Jana 6
1 Potem Jezus przeprawił się na drugą stronę Jeziora Galilejskiego, zwanego też Jeziorem Tyberiadzkim.
After these things, Jesus went away to the other side of the sea of Galilee, which is also called the Sea of Tiberias.
2 Towarzyszyły Mu tłumy, bo ludzie widzieli, jak w cudowny sposób uzdrawiał chorych.
A great multitude followed him, because they saw his signs which he did on those who were sick.
3 Jezus wszedł na górę i usiadł tam ze swoimi uczniami.
Jesus went up into the mountain, and he sat there with his disciples.
4 A zbliżało się wtedy żydowskie święto Paschy.
Now the Passover, the feast of the Jews, was at hand.
5 Gdy Jezus rozejrzał się i zobaczył, nadchodzące ogromne tłumy ludzi, powiedział do Filipa: —Gdzie kupimy chleb, aby ci ludzie mogli coś zjeść?
Jesus therefore, lifting up his eyes and seeing that a great multitude was coming to him, said to Philip, “Where are we to buy bread, that these may eat?”
6 Zapytał o to, aby wystawić go na próbę. Wiedział bowiem, co ma robić.
He said this to test him, for he himself knew what he would do.
7 —Nawet fortuna nie wystarczyłaby, aby każdy mógł dostać chociaż kawałek chleba—odrzekł Filip.
Philip answered him, “Two hundred denarii worth of bread is not sufficient for them, that every one of them may receive a little.”
8 Wtedy do rozmowy włączył się inny uczeń—Andrzej, brat Szymona Piotra:
One of his disciples, Andrew, Simon Peter’s brother, said to him,
9 —Jest tu chłopiec, który ma pięć jęczmiennych chlebów i dwie ryby. Ale co to jest dla takiego tłumu?
“There is a boy here who has five barley loaves and two fish, but what are these among so many?”
10 —Każcie wszystkim usiąść!—powiedział Jezus. Ludzie usiedli więc na trawie, a samych tylko mężczyzn było tam około pięciu tysięcy.
Jesus said, “Have the people sit down.” Now there was much grass in that place. So the men sat down, in number about five thousand.
11 Jezus wziął chleby, podziękował za nie Bogu i polecił rozdać je siedzącym—każdemu tyle, ile chciał. To samo zrobił z rybami.
Jesus took the loaves, and having given thanks, he distributed to the disciples, and the disciples to those who were sitting down, likewise also of the fish as much as they desired.
12 Gdy już wszyscy się najedli, powiedział uczniom: —Pozbierajcie resztki, aby nic się nie zmarnowało.
When they were filled, he said to his disciples, “Gather up the broken pieces which are left over, that nothing be lost.”
13 I z pięciu jęczmiennych chlebów zebrano aż dwanaście koszy resztek chleba!
So they gathered them up, and filled twelve baskets with broken pieces from the five barley loaves, which were left over by those who had eaten.
14 Gdy ludzie uświadomili sobie, jakiego cudu dokonał Jezus, zaczęli wołać: —To na pewno jest ten prorok, który miał nadejść!
When therefore the people saw the sign which Jesus did, they said, “This is truly the prophet who comes into the world.”
15 Lecz Jezus zorientował się, że chcą Go zabrać i obwołać królem. Dlatego samotnie oddalił się na górę.
Jesus therefore, perceiving that they were about to come and take him by force to make him king, withdrew again to the mountain by himself.
16 Wieczorem uczniowie zeszli na brzeg,
When evening came, his disciples went down to the sea.
17 wsiedli do łodzi i popłynęli w kierunku Kafarnaum.
They entered into the boat, and were going over the sea to Capernaum. It was now dark, and Jesus had not come to them.
18 Wkrótce zerwał się silny wiatr i jezioro bardzo się wzburzyło.
The sea was tossed by a great wind blowing.
19 Intensywnie wiosłując, przepłynęli jakieś pięć kilometrów. Nagle zobaczyli Jezusa idącego po wodzie i będącego już blisko łodzi. Przerazili się,
When therefore they had rowed about twenty-five or thirty stadia, they saw Jesus walking on the sea and drawing near to the boat; and they were afraid.
20 lecz On zawołał: —Nie bójcie się, to Ja!
But he said to them, “It is I. Don’t be afraid.”
21 Chcieli Go wziąć do łodzi, ale okazało się, że właśnie dobijają do brzegu—do miejsca, do którego płynęli.
They were willing therefore to receive him into the boat. Immediately the boat was at the land where they were going.
22 Następnego dnia, tłum ludzi, zebrany na przeciwległym brzegu, zorientował się, że poza jedną łodzią, którą odpłynęli uczniowie, nie było innej. Wiedzieli też, że Jezus nie wsiadł do łodzi z uczniami, bo odpłynęli sami.
On the next day, the multitude that stood on the other side of the sea saw that there was no other boat there, except the one in which his disciples had embarked, and that Jesus hadn’t entered with his disciples into the boat, but his disciples had gone away alone.
23 Tymczasem na miejsce, w którym Jezus nakarmił ludzi chlebem, przypłynęły z Tyberiady inne łodzie.
However, boats from Tiberias came near to the place where they ate the bread after the Lord had given thanks.
24 Gdy ludzie zauważyli, że nie ma ani Jezusa, ani uczniów, wsiedli do łodzi i popłynęli do Kafarnaum, aby Go odnaleźć.
When the multitude therefore saw that Jesus wasn’t there, nor his disciples, they themselves got into the boats and came to Capernaum, seeking Jesus.
25 Gdy Go znaleźli, zapytali: —Nauczycielu! Kiedy zdążyłeś tu przybyć?
When they found him on the other side of the sea, they asked him, “Rabbi, when did you come here?”
26 —Zapewniam was, że szukacie Mnie nie dlatego, że ujrzeliście cud, lecz dlatego, że najedliście się do syta—odpowiedział Jezus.
Jesus answered them, “Most certainly I tell you, you seek me, not because you saw signs, but because you ate of the loaves and were filled.
27 —Starajcie się jednak nie o ten nietrwały pokarm, ale o pokarm dający życie wieczne, który Ja, Syn Człowieczy, mogę wam zapewnić. Po to właśnie posłał Mnie Bóg Ojciec! (aiōnios g166)
Don’t work for the food which perishes, but for the food which remains to eternal life, which the Son of Man will give to you. For God the Father has sealed him.” (aiōnios g166)
28 —A co mamy zrobić, żeby wypełnić wolę Boga?—pytali.
They said therefore to him, “What must we do, that we may work the works of God?”
29 —Wolą Boga jest to, abyście wierzyli Temu, którego On posłał—odparł Jezus.
Jesus answered them, “This is the work of God, that you believe in him whom he has sent.”
30 —Jakiego cudu dokonasz więc, abyśmy mogli go zobaczyć i uwierzyć ci?
They said therefore to him, “What then do you do for a sign, that we may see and believe you? What work do you do?
31 Nasi przodkowie codziennie jedli mannę na pustyni. Pismo mówi: „Dał im do jedzenia chleb z nieba”.
Our fathers ate the manna in the wilderness. As it is written, ‘He gave them bread out of heaven to eat.’”
32 —Zapewniam was, że to nie Mojżesz dawał chleb z nieba—odrzekł Jezus—ale mój Ojciec daje wam teraz prawdziwy chleb z nieba.
Jesus therefore said to them, “Most certainly, I tell you, it wasn’t Moses who gave you the bread out of heaven, but my Father gives you the true bread out of heaven.
33 Chlebem od Boga jest bowiem Ten, który przychodzi z nieba—to On daje światu życie.
For the bread of God is that which comes down out of heaven and gives life to the world.”
34 —Panie, dawaj nam zawsze ten chleb—prosili Go.
They said therefore to him, “Lord, always give us this bread.”
35 —To Ja jestem chlebem życia!—odpowiedział Jezus. —Kto do Mnie przychodzi, nie będzie głodny. A kto wierzy Mi, nie zazna pragnienia.
Jesus said to them, “I am the bread of life. Whoever comes to me will not be hungry, and whoever believes in me will never be thirsty.
36 Ale nie pierwszy raz o tym mówię, a wy patrzycie na Mnie i nadal nie wierzycie.
But I told you that you have seen me, and yet you don’t believe.
37 Jednak ci wszyscy, których dał Mi Ojciec, przyjdą do Mnie. A Ja nikogo z nich nie odtrącę.
All those whom the Father gives me will come to me. He who comes to me I will in no way throw out.
38 Przyszedłem bowiem z nieba nie po to, aby działać na własną rękę, lecz żeby wypełnić wolę Ojca, który Mnie posłał.
For I have come down from heaven, not to do my own will, but the will of him who sent me.
39 On nie chce, abym kogoś stracił, ale pragnie, abym wszystkich ożywił w dniu ostatecznym.
This is the will of my Father who sent me, that of all he has given to me I should lose nothing, but should raise him up at the last day.
40 Wolą mojego Ojca jest to, aby każdy, kto widzi Syna i wierzy Mu, miał życie wieczne i abym ożywił go w dniu ostatecznym. (aiōnios g166)
This is the will of the one who sent me, that everyone who sees the Son and believes in him should have eternal life; and I will raise him up at the last day.” (aiōnios g166)
41 Słysząc to, ludzie zaczęli się oburzać, ponieważ powiedział: „To Ja jestem chlebem, który zstąpił z nieba”.
The Jews therefore murmured concerning him, because he said, “I am the bread which came down out of heaven.”
42 —Przecież to tylko Jezus, syn Józefa!—wykrzykiwali. —Znamy jego ojca i matkę. Jak on może mówić: „Zstąpiłem z nieba?”.
They said, “Isn’t this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? How then does he say, ‘I have come down out of heaven’?”
43 —Dlaczego jesteście oburzeni?—zapytał Jezus.
Therefore Jesus answered them, “Don’t murmur among yourselves.
44 —Nikt nie może do Mnie przyjść, jeśli nie zostanie przyprowadzony przez Ojca, który Mnie posłał. Tych zaś, którzy przyjdą do Mnie, ożywię w dniu ostatecznym.
No one can come to me unless the Father who sent me draws him; and I will raise him up in the last day.
45 W księgach proroków napisano przecież: „Oni wszyscy będą uczniami Boga”. Każdy więc, kto słuchał Ojca i uczył się od Niego, przyjdzie do Mnie.
It is written in the prophets, ‘They will all be taught by God.’ Therefore everyone who hears from the Father and has learned, comes to me.
46 Nie znaczy to, że ktokolwiek widział Boga Ojca—oprócz Tego, który od Niego przyszedł.
Not that anyone has seen the Father, except he who is from God. He has seen the Father.
Most certainly, I tell you, he who believes in me has eternal life. (aiōnios g166)
48 Ja jestem chlebem życia!
I am the bread of life.
49 Wasi przodkowie jedli wprawdzie mannę na pustyni, ale poumierali.
Your fathers ate the manna in the wilderness and they died.
50 Natomiast każdy, kto je ten chleb z nieba, nie umrze.
This is the bread which comes down out of heaven, that anyone may eat of it and not die.
51 To Ja jestem chlebem życia, przysłanym z nieba. Kto się nim posili, będzie żyć na wieki. Chlebem tym jest moje ciało, które poświęcam, aby dać światu życie. (aiōn g165)
I am the living bread which came down out of heaven. If anyone eats of this bread, he will live forever. Yes, the bread which I will give for the life of the world is my flesh.” (aiōn g165)
52 Wtedy słuchający Go zaczęli się między sobą sprzeczać: —Jak on może dać nam do jedzenia swoje ciało?
The Jews therefore contended with one another, saying, “How can this man give us his flesh to eat?”
53 —Zapewniam was: Jeżeli nie spożyjecie ciała i krwi Syna Człowieczego—odpowiedział Jezus—nie będziecie mieć w sobie życia.
Jesus therefore said to them, “Most certainly I tell you, unless you eat the flesh of the Son of Man and drink his blood, you don’t have life in yourselves.
54 Kto spożywa moje ciało i krew, już ma życie wieczne, a Ja go ożywię w dniu ostatecznym. (aiōnios g166)
He who eats my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
55 Ciało moje to prawdziwy pokarm, a moja krew to prawdziwy napój.
For my flesh is food indeed, and my blood is drink indeed.
56 Kto spożywa moje ciało i krew, jest trwale połączony ze Mną, a Ja—z nim.
He who eats my flesh and drinks my blood lives in me, and I in him.
57 Ja żyję dzięki żyjącemu Ojcu, który Mnie posłał. Tak samo ten, kto się Mną karmi, będzie żyć dzięki Mnie.
As the living Father sent me, and I live because of the Father, so he who feeds on me will also live because of me.
58 To właśnie jest chleb z nieba—nie taki, jaki jedli wasi przodkowie i poumierali. Każdy, kto spożywa ten chleb, będzie żył wiecznie. (aiōn g165)
This is the bread which came down out of heaven—not as our fathers ate the manna and died. He who eats this bread will live forever.” (aiōn g165)
59 Tego wszystkiego Jezus nauczał w synagodze w Kafarnaum.
He said these things in the synagogue, as he taught in Capernaum.
60 Słysząc to, wielu Jego uczniów, mówiło: —To jest zbyt trudne! Któż jest w stanie to pojąć?
Therefore many of his disciples, when they heard this, said, “This is a hard saying! Who can listen to it?”
61 Jezus wiedział, że im się to nie podoba. Spytał więc: —Jesteście zniechęceni tym?
But Jesus knowing in himself that his disciples murmured at this, said to them, “Does this cause you to stumble?
62 Co w takim razie powiecie, gdy zobaczycie Mnie, Syna Człowieczego, wracającego tam, skąd przyszedłem?
Then what if you would see the Son of Man ascending to where he was before?
63 Zrozumcie: to Duch daje życie—ludzkie wysiłki nie mają znaczenia. Słowa, które wam powiedziałem, pochodzą właśnie od Ducha i prowadzą do życia.
It is the spirit who gives life. The flesh profits nothing. The words that I speak to you are spirit, and are life.
64 Ale niektórzy z was nadal Mi nie wierzą. Jezus od początku wiedział bowiem, kto Mu nie wierzy oraz kto Go zdradzi.
But there are some of you who don’t believe.” For Jesus knew from the beginning who they were who didn’t believe, and who it was who would betray him.
65 Powiedział więc: —To właśnie miałem na myśli, mówiąc, że nikt nie jest w stanie przyjść do Mnie, jeśli go nie przyprowadzi Ojciec.
He said, “For this cause I have said to you that no one can come to me, unless it is given to him by my Father.”
66 Po tych słowach wielu uczniów opuściło Jezusa i już z Nim nie chodziło.
At this, many of his disciples went back and walked no more with him.
67 Wtedy On zwrócił się do Dwunastu: —Czy i wy chcecie odejść?
Jesus said therefore to the twelve, “You don’t also want to go away, do you?”
68 —Panie, a do kogo pójdziemy?—odpowiedział Szymon Piotr. —Twoje słowa prowadzą do życia wiecznego! (aiōnios g166)
Simon Peter answered him, “Lord, to whom would we go? You have the words of eternal life. (aiōnios g166)
69 Uwierzyliśmy Ci i wiemy, że jesteś Świętym Synem Boga.
We have come to believe and know that you are the Christ, the Son of the living God.”
70 —Wybrałem was Dwunastu—rzekł Jezus—ale jeden z was jest sługą diabła.
Jesus answered them, “Didn’t I choose you, the twelve, and one of you is a devil?”
71 Mówiąc to, miał na myśli Judasza, syna Szymona z Kariotu. To on bowiem, jako należący do grona Dwunastu, miał Go później zdradzić.
Now he spoke of Judas, the son of Simon Iscariot, for it was he who would betray him, being one of the twelve.
