Luka 6
1 Lishaka limu lya kwoyera Yesu kaweriti kankupita mumigunda ya nganu. Wafundwa wakuwi waweriti wankubena mikunguwi ya nganu, pawayisyoga mumawoku mwawu na kuziliya mbunji zya nganu.
有一個安息日，耶穌經過麥田時，祂的門徒掐著麥穗，用手搓著吃。
2 Mafalisayu wamu wamkosiya, “Iwera hashi mtenda shintu sheni Lilagaliru lilewelera kutenda mulishaka lya kwoyera?”
有幾個法利賽人說：「為什麼你們做安息日不准做的呢? 」
3 Yesu kawankula, “Mwenga hamwenibetuli ntambu yakatenditi Dawudi na wayaguwi shipindi pawaweriti na njala?
耶穌回答說：「你們沒有讀過：達味和同他在一起的人，在飢餓時所做的嗎?
4 Yomberi kingiriti Mnumba ya Mlungu, katola mabumunda gawatuliti Mnumba ya Mlungu, kaliyiti na gamonga kawapananiti wayaguwi. Kwahera muntu yoseri yakaliyaga kumbiti watambika hera ndo waliyaga.”
怎麼進了天主的殿，拿起供餅來吃了，又給了同他在一起的人吃。這餅原不准他人吃，而只准司祭吃。
5 Yesu kamaliriti kwa kuwagambira, “Mwana gwa Muntu ndo Mtuwa gwa lishaka lya kwoyera.”
耶穌又向他們說：「人子是安息日的主。」
6 Lishaka lyamonga lya kwoyera Yesu kingiriti mnumba ya Mlungu kufunda. Kuweriti na muntu mlaa yakaweriti na liwoku lya kumliwu lyalilewelekiti.
另一個安息日，祂進了會堂施教。在那裡有一個人，他的右手乾枯了。
7 Wafunda wamu wa Malagaliru na Mafalisayu wamu wasakuliti shisoweru sha kumsitaki Yesu, su waweriti wankumuhepelera waloli handa kamuponiziyi muntu mulishaka lya kwoyera.
經師和法利賽人窺察祂是否在安息日治病，好尋隙好控告祂。
8 Kumbiti Yesu kavimaniti kala shawaliholiti, su kamgambiriti muntu yakeniti na liwoku lyalilewelekiti, “Gugoloki, gwizi panu palongolu.” Muntu ulii kimuka na kugoloka palii.
祂看透了他們的心思，就對那枯了手的人說：「起來，站在中間。」他遂站了起來。
9 Su Yesu kawagambira, “Nukukosiyani, Lilagaliru litujimira twenga kutenda shishi mulishaka lya kwoyera? Kuponiziya ama kulaga? Kugalopoziya makaliru ga muntu ama kugalaga?”
耶穌對他們說：「我問你們：安息日是許行善呢? 還是許作惡呢? 是救命呢? 還是喪命呢?
10 Kawaloliti wega zoseri, shakapanu Kamgambira muntu yakeniti na liwoku lyalilewelekiti, “Gunyoshi liwoku lyaku.” Yomberi kanyosha liwoku lyakuwi na liwera kayi likomu.
祂環視眾人一週，就對那人說：「伸出你的手來! 那人照樣一做，他的手便復了原。
11 Womberi wakalala, su wanja kulihola ntambu ya kumtenda Yesu vidoda.
他們竟狂怒填胸，彼此商議，要怎樣來對付耶穌。
12 Shipindi shilii Yesu kagenda kulugongu kumluwa Mlungu, kalivagiti kulaa aku pashiru poseri pakamluwa Mlungu.
在這幾天，耶穌出去，上山祈禱。
13 Shilawu yakuwi kawashema wantumintumi wakuwi, pakati pawu kawasyagula lilongu na wawili kawashema wantumintumi.
天一亮，祂把們徒叫來，由他們人揀選了十二人，並稱他們為宗徒：
14 Awa ndo Simoni yawamupiti litawu lya Peteru na Andereya mlongu gwakuwi na Yakobu na Yohani na Filipu na Batolumayu,
即西滿，耶穌又給他起名叫伯多祿，和他的兄弟安德肋、雅各伯、若望、斐理伯、巴爾多祿茂、
15 Matayu na Tomasi na Yakobu mwana gwa Alifayu na Simoni yawamshemiti Zeloti,
瑪竇、多默、阿耳斐的兒子雅各伯、號稱「熱誠者」的西滿、
16 Yuda mwana gwa Yakobu na Yuda Isikariyoti yakamgalambukiti Yesu.
雅各伯的兄弟猶達和猶達依斯加略，他成了負賣者。
17 Pakasulukiti kulugongu pamuhera na wafundwa wakuwi, Yesu kagolokiti palushi, pakaweriti na wafundwa wakuwi wavuwa. Lipinga likulu lya wantu wawalivagiti palii, walawiti Muyudeya yoseri na Yerusalemu na mbwega ya Tiru na Sidoni,
耶穌同他們下山，站在一塊平地上，有祂的一大群們徒和很多從猶太、耶路撒冷及提洛和漆冬海邊來的群眾，
18 wiziti kumpikinira na kuponiziwa malweli gawu. Woseri yawagaziwitwi na washamshera viraa wiziti na waponiziwitwi.
他們來是為聽祂講道，並為治好自己的病症；那些疲邪魔纏擾的人都被治好了
19 Wantu woseri wafiriti kumshinkula Yesu, makakala gamlawiti na kawaponiziya woseri.
群眾都設法觸摸祂，因為有一種能力從祂身上出來，治好眾人。
20 Yesu kawagalambukira wafundwa wakuwi na kulonga, “Mnemeleri mwenga mwawahushu, Toziya Ufalumi wa Mlungu hawuweri wenu!
耶穌舉目望自己的們徒說：「你們貧窮的是有福的，因為天主的國是你們的。
21 Mnemeleri mwenga yamuwera na njala vinu, Toziya hamyukutiziwi! Mnemeleri mwenga yamlira vinu, Toziya hamsekeleri!”
你們現今飢餓的是有福的，因為你們將得飽飫。你們現今哭泣的是有福的，因為你們將要歡笑。
22 “Mnemeleri mwenga wantu pawawakalirani na kuwalema, kuwahigilanga na kuwapayirani madoda, goseri aga toziya ya Mwana gwa Muntu!
幾時，為了人子的緣故，人惱恨你們，並棄絕你們，並以的名字為可惡的，而加以辱罵詛咒，你們才是有福的。
23 Shipindi pagalawila aga, mnemeleli pa mvina, toziya ya lijenjeri likulu lyawawatulirani kala kumpindi kwa Mlungu. Hangu ndo wambuyi wawu wawatenditi wambuyi wa Mlungu ntambu iraayi.”
在那一天，歡喜踴躍吧! 看，你們的賞報在天上是豐厚的，因為他們的祖先也同樣對待了先知。
24 “Kumbiti shondi shondi mwenga mwawalunda vinu, Toziya nemeleru yenu vinu ipera!
但是你們富有的是禍的，因為你們已經獲得了你們的安慰。
25 Shondi shondi mwenga yamwikuta vinu, Hamuweri na njala! Shondi shondi mwenga yamseka vinu, Hamlili na kudaya!
你們現今飽飫的是禍的，因為你們將要飢餓。你們現今歡笑的是禍的，因為你們將要哀慟哭泣。
26 “Shondi shondi wantu woseri wankukuzyumani, hera hangu wagogolu wawu watakuliti ntambu iraayi kwa wambuyi wa mpayu.
幾時，眾人都誇讚你們，你們是禍的，因為他們的祖先也同樣對待了假先知。
27 “Kumbiti nankuwagambirani mwenga mwamunpikanira. Muwafiri wangondu wenu, muwatekeleri woseri wakukalalirani.
但是我給你們這些聽眾說：應愛你們的仇人，善待惱恨你們的人；
28 Muwatekeleri woseri wawakupangilirani na muwaluwili kwa Mlungu woseri yawakutenderani madoda.
應祝福詛咒你們的人，為毀謗你們的人祈禱。
29 Muntu pakakukoma lisaya limu, gumleki kakomi na lisaya lyamonga, handa muntu pakakupoka likoti lyaku, gumlekeri na lishati lyaku.
有人打你的面頰，也把另一面轉給他，有人拿去你的外衣，也不要阻擋他拿你的內衣。
30 Muntu yoseri pakakuluwa gumpanani na muntu pakakupoka ulunda waku, nagumgambira kawuziyi.
凡求你的，就給他；有人拿你的東西，別再索回。
31 Muwatenderi wamonga ntambu yamfira kutenderwa.
你們願意人怎麼待你們，也要怎麼待人。
32 “Handa pamuwafira walii yawawafira mwenga, hampati lifupu gaa? Ata yawawera na vidoda wawafira wantu yawawafira womberi.
若你們愛那愛你們的，為你們還算什麼功德? 因為連罪人也愛那愛他們的人。
33 Kayi pamuwatendera viheri walii yawakutenderani mwenga viheri, hampati lifupu gaa? Ata yawawera na vidoda watendaga hera hangu!
你們善待那善待你們的，為你們還算什麼功德? 因為連罪人也這樣做。
34 Na pamuwakopesha walii yamuwahola kuwera hawakuwuzireni hampati lifupu gaa? Ata yawawera na vidoda wawakopeshaga yawawera na vidoda, pawalihola wawawuziliri shawawakopeshiti.
你們若借給那些有希望償還的，，為你們還算什麼功德? 就是連罪人也借給罪人，為能如數收回。
35 Kumbiti mwenga muwafiri wangondu wenu na muwatenderi viheri, mkopeshi namliholera kuwuzilirwa. Lifupu lyenu haliweri likulu na hamuweri wana wa Mlungu gwa kumpindi. Toziya yomberi ndo muheri kwa wantu yawahera mayagashii na yawatenda vidoda.
但是，當愛你們的仇人，善待他們；借出，不要再有所希望：如此，你們的賞報必定豐厚，且要成為至高者的子女，因為祂對待忘恩的和惡人，是仁慈的。
36 Muweri na lusungu gambira Tati gwenu ntambu yakawera na lusungu.
你們應當慈悲，就像你們的父那樣慈悲。
37 “Namuwatoza wamonga, su Mlungu hakawatozi ndiri mwenga, namuwapangira wamonga, su Mlungu hapeni kawapangili mwenga, muwalekeziyi wamonga, su Mlungu hakawalekiziyi mwenga.
你們不要判斷，你們也就不受判斷；不要定罪，也就不被定罪；你們要赦免，也就蒙赦免。
38 Muwapanani wamonga, su Mlungu hakawapanani mwenga. Hamuwanki shipimu shakumemeziya, sha kutikisiya na kuyonera na kwitika mumawoku mwenu, vyoseri avi haviweri vya mwenga. Shipimu shamuwapimiliti wamonga, Mlungu ndo hakakupimirani mwenga.”
你們給也就給你們；並且還要用好的，連按帶搖，以致外溢的升斗，倒在你們的懷裏，因為你們用什麼升斗量，也用什麼升斗量給你們。
39 Yesu kawagambira mfanu agu, “Muntu kana lwisi kaweza ndiri kumlongoziya kana lwisi muyaguwi, pakatenda hangu, woseri hawapokeri mulirindi.
祂又向他們講比喻說：「瞎子豈能給瞎子領路? 不是兩人都要跌在坑裏嗎?
40 Kwahera mfundwa kaweza kumsinda mfunda gwakuwi, su kila mfundwa pakamalila kala mafundu hakaweri gambira mfunda gwakuwi.
沒有徒弟勝過師父的：凡受過完備教育的，僅相似自己的師父而已。
41 “Guweza hashi kushiwona shibandu shididini nentu mulisu lya mlongu gwaku, pota kuwona lipingiri lya mulisu lyaku?
怎麼，你看見你兄弟眼中的木屑，而你眼中的大樑，倒不理會呢?
42 Hashi guweza kutakula kwa mlongu gwaku, ‘Guleki nukuwusiyi shibandu shididini nentu mulisu lyaku,’ na gwenga gusinda kuliwona lipingiri lya mulisu lyaku? Gwa mfyangu gwenga! Kwanja guwusiyi huti lipingiri lya ligogu mulisu lyaku, ndo haguwezi kushiwusiya weri shibandu mulisu lya mlongu gwaku.
你怎能對你的兄弟說：兄弟，讓我取出你眼中的木屑吧! 而你竟看不見你眼中的大樑呢? 假善人啊! 先取出你眼中的大樑，然後才看得清楚，以便取出你兄弟眼中的木屑。
43 “Kwahera mtera guherepa gwagulera mabwajubwaju gadoda, viraa mtera gudoda guweza ndiri kulera mabwajubwaju gaherepa.
沒有好樹結壞果子的，也人壞樹結好果子的。
44 Kila mtera gumanika kulawirana na mabwajubwaju gakuwi galeriti, guweza ndiri kwapa embi mumishongoma ama zabibu mumbigiri.
每一棵樹，憑它的果子就可認出來。人從荊棘上收不到無花果，從茨藤上也剪不到葡萄。
45 Muntu muheri katendaga viheri kulawa muviheri vivuwa mumoyu mwakuwi, na muntu kana vidoda katendaga vidoda kulawa muvidoda vivuwa mumoyu mwakuwi. Toziya mlomu gutakula galii gaweriti mumoyu.
善人從自己心中的善庫發出善來，惡人從惡庫中發出惡來，因為心裏充滿什麼，口裏就說什麼。
46 “Iwera ashi munshema, ‘Mtuwa, Mtuwa,’ Uganu mtenda ndiri vyanuwagambirani?
你們為什麼稱呼我：主啊! 主啊! 而不我所吩咐的呢? 」
47 Hanuwalanguziyi ntambu yakalifana muntu yoseri pakiza kwa neni na kupikinira visoweru vyaneni na kuvijimira.
凡到我跟前，聽了我的道理，而實行的，我要給你們指出，他相似什麼人：
48 Kalifana na muntu yakanyawa numba yakuwi, kabawa pasi nentu na kunyawa liyanjiru mulitalawu. Mafuriku gamashi pagarawiriti gayiputa numba ilii kumbiti itikinyika ndiri, toziya wayinyawiti weri numba.
他相似一個建築房屋的人，掘地深挖，把基礎立在盤石上，洪水瀑發時，大水沖擊那座房屋，而不能搖動它，因為它建築得好。
49 Su yoseri ulii yakapikanira visoweru vyangu na kuvijimira ndiri, ayu kalifana na muntu yakanyawiti numba yakuwi pota na kunyawa lyanjiru, mafuriku pagiziti gayiputa numba ilii na kuguwa puu na kubomokanga nakamu!”
但那聽了而不實行的，相似在平地上不打基礎，而築房屋的人，洪水一沖擊，那房屋立刻傾倒，且破壞的很慘。」
