Luka 1
1 Mtuwa Teufili. Wantu wavua wajeriti kulemba vitwatira vyavitendikiti pakati pa twenga.
提阿非羅大人哪，有好些人提筆作書，述說在我們中間所成就的事，是照傳道的人從起初親眼看見又傳給我們的。
2 Walembiti ntambu yawatugambiriti vilii vyawaviwoniti kwa masu gawu kwanjira pavyanjiti, na walii yawabweriti Shisoweru Shiwagira.
3 Su mkulu Teufili, toziya nuvigendiriti weri vitwatira vyoseri avi kwanjira pavyanjiti, mona ifaa na neni nukulemberi weri ntambu yayirawiriti.
這些事我既從起頭都詳細考察了，就定意要按着次序寫給你，
4 Ntenda hangu, su na gwenga gupati kuvimana nakaka toziya ya vitwatira avi vyanukufunditi.
使你知道所學之道都是確實的。
5 Shipindi sha Herodi mfalumi gwa Yudeya, kuweriti na mkulu gwa numba ya Mlungu litawu lyakuwi wamshema Zakariya, yakaweriti gwa shipinga sha watambika sha Abiya. Mdala gwakuwi litawu lyakuwi wamshema Elizabeti nayomberi kaweriti gwa shiyiwuku sha mtambika Aruni.
當猶太王希律的時候，亞比雅班裏有一個祭司，名叫撒迦利亞；他妻子是亞倫的後人，名叫伊利莎白。
6 Na woseri wawili waweriti wantu wa matendu gaherepa kulongolu kwa Mlungu, walikala pawagajimira malagaliru goseri ga Mtuwa.
他們二人在上帝面前都是義人，遵行主的一切誡命禮儀，沒有可指摘的，
7 Kumbiti weriti wahera nonu, toziya Elizabeti kaweriti mpendi, vinu woseri wawili waweriti wagogolu.
只是沒有孩子；因為伊利莎白不生育，兩個人又年紀老邁了。
8 Lishaka limu Zakariya kaweriti kankutenda lihengu lyakuwi lya utambika Mnumba nkulu ya Mlungu, toziya shiweriti shipindi shakuwi sha kutambika.
撒迦利亞按班次在上帝面前供祭司的職分，
9 Kulawirana na vitiba vya watambika, Zakariya kasyagulitwi kwa kugalambuziya simbi kwingira Mnumba nkulu ya Mlungu su katumiziyi ubani.
照祭司的規矩掣籤，得進主殿燒香。
10 Shipindi Zakariya pakaweriti kankutumiziya ubani, lipinga lya wantu waweriti walivaga pamuhera kunja wankumluwa Mlungu.
燒香的時候，眾百姓在外面禱告。
11 Ntumintumi gwa kumpindi gwa Mtuwa kamlawiriti Zakariya, kagolokiti uwega wa kumliwu pashitalawanda sha kutambikira ubani.
有主的使者站在香壇的右邊，向他顯現。
12 Zakariya pakamwoniti, kalilimuka, kaweriti na lyoga.
撒迦利亞看見，就驚慌害怕。
13 Kumbiti ntumintumi gwa kumpindi kamgambiriti, “Nagutira Zakariya! Mlungu kapikanira kala kuluwa kwaku. Mdala gwaku Elizabeti hakakuleleri mwana mpalu. Na mwana ayu litawu lyakuwi gumshemi Yohani.
天使對他說：「撒迦利亞，不要害怕，因為你的祈禱已經被聽見了。你的妻子伊利莎白要給你生一個兒子，你要給他起名叫約翰。
14 Yomberi hakaweri nemeru na nemeleru kwaku, wantu wavuwa hawaweri na nemeleru kwa kwiwuka kwakuwi.
你必歡喜快樂；有許多人因他出世，也必喜樂。
15 Yomberi hakaweri mkulu pamasu pa Mtuwa, hakalandi ndiri divayi ama ujimbi, yomberi hakamemi Rohu Mnanagala kwanjira mumtima mwa mawu gwakuwi.
他在主面前將要為大，淡酒濃酒都不喝，從母腹裏就被聖靈充滿了。
16 Hakawatendi wantu wavuwa wa Israeli wamuwuyiri Mtuwa Mlungu gwawu.
他要使許多以色列人回轉，歸於主－他們的上帝。
17 Yomberi hakamlongoleri Mtuwa, hakaweri na makakala pamuhera na uwezu ntambu yakaweriti Eliya mbuyi gwa Mlungu. Hakawajegi kayi pamuhera wana na watati, hakawawuziyi wantu yawamjimira ndiri Mlungu kuwera na maholu ga wantu yawamfiriziya Mlungu na kumtandira Mtuwa wantu yawasyagulitwi.”
他必有以利亞的心志能力，行在主的前面，叫為父的心轉向兒女，叫悖逆的人轉從義人的智慧，又為主預備合用的百姓。」
18 Zakariya kamkosiya ntumintumi gwa kumpindi, “Hanuvimani hashi shisoweru ashi? Toziya neni pamuhera na mdala gwangu twawagogolu.”
撒迦利亞對天使說：「我憑着甚麼可知道這事呢？我已經老了，我的妻子也年紀老邁了。」
19 Ntumintumi gwa kumpindi kamwankula, “Neni Gaburieli yangoloka kulongolu kwa Mlungu, ndo kantuma ntakuli na gwenga na kukugambira shisoweru ashi shiwagira.
天使回答說：「我是站在上帝面前的加百列，奉差而來對你說話，將這好信息報給你。
20 Vinu guloli! Toziya gujimira ndiri shisoweru shangu, ashi hashitendeki kwa shipindi shakuwi, vinu haguweri bubu, haguwezi ndiri kutakula mpaka lishaka lilii pashilawira shisoweru ashi.”
到了時候，這話必然應驗；只因你不信，你必啞巴，不能說話，直到這事成就的日子。」
21 Lipinga lya wantu liweriti lyankumuhepera Zakariya na walikangasha kwa kukawa kwakuwi mulii Mnumba nkulu ya Mlungu.
百姓等候撒迦利亞，詫異他許久在殿裏。
22 Pakalawiti kasinditi kutakula nawomberi, nayomberi kendereyiti kuwalanguziya kwa mawoku hera, nawomberi wavimaniti kuwera kawoniti shintu Mnumba nkulu ya Mlungu.
及至他出來，不能和他們說話，他們就知道他在殿裏見了異象；因為他直向他們打手式，竟成了啞巴。
23 Pashiperiti kala shipindi shakuwi sha kutenda lihengu Mnumba nkulu ya Mlungu, kagenditi ukaya kwakuwi.
他供職的日子已滿，就回家去了。
24 Pa mashaka galii mdala gwakuwi Elizabeti kawera na yinda, kalikaliti mnumba kwa myezi muhanu,
這些日子以後，他的妻子伊利莎白懷了孕，就隱藏了五個月，
25 kalitakuliti, “Vinu Mtuwa kamonera lusungu kwa kumusilira soni zyangu kulongolu kwa wantu.”
說：「主在眷顧我的日子，這樣看待我，要把我在人間的羞恥除掉。」
26 Yinda ya Elizabeti pasokiti myezi sita, Mlungu kamtumiti Gaburieli ntumintumi gwa kumpindi kagendi mpaka Galilaya, lushi lwa Nazareti.
到了第六個月，天使加百列奉上帝的差遣往加利利的一座城去（這城名叫拿撒勒），
27 Kaweriti na shisoweru kwa muhinga bikira yakahetitwi na muntu yawamshema Yosefu, gwa shiyiwuku sha Dawudi, litawu lyakuwi ayu bikira ndo Mariya.
到一個童女那裏，是已經許配大衛家的一個人，名叫約瑟。童女的名字叫馬利亞；
28 Ntumintumi gwa kumpindi kamwiziriti Mariya na kumulamusiya, “Gwakashina? Ponga iweri pamuhera na gwenga! Mtuwa kapamuhera na gwenga, kakupanana upendelewu.”
天使進去，對她說：「蒙大恩的女子，我問你安，主和你同在了！」
29 Mariya kalisheliti nentu, toziya ya shisoweru sha ntumintumi gwa kumpindi, kaliholiti mumoyu pakalikosiya, “Kulamusiya aku kwana mana gaa?”
馬利亞因這話就很驚慌，又反覆思想這樣問安是甚麼意思。
30 Ntumintumi gwa kumpindi kamgambiriti Mariya, “Nagutira Mariya, Mlungu kakupapanana manemu.
天使對她說：「馬利亞，不要怕！你在上帝面前已經蒙恩了。
31 Guloli, haguweri na yinda na kwiwula mwana mpalu na litawu lyakuwi hagumshemi Yesu.
你要懷孕生子，可以給他起名叫耶穌。
32 Ayu hakaweri mkulu, hawamshemi mwana gwa Mlungu na Mtuwa Mlungu hakampanani shibanta sha ufalumi sha Dawudi mbuyi gwakuwi.
他要為大，稱為至高者的兒子；主上帝要把他祖大衛的位給他。
33 Hakakolimlima lukolu lwa Yakobu mashaka goseri na ufalumi wakuwi hapeni uweri na upeleru.” (aiōn g165)
他要作雅各家的王，直到永遠；他的國也沒有窮盡。」 (aiōn g165)
34 Mariya kamgambiriti ntumintumi gwa kumpindi, “Neni haneliwoni na mpalu! Hashiweri ashi shisoweru ashi?”
馬利亞對天使說：「我沒有出嫁，怎麼有這事呢？」
35 Ntumintumi gwa kumpindi kamuwankula, “Rohu Mnanagala hakizi kwaku na makakala ga Mlungu hagakwizili. Toziya ayi mwana hakiwukili hakaweri mnanagala, hakashemwi Mwana gwa Mlungu.
天使回答說：「聖靈要臨到你身上，至高者的能力要蔭庇你，因此所要生的聖者必稱為上帝的兒子 。
36 Gumuholi mlongu gwaku Elizabeti, yomberi yawamshemiti mpendi kumbiti hakaleri mwana mpalu muugogolu wakuwi na mwezi agu ndo mwezi gwa sita kwa yinda yakuwi.
況且你的親戚伊利莎白，在年老的時候也懷了男胎，就是那素來稱為不生育的，現在有孕六個月了。
37 Toziya kwahera shintu shashikamala kwa Mlungu.”
因為，出於上帝的話，沒有一句不帶能力的。」
38 Mariya katakula, “Neni na ntumintumi gwa Mtuwa! Iweri kwa neni ntambu ya gulongiti.” Ntumintumi gwa kumpindi kawukiti na kugenda zakuwi.
馬利亞說：「我是主的使女，情願照你的話成就在我身上。」天使就離開她去了。
39 Mashaka galii Mariya kawukiti kagenditi mpaka isi ya mulugongu lwa Yudeya.
那時候，馬利亞起身，急忙往山地裏去，來到猶大的一座城；
40 Aku kingiriti mnumba mwa Zakariya na kamlamsiyiti Elizabeti.
進了撒迦利亞的家，問伊利莎白安。
41 Elizabeti pakapikaniriti ntambu Mariya yakamlamsiyiti, nonu kadunkula mumtima mwakuwi. Elizabeti kamemiti Rohu Mnanagala,
伊利莎白一聽馬利亞問安，所懷的胎就在腹裏跳動。伊利莎白且被聖靈充滿，
42 Elizabeti kalonga, “Gutekelerwa gwenga pakati pa wadala woseri na katekelerwi mwana hakiwukili mumtima mwaku.
高聲喊着說：「你在婦女中是有福的！你所懷的胎也是有福的！
43 Neni na gaa ata mawu gwa Mtuwa gwangu kanizili neni?
我主的母到我這裏來，這是從哪裏得的呢？
44 Nakugambira, palaa pampikaniriti ntambu yagunamusiyiti, nonu kadunkula kwa kunemelera mumtima mwangu.
因為你問安的聲音一入我耳，我腹裏的胎就歡喜跳動。
45 Mbaka gwenga toziya gujimira kuwera havitendeki vitwatira vyakakugambiriti Mtuwa.”
這相信的女子是有福的！因為主對她所說的話都要應驗。」
46 Mariya kalonga, “Moyu gwangu gumkwisa Mtuwa,
馬利亞說： 我心尊主為大；
47 Na rohu yangu yankunemelera, Toziya Mlungu ndo Mlopoziya gwangu.
我靈以上帝我的救主為樂；
48 Toziya kamonera lusungu neni ntumintumi gwakuwi. Kwanjira vinu wantu woseri hawalongi Mlungu kantekelera,
因為他顧念他使女的卑微； 從今以後， 萬代要稱我有福。
49 Toziya ya shintu shikulu shakantendera Mlungu. Litawu lyakuwi linanagala.
那有權能的，為我成就了大事； 他的名為聖。
50 Kawalanguziya lusungu lwakuwi Kwa walii yawampanana ligoya kwa shiyiwuku na shiyiwuku.
他憐憫敬畏他的人， 直到世世代代。
51 Katenda vitwatira vikulu kwa liwoku lyakuwi, Kawapalasiya yawawera na msindu pamuhera na mipangu ya myoyu yawu.
他用膀臂施展大能； 那狂傲的人正心裏妄想就被他趕散了。
52 Kawasulusiya yawawera na likakala mu ukolamlima wawu, Na kawakweniziya wananagala.
他叫有權柄的失位， 叫卑賤的升高；
53 Yawawera na njala kawayikutiziya vintu viherepa, Na walunda kawawusiya mawoku hera.
叫飢餓的得飽美食， 叫富足的空手回去。
54 Katenda shakatakuliti kwa wambuyi wetu wagona, Kiza kumtanga Israeli ntumintumi gwakuwi.
他扶助了他的僕人以色列，
為要記念亞伯拉罕和他的後裔， 施憐憫直到永遠， 正如從前對我們列祖所說的話。 (aiōn g165)
56 Mariya kalikaliti pamuhera na Elizabeti kwa shipindi sha myezi mitatu, shakapanu kawuyiti ukaya kwakuwi.
馬利亞和伊利莎白同住，約有三個月，就回家去了。
57 Shipindi sha Elizabeti kwiwura shisokiti, kiwuliti mwana mpalu.
伊利莎白的產期到了，就生了一個兒子。
58 Wantu wapakwegera wakuwi na walongu wakuwi pawapikaniriti visoweru viherepa vya kulikangasha Mtuwa vyakavitenditi kwa Elizabeti, womberi wanemeleriti pamuhera na yomberi.
鄰里親族聽見主向她大施憐憫，就和她一同歡樂。
59 Palipititi lijuwa limu, womberi wiziti kumwingiziya jandu mwana, wafira kumpanana litawu lya tati gwakuwi, Zakariya.
到了第八日，他們來要給孩子行割禮，並要照他父親的名字叫他撒迦利亞。
60 Kumbiti mawu gwakuwi kalonga, “Hangu ndiri! Litawu lyakuwi hawamshemi Yohani.”
他母親說：「不可！要叫他約翰。」
61 Wamgambira, “Kwehera muntu muwalongu waku yawamshema litawu ali!”
他們說：「你親族中沒有叫這名字的。」
62 Wamlanguziyiti langaliru tati gwakuwi, wavimana ntambu hakamshemi.
他們就向他父親打手式，問他要叫這孩子甚麼名字。
63 Zakariya kaluwiti shibawu na kalemba hangu, “Litawu lyakuwi ndo Yohani.” Kila muntu kalikangasha.
他要了一塊寫字的板，就寫上，說：「他的名字是約翰。」他們便都希奇。
64 Pala palii Zakariya kanjiti kayi kutakula, kanjiti kumkwisa Mlungu.
撒迦利亞的口立時開了，舌頭也舒展了，就說出話來，稱頌上帝。
65 Lyoga lyayingiriti woseri yawalikaliti pakwegera nayomberi na visoweru avi vyoseri vyeniyiti muisi yoseri ya mulugongu mwa Yudeya.
周圍居住的人都懼怕；這一切的事就傳遍了猶太的山地。
66 Woseri yawapikaniriti vitwatira avi, waliholiti mumyoyu mwawu pawalonga, “Mwana ayu hakaweri gwa ntambu gaa?” Toziya nakaka makakala ga Mtuwa hagaweri pamuhera nayomberi.
凡聽見的人都將這事放在心裏，說：「這個孩子將來怎麼樣呢？因為有主與他同在。」
67 Zakariya, tati gwa Yohani kamemiziwiti Rohu Mnanagala, katungiti shisoweru shiwagira sha Mlungu.
他父親撒迦利亞被聖靈充滿了，就預言說：
68 Tumkwisi Mtuwa, Mlungu gwa Israeli! Kiza kuwatanga wantu wakuwi na kuwakombola.
主－以色列的上帝是應當稱頌的！ 因他眷顧他的百姓，為他們施行救贖，
69 Katupanana mlopoziya mkulu Mushiyiwuku sha Dawudi ntumintumi gwakuwi.
在他僕人大衛家中， 為我們興起了拯救的角，
正如主藉着從創世以來聖先知的口所說的話， (aiōn g165)
71 Hakatulopoziyi kulawa mumawoku mwa wangondu wetu na kutulaviya kulawa mumakakala mwa woseri yawatufira ndiri.
拯救我們脫離仇敵 和一切恨我們之人的手，
72 Kalongiti hakawawoneri lusungu wambuyi wetu, na kulihola lipatanu lyakuwi linanagala.
向我們列祖施憐憫， 記念他的聖約－
73 Kulirapa kwakamlapiriti Aburahamu mbuyi gwetu,
就是他對我們祖宗亞伯拉罕所起的誓－
74 kuwera hakatutangi twenga tulopoziwi kulawa kwa wangondu wetu. Katugambira tumtenderi Mlungu pota na lyoga,
叫我們既從仇敵手中被救出來，
75 tuweri wananagala yatumfiriziya Mlungu mashaka goseri ga makaliru getu.
就可以終身在他面前， 坦然無懼地用聖潔、公義事奉他。
76 “Na gwenga mwana gwangu, hawakushemi mbuyi gwa Mlungu kakumpindi nentu. Toziya hagumlongoleri Mtuwa kumnyawila njira yakuwi,
孩子啊！你要稱為至高者的先知； 因為你要行在主的前面， 預備他的道路，
77 haguwagambiri wantu wakuwi kuwera hawalopoziwi kwa kuwawusilira vidoda vyawu.
叫他的百姓因罪得赦， 就知道救恩。
78 Mlungu gwetu mnanagala na yakawera na lusungu. Hakatulavilili gulangala gwa ulopoziya kulawa kumpindi,
因我們上帝憐憫的心腸， 叫清晨的日光從高天臨到我們，
79 na kawalangazira woseri yawalikala muluwindu lwa kuhowa, na kuwalonguziya magulu getu munjira ya ponga.”
要照亮坐在黑暗中死蔭裏的人， 把我們的腳引到平安的路上。
80 Mwana kendereyiti kukula nshimba na kuwera na makakala murohu. Kalikaliti kushiwala mpaka lishaka lya kuliranguziya mweni kwa wantu wa Israeli.
那孩子漸漸長大，心靈強健，住在曠野，直到他顯明在以色列人面前的日子。
