Łukasza 14
1 Pewnego razu, w święty dzień szabatu, Jezus gościł w domu jednego z przywódców faryzeuszy. Obecni tam goście śledzili każdy Jego ruch.
Sa: bade eso afaega, Yesu da Fa: lisi hina dunu ea diasuga ha: i manusa: asi. Eno dunu da Yesu Ea hou ha: giwane sosodolalu.
2 Wtedy stanął przed Nim człowiek cierpiący na wodną puchlinę.
Dunu ea emo amola lobo da fofai galu, amo da Yesuma doaga: i.
3 Jezus zapytał więc zebranych tam faryzeuszy i przywódców religijnych: —Czy Prawo Mojżesza zezwala na uzdrowienie kogoś w szabat, czy nie?
Amalalu, Sema Olelesu dunu amola Fa: lisi dunu, ilima Yesu E amane adole ba: i, “Ninia Sema amo ganodini, Sa: bade esoga uhisu hou hamomu da defeala: ?”
4 Oni jednak nie opowiedzieli ani słowem. Wtedy Jezus wziął chorego za rękę, uzdrowił go i odesłał do domu.
Be ilia da mae sia: ne, ouiya: le esalu. Amalalu, Yesu da amo oloi dunu gaguli, uhinisi dagole, asunasi.
5 Następnie powiedział: —Jeśli wasze dziecko lub zwierzę wpadnie w głęboki dół, to czy natychmiast ich nie wyciągacie, nawet w święty dzień szabatu?
Amalalu, Yesu da ilima amane sia: i, “Dilia dougi o bulamagau da ulidogoi ganodini dasea, dilia da Sa: bade esoga amo hedolowane hiougili gadoma: bela: ?”
6 I znowu nie potrafili Mu odpowiedzieć.
Be ilia da Ema bu adole imunu gogolei galu.
7 Widząc zaproszonych gości, którzy wybierali sobie jak najlepsze miejsca, Jezus dał im następującą radę:
Lolo nasu amoga misi dunu ilia fisu ida: iwane hedolowane lai dagoi ba: beba: le, Yesu da ilima amo fedege sia: olelei.
8 —Jeśli ktoś cię zaprosi na wesele, nie zajmuj od razu najlepszego miejsca. Bo gdy wejdzie gość znaczniejszy od ciebie,
“Dunu e da uda lasu lolo Nasu amoga di misa: ne sia: beba: le, fisu ida: iwane amoga mae fima. Amabela: ? Dia hou baligisu mimogo dunu da amo lolo Nasu amoga hiougi ganumu.
9 gospodarz domu powie ci: „Proszę, ustąp mu miejsca”. Zawstydzony, będziesz musiał wtedy zająć miejsce na szarym końcu.
Amai galea, dia aowasu dunu da dima misini, dima agoane sia: mu, ‘Amo fisu fisili, goe mimogo dunuma ima,’ e da amane sia: mu. Amasea, di da gogosiabeba: le, dia fisu fisili, gudu sa: ili, wadela: i fisu amoga fimu.
10 Jeśli więc zostaniesz zaproszony, zajmij najpierw ostatnie miejsce. Gdy zjawi się pan domu, podejdzie i zaproponuje ci: „Przyjacielu, mam dla ciebie lepsze miejsce!”. W ten sposób zostaniesz uhonorowany wobec wszystkich gości.
Be dunu da ea lolo Nasu amoga misa: ne sia: beba: le, di da fa: nodafa fisu amoga fima. Amasea, dia aowasu da dima doaga: sea, dima e da agoane sia: mu, ‘Na: iyado! Amo fisu fisili, di fisu noga: i amoga heda: ma.’ Amasea, eno dunu huluane da amo hou ba: sea, dima nodomu.
11 Każdy, kto się teraz ubiega o wyróżnienie, będzie upokorzony, a ten, kto teraz okazuje pokorę, zostanie wyróżniony.
Bai nowa dunu da hi hou gaguia gadoma: ne, gasa fi hou hamosea, Gode da amo dunu ea hou fonobomu. Be nowa dunu da hina: hou hi fonobosea, Gode da amo dunu ea hou bu gaguia gadomu.”
12 Następnie zwrócił się do gospodarza: —Gdy wydajesz przyjęcie, nie zapraszaj wyłącznie przyjaciół, krewnych i bogatych sąsiadów—z nadzieją, że zrewanżują się tym samym.
Yesu da Ea aowasu dunuma amane sia: i, “Di da esomogoa o daeya lolo Nasu hamosea, dia na: iyado dunu, dia yolali, dia fidafa dunu amola dia bagade gagui na: iyado dunu, amo dunu lolo Nasu ilima mae hiougima. Bai ilia da di dabe hiougimu, amola di da ilima bidi agoane lamu.
13 Zaproś również ubogich, kalekich, ułomnych i niewidomych.
Be lolo nasea, hame gagui dunu amola afoi dunu, emo gasuga: igi dunu, amola si dofoi dunu, amo hiougima.
14 Będziesz szczęśliwy, bo tacy ludzie nie mają czym ci się odwdzięczyć, a nagrodę otrzymasz po zmartwychwstaniu prawych.
Amasea, ilia bu dima dabe imunu hamedeiba: le, di da hahawane ba: mu. Hou ida: iwane dunu bogoi da bu wa: legadosea, amo esoha dia da dabe ida: iwane ba: mu.”
15 Słuchając tych słów, któryś z gości rzekł do Jezusa: —Szczęśliwy będzie ten, kto zasiądzie do uczty w królestwie Bożym!
Dunu afae da Yesu ele gilisili ha: i nana, amo sia: nabaloba amane sia: i, “Nowa da Gode Ea Hinadafa soge ganodini lolo nasea, e da hahawane bagade ba: mu.”
16 Na to Jezus opowiedział mu taką historię: —Pewien człowiek zamierzał urządzić wielkie przyjęcie i rozesłał mnóstwo zaproszeń.
Be Yesu da Ema amane sia: i, “Dunu afae da lolo Nasu bagade hamoi. E dunu bagohame amoga misa: ne hiougi.
17 Tuż przed rozpoczęciem wysłał do zaproszonych sługę z wiadomością: „Przygotowania zakończone! Zapraszam!”.
Lolo Nasu esoha doaga: sea, musa: adoi dunu huluane misa: ne sia: musa: , e da ea hawa: hamosu dunu asunasi. ‘Misa!’ e sia: i. ‘Ha: i manu huluane da hahamoi diala.’
18 Wszyscy jednak zaczęli się wykręcać. Jeden powiedział: „Właśnie kupiłem pole i koniecznie muszę je obejrzeć. Proszę, wybacz mi moją nieobecność”.
Be ilia huluane gilisili abaloi sia: i. Afadafa da amane sia: i, ‘Waiye! Na da soge bidi lai dagoi. Na da amo ba: musa: masunuba: le, lolo nasu amoga hame misunu wea! Dia hinama asigiba: iya sia: ma!’
19 Drugi powiedział: „Właśnie kupiłem pięć par wołów i akurat wychodzę je wypróbować. Proszę, wybacz mi moją nieobecność”.
Eno da amane sia: i, ‘Na da bulamagau biyale bidi lai dagoiba: le, amo ea hou na da ba: la masunu. Dia hinama asigiba: iya sia: ma.’
20 Jeszcze inny tak się usprawiedliwił: „Właśnie się ożeniłem. Chyba rozumiesz, że nie mogę przyjść”.
Eno da amane sia: i, ‘Na da uda laiba: le, misunu da hamedei galebe.’
21 Sługa wrócił i powtórzył wszystko swojemu panu. Ten, słysząc takie wymówki, rozgniewał się i nakazał: „Natychmiast idź na rynek oraz na ulice miasta i przyprowadź tu biednych, kalekich, ułomnych i niewidomych”.
Amalalu, adola ahoasu dunu da misini, ea hinama ilia adoi olelei. Amalalu, hina da mi hanai galu. E da ea adola ahoasu dunuma amane sia: i, ‘Hedolo! Moilai fi huluane adola masa. Logo fonobahadi amola logo bagade, amo hogoi helele, hame gagui dunu, afoi dunu, si dofoi dunu, amola emo gasuga: igi dunu amo huluane guiguda: oule misa!’
22 Po wykonaniu polecenia sługa oznajmił: „Panie, stało się tak, jak sobie życzyłeś, lecz mimo to pozostały jeszcze wolne miejsca”.
Ea adoi dagoloba, ea adola ahoasu dunu da ema amane sia: i, ‘Hina! Dia adoi na hamoi dagoi. Be fisu eno diala!’
23 „Wobec tego—rzekł pan—idź poza miasto i nakłaniaj napotkanych do przyjścia, tak aby mój dom był pełen gości.
Amalalu, hina da ea hawa: hamosu dunuma amane sia: i, ‘Defea! Logo bagade amola soge amola ifabi, amoga asili, dunu huluane ilia da misini, na diasu nabama: ne gasa bagadedafa misa: ne sia: ma!
24 Z tych bowiem, których wcześniej zaprosiłem, nikt nie skosztuje przygotowanych potraw!”.
Na da dima sia: sa. Dunu huluane amo na da musa: hiougi, ilia da na lolo Nasu ha: i manu hamedafa na ba: mu!’”
25 Gdy Jezus udał się w dalszą drogę, razem z Nim szły nieprzebrane tłumy ludzi. Skierował więc do nich takie słowa:
Dunu bagohame gilisili Yesu amola asili, Yesu da beba: le, ilima amane sia: i,
26 —Nikt nie może być moim uczniem, jeśli nie kocha Mnie bardziej niż swojego ojca, matkę, żonę, dzieci, braci czy siostry, a nawet bardziej niż samego siebie.
“Nowa dunu da ea asigi hou edama amola emema, iduama, ea manoma, olama, eyama, dalusima, dafawane, hi esalusu amoma, amo asigi hou da ea asigi hou Nama baligisia, e da Nama fa: no bobogemu hamedei.
27 Kto nie bierze swojego krzyża i nie idzie ze Mną, nie może być moim uczniem.
Nowa dunu da ea bulufalegei mae gisawane, Nama hame fa: no bobogesea, e da Na fa: no bobogesu dunu hamomu hamedei.
28 Rozważcie więc swoją decyzję! Gdy ktoś z was chce rozpocząć budowę, to czy najpierw nie oblicza kosztów i nie upewnia się, że starczy mu na jej ukończenie?
Di da diasu gado gagagula heda: i gagumu hanaiba: le, di da hidadea fili amane dawa: sa, ‘Amo diasu gagumusa: , muni habodayane da ima: bela: Na muni da defelela: ?
29 W przeciwnym razie już po położeniu fundamentów może mu zabraknąć pieniędzy. A wtedy stanie się obiektem kpin i żartów.
Amo hame hamosea, di da diasu gado gagagula heda: i amo ea bai fa: sea, be gaguli dagomu hamedei ba: sea, eno ba: su dunu da bagadewane oufesega: mu.
30 „Cóż za brak rozsądku!”—powiedzą ludzie. „Zaczął budować i nie skończył, bo nie ma już pieniędzy”.
Ilia da amane sia: mu, ‘Amo dunu da gagumusa: muni hamoi, be hawa: hamosu dagomu da hamedei.’
31 Który władca rozpocznie wojnę nie zastanawiając się najpierw, czy swą dziesięciotysięczną armią zdoła pokonać nadciągające dwadzieścia tysięcy żołnierzy wroga?
Amola hina bagade dunu, e da eno fi hina bagade dunuma gegemusa: dawa: sea, e da hidadea fili, amane dawa: sa, ‘Nama ha lai dunu dadi gagui da bagadedafa 20,000 agoane. Na fi dadi gagui da fonobahadi 10,000 fawane. Amaiba: le na ha lai na da hasalimu defele ganabela: ?’
32 Jeśli nie jest w stanie, rozpoczyna rokowania pokojowe, dopóki nieprzyjaciel jest jeszcze daleko.
E da amo hasalimu defele hame dawa: sea, ea ha lai hina bagade da mae misini sedagaga manebe ba: sea, e da adola ahoasu dunu, ema olofole gousa: musa: , asunasimu.
33 Nikt z was nie może więc zostać moim uczniem, jeśli nie wyrzeknie się dla Mnie wszystkiego, co ma.
Amo hou defelewane, nowa dunu da ea liligi amola ea labe huluane hame fisisia, e da Nama fa: no bobogemu hamedei ba: mu.
34 Sól jest dobra—mówił dalej Jezus—lecz jeśli utraci swój smak, staje się bezwartościowa.
Sali da defeawane. Be ea hedai fisisia, amo da habodane bu hedama: bela: ?
35 Do niczego już się nie nadaje, nawet do nawożenia gleby. Trzeba ją po prostu wyrzucić. Kto ma uszy, niech słucha uważnie!
Agoai sali da osoboga ha: digisia, osobo hame fidisa. Osobo ha: i manu amoga gilisisia, hame fidisa. Udigili ha: digimu fawane. Dilia ge galea, nabima.”
