Dzieje 15
1 Tymczasem przyszło z Judei kilku ludzi, którzy zaczęli nauczać wierzących: „Jeśli nie poddacie się obrzędowi obrzezania, nakazanemu przez Mojżesza, nie będziecie zbawieni”.
And certain men came down from Judaea, and taught the brethren, that unless ye be circumcised, in accordance with the rite of the law, ye cannot have life.
2 Początkowo Paweł i Barnaba prowadzili z nimi długie dyskusje. W końcu jednak postanowiono, że razem z kilkoma innymi wierzącymi wyruszą do Jerozolimy, aby całą sprawę przedstawić do rozstrzygnięcia apostołom i starszym kościoła.
And Paul and Barnabas had much trouble and disputation with them. And it resulted, that Paul and Barnabas, and others with them, went up to the legates and Elders at Jerusalem, because of this matter.
3 Wysłani przez kościół, szli przez Fenicję i Samarię, odwiedzając po drodze wierzących. Słysząc od Pawła i Barnaby o tym, że również poganie zwracają się do Boga, wszyscy wierzący odczuwali wielką radość.
And the church waited on them, and sent them away; and they travelled through all Phenicia and the territory of the Samaritans, narrating the conversion of the Gentiles, and causing great joy to all the brethren.
4 W Jerozolimie spotkali się z apostołami i starszymi kościoła i przekazali im relację o tym, co Bóg uczynił przez nich wśród pogan.
And when they came to Jerusalem, they were received by the church, and by the Elders, and by the legates; and they recounted all that God had wrought by them.
5 Wtedy kilku wierzących, którzy należeli do ugrupowania faryzeuszy, oświadczyło, że nawróceni poganie muszą zostać obrzezani i zacząć przestrzegać Prawa Mojżesza.
And some who from the sect of the Pharisees had believed, rose up and said: It is necessary for you to circumcise them, and to command them to observe the law of Moses.
6 Apostołowie i starsi zebrali się więc ponownie, aby rozpatrzyć ten problem.
And the legates and Elders assembled, to look into this matter.
7 Po długiej dyskusji głos zabrał Piotr: —Przyjaciele! Wiecie dobrze, że już dawno Bóg wybrał mnie spośród was, abym mógł przekazać dobrą nowinę także poganom.
And when there had been much discussion, Simon arose and said to them: Men, brethren, ye know that, from the earlier days, God chose that from my mouth the Gentiles should hear the word of the gospel, and should believe.
8 Bóg, który zna ludzkie serca, okazał im przychylność, dając im, podobnie jak nam, Ducha Świętego.
And God, who knoweth what is in hearts, bore testimony concerning them, and gave the Holy Spirit to them, even as to us.
9 Nie uczynił między nami żadnej różnicy i przez wiarę oczyścił ich serca.
And he made no distinction between them and us; because he purified their hearts by faith.
10 Dlaczego więc teraz macie zamiar poprawiać Boga i nakładać na nawróconych pogan ciężar, którego ani nasi ojcowie, ani my sami nie potrafiliśmy udźwignąć?
And now, why tempt ye God, by putting a yoke on the necks of the disciples, which neither our fathers nor we could bear?
11 Przecież wierzymy, że zarówno oni, jak i my, jesteśmy zbawieni tylko dzięki łasce Jezusa, naszego Pana.
But we believe, that we as well as they, are to have life by the grace of our Lord Jesus Messiah.
12 Wtedy wszyscy zamilkli i słuchali opowiadania Barnaby i Pawła o cudach, których Bóg dokonał przez nich wśród pogan.
And the whole assembly were silent, and listened to Paul and Barnabas, who related how God by their hands had wrought signs and prodigies among the Gentiles.
13 Gdy skończyli, głos zabrał Jakub: —Posłuchajcie mnie, przyjaciele!
And after they ceased, James arose and said: Men, brethren, hearken to me.
14 Szymon Piotr opowiedział nam, jak Bóg wybrał pogan do swojego kościoła.
Simon hath related to you, how God hath begun to elect a people for his name from among the Gentiles.
15 Zgadzają się z tym następujące słowa proroków:
And with this the words of the prophets accord, as it is written:
16 „Potem wrócę i odbuduję zniszczony dom Dawida,
After these things I will return, and will set up the tabernacle of David that had fallen; and will build that which was in ruins in it, and will raise it up:
17 aby także poganie mogli znaleźć Pana —wszyscy ci, których uznałem za swoich. Tak mówi Pan, który dokonuje tego,
so that the residue of men may seek the Lord, and all the nations on whom my name is called; saith the Lord, who doth all these things.
Known, from of old, are the works of God. (aiōn g165)
19 Dlatego sądzę, że nie powinniśmy przeszkadzać poganom przychodzącym do Boga—mówił dalej Jakub.
Therefore I say to you, let them not crush those who from among the Gentiles have turned unto God.
20 —Napiszmy im tylko, aby powstrzymali się od spożywania pokarmów ofiarowanych bożkom, mięsa uduszonych zwierząt i krwi oraz aby unikali rozwiązłości seksualnej.
But let word be sent to them, that they keep aloof from the defilement of a sacrifice to idols, and from whoredom, and from what is strangled, and from blood.
21 Bo od wieków we wszystkich miastach są synagogi, w których co szabat zbierają się Żydzi przestrzegający tych nakazów.
For in every city, from former ages, Moses hath heralds in the synagogues, who read him every sabbath.
22 Wtedy apostołowie wraz ze starszymi i całym kościołem postanowili wybrać kilku wierzących i wysłać ich z Pawłem i Barnabą do Antiochii. Wybrano więc Judę, zwanego Barsabą, i Sylasa—cieszących się dużym uznaniem wśród wierzących
Then the legates and Elders, with all the church, chose men from among themselves, and sent them to Antioch, with Paul and Barnabas; namely, Jude, who was called Barsabas, and Silas, men who were chiefs among the brethren.
23 —i przekazano przez nich list tej treści: „Apostołowie i starsi z Jerozolimy pozdrawiają wierzących w Antiochii, Syrii i Cylicji!
And they wrote a letter by them, thus: The legates and Elders and brethren, to them that are in Antioch, and in Syria, and in Cilicia, brethren who are from the Gentiles, greeting:
24 Dowiedzieliśmy się, że niektórzy wierzący z Judei—bez naszej wiedzy—siali wśród was niepokój i wzbudzali wątpliwości.
We have heard, that some have gone from us and disquieted you, by discourses, and have subverted your minds, by saying, That ye must be circumcised and keep the law; things which we have not commanded them.
25 Dlatego właśnie jednomyślnie postanowiliśmy wybrać dwóch mężczyzn i posłać ich do was, razem z naszymi bliskim przyjaciółmi—Barnabą i Pawłem,
Therefore we all have thought fit, when assembled, to choose and send men to you, with our beloved Paul and Barnabas,
26 którzy dla naszego Pana ryzykowali życie.
men who have given up their lives for the name of our Lord Jesus Messiah.
27 Wysyłamy więc do was Judę i Sylasa, którzy osobiście potwierdzą wam nasze stanowisko w tej sprawie.
And we have sent with them Jude and Silas, that they may tell you the same things orally.
28 Postanowiliśmy bowiem—Duch Święty i my—nie obarczać was dodatkowymi obowiązkami oprócz tego, co niezbędne.
For it was pleasing to the Holy Spirit, and to us, that there should not be laid upon you any additional burden, besides these necessary things:
29 Powstrzymajcie się od spożywania pokarmów ofiarowanych bożkom, mięsa uduszonych zwierząt i krwi oraz unikajcie rozwiązłości seksualnej. Dobrze zrobicie, jeśli całkowicie zerwiecie z tym wszystkim. Pozdrawiamy was”.
that ye keep aloof from a sacrifice to idols, and from blood, and from what is strangled, and from whoredom. And if ye keep yourselves from these, ye will do well. Be ye steadfast in the Lord.
30 Posłańcy udali się zatem do Antiochii, gdzie zwołali wszystkich wierzących i wręczyli im list.
And they who were sent, came to Antioch, and assembled all the people, and delivered the letter.
31 A gdy go przeczytano, zapanowała wielka radość.
And when they had read it, they rejoiced and were comforted.
32 Wtedy Juda i Sylas, którzy byli prorokami, umacniali ich wiarę słowami pełnymi zachęty.
And with abundant discourse they strengthened the brethren; and the associates of Jude and Silas established them, because they also were prophets.
33 Spędzili z nimi jeszcze jakiś czas, po czym pożegnali ich i wrócili do Jerozolimy.
And when, they had been there some time, the brethren dismissed them in peace to the legates.
34 Paweł i Barnaba pozostali zaś w Antiochii, aby wraz z innymi głosić słowo Pana i nauczać.
But it was the pleasure of Silas to remain there.
Paul also and Barnabas remained at Antioch; and they taught and proclaimed, with many others, the word of God.
36 Jakiś czas później Paweł zaproponował Barnabie: —Odwiedźmy wszystkie miasta, w których głosiliśmy słowo Boże i sprawdźmy, jak miewają się wierzący.
And after some days, Paul said to Barnabas: Let us return, and visit the brethren in every city, in which we have preached the word of God; and let us see what they are doing.
37 Barnaba zasugerował, aby zabrać również Jana, zwanego Markiem.
And Barnabas was disposed to take John, who was surnamed Mark.
38 Jednak Paweł nie chciał się na to zgodzić, ponieważ Marek, podczas poprzedniej wyprawy, odszedł od nich w Pamfilii i nie brał udziału w ich pracy.
But Paul was not willing to take him with them; because he left them when they were in Pamphylia, and went not with them.
39 Powstał więc konflikt. Ostatecznie apostołowie rozdzielili się. Barnaba z Markiem odpłynęli na Cypr.
In, consequence of this strife, they separated from each other: and Barnabas took Mark, and they travelled by sea and went to Cyprus.
40 Paweł natomiast wziął ze sobą Sylasa i—powierzony przez wierzących opiece Pana
But Paul chose Silas for his companion, and departed, being commended by the brethren to the grace of God.
41 —przemierzał Syrię i Cylicję, dodając otuchy tamtejszym kościołom.
And he travelled through Syria, and through Cilicia, and strengthened the churches.
