana Chrzciciela. A jednak najmniejszy obywatel królestwa Bożego jest większy od niego!
Bukiedika ndikulukamba: mu batu boso bobo babutu kuidi baketo, kuidiko mutu wowo viokidi Yowani. Vayi wulutidi kefa mu kipfumu ki Diyilu wunlutidi.
29 Wszyscy, którzy słuchali Jana, nawet znani z nieuczciwości poborcy podatkowi, przyznawali, że Boże wymagania są słuszne, i przyjmowali jego chrzest.
—Batu boso bawa mambu momo ayi mimfutisi mi ziphaku, bazababusonga bu Nzambi bu babotoko kuidi Yowani.
30 Wyjątek stanowili tylko faryzeusze i przywódcy religijni, którzy odrzucili Bożą drogę i nie chcieli, aby Jan zanurzył ich w wodzie.
Vayi Bafalisi ayi minlongi mi mina, bobo bamanga botoko kuidi niandi, va meso mawu baloza luzolo lu Nzambi.
31 Jezus kontynuował: —Do kogo można porównać ludzi tego pokolenia? Do kogo są podobni?
Banga banani ndenda dedikisa tsungi yayi e? Yidedikini banga babani e?
32 Do bawiących się na placu dzieci, które narzekają na rówieśników: „Graliśmy wam wesołą melodię, a nie tańczyliście. Zagraliśmy smutną, a nie płakaliście”.
Yidedikini banga bana bafioti bavuedi va zandu ayi balembu kambasana bawu na bawu: Beto tulusikidi nsioni vayi lusia kina ko. Tuyimbila minkunga mi mafua vayi lusia dila ko.
33 Gdy pojawił się Jan Chrzciciel, nie pił wina i powstrzymywał się od posiłków. Powiedzieli więc: „Jest opanowany przez demona”.
Bila Yowani wuyiza, kasia dia mampa ko ayi kasia nua vinu ko. Vayi lukamba: “Pheve yibmimbi yidi yandi.”
34 Gdy Ja, Syn Człowieczy, jem i piję—mówią: „Co za żarłok i pijak, przyjaciel poborców podatkowych i innych grzeszników!”.
Muana mutu wuyiza; wundia, wunua ayi luntuba: “Niandi nzuna kadi ayi kolu mbungu; nkundi mimfutisi mi ziphaku ayi bankua masumu.”
35 No cóż, mądrość poznaje się po wypływających z niej czynach.
Vayi nduenga yimmonikanga yisonga mu nzila yi bana bandi.
36 Jeden z faryzeuszy zaprosił Jezusa do swojego domu na posiłek. Gdy już zasiedli do stołu,
Mfalisi wumosi wuleba Yesu mu dia yandi va meza. Yesu wuyenda ku nzoꞌandi ayi wuvuanda va meza.
37 pewna kobieta lekkich obyczajów dowiedziała się o miejscu pobytu Jezusa i weszła tam z butelką bardzo drogiego, wonnego olejku.
Zimbukila va totuka nketo wumosi wu divula, wuba nsumuki. Wuzaba ti Yesu vuendi va meza ku nzo yi Mfalisi buna wunata bungu ki wala malasi, bungu beni kivangulu mu ditadi di alabatele.
38 Uklękła z płaczem u Jego stóp, a jej łzy kapały na nie. Wtedy własnymi włosami je wytarła, po czym zaczęła całować i namaszczać je olejkiem.
Wutelama ku mbusa malu mandi. Wuba dila ayi matsuela mandi mabua mu malu ma Yesu. Buna wufiona mawu mu zitsuki ziandi. Wufifa malu mandi besi ayi wufukudila mawu malasi.
39 Widząc to, faryzeusz pomyślał sobie: „Jeśli on nie wie, kim jest ta grzeszna kobieta, która go dotyka, to kiepski z niego prorok”.
Bu kamona bobo, Mfalisi wowo wutumisa Yesu wuniunguta: enati bukiedika mutu wawu mbikudi nginu bakudingi nani nketowowo wulembu nsimbi nani ayi buevi kadidi; bila nkento nkua masumu.
40 Lecz Jezus, znając jego myśli, rzekł: —Szymonie, chciałbym ci o czymś opowiedzieć. —Dobrze, Nauczycielu, powiedz—odparł Szymon.
Yesu wunkamba mu mbembo yingolo: —A Simoni, diambu didi yama di kukamba. Buna Mfalisi wumvutudila ti: —A nlongi, tuba kuaku!
41 —Pewien człowiek miał dwóch dłużników: jeden był mu winien równowartość kilku dni pracy, a drugi kilku godzin.
Buna Yesu wunkamba ti: —Vaba mutu wumosi wudevisa zimbongo kuidi batu buadi. Wutheti wudeva zikhama zitanu zi denali bosi wummuandi wudeva makumatanu.
42 Ponieważ żaden z nich nie był w stanie zwrócić pieniędzy, łaskawie darował im dług. Jak myślisz, który z nich będzie mu bardziej wdzięczny?
Sumbu bawu buadi basia ba ko zimbongo zikumvutudila, buna wubalemvukila. Mu mpila yaku, mu bawu buadi; nani wela luta kunzola e?
43 —Sądzę, że ten, któremu umorzył większy dług—odpowiedział Szymon. —Masz rację—potwierdził Jezus.
Simoni wuvutula: —Minu mbueni Mutu wowo wuba pholo yinneni. Buna Yesu wunkamba: —Bukiedika kuaku tubidi.
44 Wtedy wskazał Szymonowi kobietę i rzekł: —Popatrz na nią. Gdy wszedłem do twojego domu, nie podałeś Mi wody do obmycia stóp z kurzu. Ona zaś obmyła je własnymi łzami i otarła włosami.
Bosi wubaluka kuidi nketo ayi wukamba kuidi Simoni: —Mueni nketo wawu e? Mu thangu khotidingi mu nzoꞌaku, wusia kundatinanga ko nlangu mu diambu ndisukula malu. Vayi niandi bodisidingi malu mama mu matsuela mandi ayi fioniningi mawu mu zitsuki ziandi.
45 Nie przywitałeś Mnie tradycyjnym pocałunkiem, a ona nie przestaje całować moich stóp.
Wusia ku mfifanga besi ko vayi tona buna khotidingi, niandi kakadi vonga mu lembu kafifanga malu mama bibesi.
46 Nie namaściłeś Mi głowy olejkiem, a ona wylała na moje stopy drogie perfumy.
Wusia dukulanga ko mafuta ku ntu ama vayi niandi dukudingimalasi mu malu mama.
47 Ponieważ wybaczono jej wiele grzechów, okazała wielką miłość. Ten zaś, komu mało się wybacza, okazuje niewielką miłość.
Diawu ndikukambila ti masumu mawombo momo mabedi yandi malemvokolobila wumonisina luzolo luwombo. Vayi mutu wowo beta lemvukila fioti, niandi mamvandi fioti kaka keti zodila.
48 Do kobiety zaś rzekł: —Odpuszczam ci grzechy.
Bosi wukamba nketo: —Masumu maku malemvukulu.
49 Zaproszeni goście zaczęli wtedy mówić między sobą: —Za kogo on się uważa, że innym odpuszcza grzechy?
Batu bobo baba yandi va meza bakambasana bawu na bawu ti: “Buna nani mutu wawu wulemvukila masumu?”
50 Jezus natomiast powiedział kobiecie: —Uwierzyłaś, więc zostałaś ocalona. Odejdź w pokoju.
Vayi Yesu wukamba nketo: —Minu kiaku kivukisidi; yenda mu ndembama!
