I Koryntian 15
1 Przyjaciele, chciałbym wam teraz przypomnieć dobrą nowinę, którą przekazałem wam, którą przyjęliście, której jesteście wierni,
Now I make known to you, brothers, the gospel that I preached to you, which you received, in which you stand,
2 i która daje wam zbawienie—o ile trzymacie się tego, co wam głosiłem. Chyba że uwierzyliście na próżno…
and by which you are being saved, if you hold fast to the message that I preached to you—unless you believed in vain.
3 Na samym początku przekazałem wam to, co sam przyjąłem, mianowicie że Chrystus umarł za nasze grzechy—zgodnie z zapowiedziami Pisma,
For I delivered to you as of first importance what I also received: that Christ died for our sins according to the Scriptures,
4 że został pogrzebany, że trzeciego dnia zmartwychwstał—również zgodnie z Pismem,
that he was buried, that he was raised on the third day according to the Scriptures,
5 i że ukazał się Piotrowi, a następnie pozostałym Dwunastu.
and that he appeared to Cephas, and then to the twelve.
6 Później widziało Go równocześnie pięciuset wierzących, z których większość jeszcze żyje—niektórzy jednak już zmarli.
Next he appeared to more than five hundred brothers at once, most of whom are still living, but some have fallen asleep.
7 Potem Jezus ukazał się Jakubowi i wszystkim innym apostołom.
Next he appeared to James, then to all the apostles.
8 Na samym końcu, jakby najmniej godnemu, ukazał się także mnie.
Last of all, as to one born at the wrong time, he appeared to me as well.
9 Jestem bowiem najmniejszym z apostołów i nie powinienem nawet używać tego tytułu, gdyż prześladowałem kościół Boga.
For I am the least of the apostles, unworthy to be called an apostle, because I persecuted the church of God.
10 Tylko dzięki Jego łasce jestem więc tym, kim jestem—a łaska ta przyniosła owoce. Trudziłem się o wiele bardziej niż inni—oczywiście nie ja sam, zawsze bowiem Bóg wspierał mnie swoją łaską.
But by the grace of God I am what I am, and his grace toward me was not in vain. On the contrary, I worked harder than all of them, yet not I, but the grace of God that was with me.
11 Zresztą czy ja, czy inni, i tak głosimy tę samą dobrą nowinę, w którą wy uwierzyliście.
Whether then it was I or they, this is what we preach, and this is what you have come to believe.
12 Skoro więc głosimy zmartwychwstanie Chrystusa, to dlaczego niektórzy z was twierdzą, że coś takiego jak zmartwychwstanie w ogóle nie istnieje?
Now if it is preached that Christ has been raised from the dead, how can some among you say that there is no resurrection of the dead?
13 Jeśli nie istnieje, to i Chrystus nie zmartwychwstał.
If there is no resurrection of the dead, then not even Christ has been raised.
14 A jeśli On nie zmartwychwstał, to głoszenie dobrej nowiny nie ma sensu—i również wasza wiara jest pozbawiona podstaw.
And if Christ has not been raised, then our preaching is in vain, and your faith is also in vain.
15 W takiej sytuacji okazujemy się fałszywymi świadkami, bo twierdzimy, że Bóg ożywił z martwych Chrystusa. A nie mógł tego zrobić, skoro umarli nie zmartwychwstają.
We are even found to be false witnesses about God, because we have testified against God that he raised Christ, whom he did not raise if indeed the dead are not raised.
16 Jeśli umarli nie mogą powstać z martwych, Chrystus też nie zmartwychwstał.
For if the dead are not raised, not even Christ has been raised.
17 A jeśli On nie ożył, niepotrzebnie Mu uwierzyliście i, co za tym idzie, nadal jesteście obciążeni waszymi grzechami.
And if Christ has not been raised, your faith is futile; you are still in your sins.
18 Ci zaś wierzący, którzy już zmarli, poszli na potępienie.
Furthermore, those who have fallen asleep in Christ have also perished.
19 Jeżeli nasza nadzieja w Chrystusie dotyczy tylko tego ziemskiego życia, to jesteśmy najbardziej godni pożałowania ze wszystkich ludzi.
If for this life only we have hoped in Christ, we are of all people most to be pitied.
20 Lecz Chrystus naprawdę zmartwychwstał—jako pierwszy z umarłych!
But as it is, Christ has been raised from the dead; he has become the firstfruits of those who have fallen asleep.
21 Skoro śmierć przyszła na świat z powodu człowieka—Adama, to również zmartwychwstanie przyjdzie przez Człowieka—Chrystusa.
For since death came through a man, the resurrection of the dead has also come through a man.
22 Z powodu Adama wszyscy umierają, ale dzięki Chrystusowi wszyscy zmartwychwstaną.
For just as all die in Adam, so all will be made alive in Christ.
23 Każdy we właściwym czasie: najpierw powstał z martwych Chrystus, w czasie Jego powrotu ożyją natomiast ci, którzy do Niego należą.
But each in his own order: Christ the firstfruits, then, at his coming, those who belong to Christ.
24 Potem nastąpi koniec i Chrystus przekaże królestwo Bogu Ojcu, a wszelkie władze i potęgi przestaną istnieć.
Then comes the end, when he hands the kingdom over to God the Father, after he has abolished all rule and all authority and power.
25 Chrystus ma bowiem panować do czasu, aż wszyscy Jego przeciwnicy padną u Jego stóp.
For he must reign until he has put all his enemies under his feet.
26 Ostatnim pokonanym wrogiem będzie śmierć.
The last enemy to be abolished is death.
27 Bóg poddał bowiem wszystko władzy Chrystusa—oczywiście wszystko oprócz siebie samego, bo to On jest Tym, który poddał wszystko Chrystusowi.
For God “has put everything in subjection under his feet.” Now when it says that “everything has been put in subjection,” it is evident that it does not include God himself, who put everything in subjection to Christ.
28 Gdy więc już wszystko zostanie poddane Synowi Bożemu, wtedy także On przekaże władzę Ojcu, który dał Mu wszystko we władanie. Odtąd Bóg będzie obecny we wszystkich i będzie panował nad wszystkim.
Now when everything has been subjected to him, the Son himself will also be subjected to him who subjected everything to him, so that God may be all in all.
29 Co robią ci, którzy przyjmują chrzest za zmarłych? Jeśli umarli w ogóle nie powstaną do życia, to jaki jest sens tego, co robią?
Otherwise, what are people doing when they get baptized for the dead? If the dead are not actually raised, why are people getting baptized for them?
30 A my? Po co ciągle narażamy się na niebezpieczeństwa?
And why do we put ourselves in danger every hour?
31 Przyjaciele—moja dumo w Chrystusie Jezusie, naszym Panu!—wiecie przecież, że codziennie ryzykuję życie.
I die daily! Yes, just as surely as I boast about you in Christ Jesus our Lord.
32 Po co, jak niewolnik na arenie, walczyłem z dzikimi bestiami w Efezie? Jeśli umarli nie zmartwychwstają, to: „Jedzmy i pijmy, bo jutro czeka nas śmierć!”
If I fought with wild beasts at Ephesus with no more than human hopes, what did it benefit me? If the dead are not raised, “Let us eat and drink, for tomorrow we die.”
33 Nie dajcie się oszukać! „Złe towarzystwo prowadzi do rozwiązłości”.
Do not be deceived: “Bad company corrupts good morals.”
34 Opamiętajcie się i przestańcie grzeszyć! Niektórzy z was w ogóle nie znają Boga! Mówię to, aby was zawstydzić.
Come to your senses, as is right, and stop sinning. For there are some who are ignorant of God. I say this to your shame.
35 Ktoś może zapytać: „Jak umarli zmartwychwstaną? W jakich ciałach?”.
But someone will say, “How are the dead raised? With what kind of body will they come?”
36 Niemądry człowieku! Żeby jakaś roślina wyrosła, najpierw musi zginąć ziarno, które zostało rzucone w ziemię.
Fool! What yoʋ sow does not come to life unless it dies.
37 Nie siejesz przecież tego, co ma wyrosnąć, ale rzucasz w ziemię ziarno tej rośliny, na przykład pszenicy lub czegoś innego.
And what yoʋ sow is not the body that will be, but a bare kernel, perhaps of wheat or some other grain.
38 A Bóg, zgodnie ze swoją wolą, daje mu nową postać—każdemu rodzajowi ziarna inną.
But God gives it a body just as he has determined, and he gives to each of the seeds its own body.
39 Dotyczy to nie tylko roślin. Inne ciała mają ludzie, inne zwierzęta, inne ptaki, a jeszcze inne ryby.
Not all flesh is the same flesh, but there is one kind for humans, another for animals, another for fish, and another for birds.
40 Są ciała niebieskie i ciała ziemskie—każde z nich ma inne piękno.
There are also heavenly bodies and earthly bodies, but the glory of heavenly bodies is one kind, and the glory of earthly bodies is another.
41 Słońce ma swój blask, inne światło daje jednak księżyc, a jeszcze inne gwiazdy. A nawet one różnią się między sobą.
There is one glory of the sun, another glory of the moon, and another glory of the stars; for star differs from star in glory.
42 Podobnie jest ze zmartwychwstaniem. Posiane jest ciało śmiertelne, a zmartwychwstanie ciało nieśmiertelne.
So it is with the resurrection of the dead. The body that is sown is perishable, but it is raised imperishable.
43 Posiane jest ciało materialne—słabe i sprawiające wiele kłopotów,
It is sown in dishonor; it is raised in glory. It is sown in weakness; it is raised in power.
44 a zmartwychwstanie ciało duchowe—pełne mocy i wspaniałe! Istnieją bowiem ciała materialne i ciała duchowe.
It is sown as a natural body; it is raised as a spiritual body. There is a natural body, and there is a spiritual body.
45 Pismo mówi: „Adam, pierwszy człowiek, stał się istotą mającą życie”. Ale ostatni „Adam”—czyli Jezus—stał się duchem dającym życie!
And so it is written, “The first man Adam became a living being.” The last Adam became a life-giving spirit.
46 Najpierw przyszedł ten, który miał ciało ziemskie. Potem dopiero przyszedł Ten, który ma ciało duchowe.
However, the spiritual body is not first, but the natural body, then the spiritual body.
47 Adam, pierwszy człowiek, przyszedł z ziemi. Jezus, drugi Człowiek, przyszedł z nieba.
The first man was from the earth, made of dust; the second man is the Lord from heaven.
48 Ci, którzy żyją na ziemi, mają ciało podobne do Adama, człowieka z ziemi. Ci jednak, którzy należą do nieba, otrzymają ciała podobne do Jezusa, Człowieka z nieba.
As was the man made of dust, so are those made of dust; and as is the heavenly man, so are those who are heavenly.
49 Teraz jesteśmy podobni do ziemskiego Adama, ale będziemy podobni do niebiańskiego Chrystusa.
Just as we have borne the image of the man made of dust, let us also bear the image of the heavenly man.
50 Zapewniam was, przyjaciele, że nikt nie wejdzie do królestwa Bożego w ludzkim, śmiertelnym ciele—to, co jest doczesne, nie może bowiem stać się częścią tego, co jest wieczne.
Now I tell you, brothers, that flesh and blood cannot inherit the kingdom of God, nor does what is perishable inherit what is imperishable.
51 Pragnę wam jednak zdradzić wspaniałą tajemnicę: Nie wszyscy umrzemy, ale wszyscy otrzymamy nowe ciała.
Behold, I tell you a mystery: We will not all sleep, but we will all be changed,
52 Stanie się to w jednej chwili, w mgnieniu oka, przy dźwięku ostatniej trąby. Gdy ona zabrzmi, zmarli powstaną do życia w nieśmiertelnych ciałach, a my, żywi, również otrzymamy nowe ciała.
in an instant, in the twinkling of an eye, at the last trumpet call. For the trumpet will sound, and the dead will be raised imperishable, and we will be changed.
53 Bo to, co jest doczesne i śmiertelne, musi zostać zastąpione tym, co wieczne i nieśmiertelne.
For this perishable body must put on imperishability, and this mortal body must put on immortality.
54 Gdy więc nasze doczesne i śmiertelne ciała przemienią się w ciała wieczne i nieśmiertelne, wypełnią się słowa Pisma: „Zwycięstwo pochłonęło śmierć.
Now when this perishable body has put on imperishability, and this mortal body has put on immortality, then this saying that is written will be fulfilled: “Death has been swallowed up in victory.”
“O Death, where is yoʋr sting? O Hades, where is yoʋr victory?” (Hadēs g86)
56 Żądłem, którym śmierć zaatakowała ludzi, jest grzech, a Prawo ujawniło siłę grzechu.
Now the sting of death is sin, and the power of sin is the law.
57 Dziękujmy jednak Bogu za to, że posłał Jezusa Chrystusa, naszego Pana, i pozwolił nam odnieść zwycięstwo!
But thanks be to God, who gives us victory through our Lord Jesus Christ.
58 Moi kochani przyjaciele, bądźcie wytrwali i nieugięci, nieustannie oddani pracy dla Pana. I pamiętajcie, że wasz wysiłek jest cenny w Jego oczach i nie pójdzie na marne.
So then, my beloved brothers, be steadfast and immovable, always abounding in the work of the Lord, knowing that your labor in the Lord is not in vain.
