1 Wakorintu 15
1 Walongu wangu, vinu nfira nuwaholiziyi mwenga Shisoweru Shiwagira shanuwabweririti, sheni ndo shyanjiru sha moyu gwenu na mwenga mushiwankiti na mushisoweru ashi mwenga mgangamala.
Przyjaciele, chciałbym wam teraz przypomnieć dobrą nowinę, którą przekazałem wam, którą przyjęliście, której jesteście wierni,
2 Ujumbi yanuwabwelerani ndo Shisoweru Shiwagira. Mwenga hamlopoziwi pamushijimila na handa pamjimira ndiri kujimira kwa mwenga hakuweri hera.
i która daje wam zbawienie—o ile trzymacie się tego, co wam głosiłem. Chyba że uwierzyliście na próżno…
3 Neni nuwapananiti mwenga vyaviwera na mana nentu, vitwatira vyanankiti neni namweni, kuwera Kristu kahowiti toziya ya vidoda vya twenga, handa Malembu Mananagala ntambu yagalonga,
Na samym początku przekazałem wam to, co sam przyjąłem, mianowicie że Chrystus umarł za nasze grzechy—zgodnie z zapowiedziami Pisma,
4 kuwera yomberi kasilitwi na kazyukiti lishaka lya tatu kwanjira pakahowiti, Malembu Mananagala ntambu yagalembitwi,
że został pogrzebany, że trzeciego dnia zmartwychwstał—również zgodnie z Pismem,
5 kwanja kamlawiriti Kefa, shakapanu kawalawiriti wantumintumi woseri lilongu na wawili.
i że ukazał się Piotrowi, a następnie pozostałym Dwunastu.
6 Shakapanu kawalawiriti walongu wavuwa nentu ya miya muhanu kwa mala yimu, wavuwa wawu wankali wankulikala mpaka vinu, kumbiti wamu wawu wahowiti kala.
Później widziało Go równocześnie pięciuset wierzących, z których większość jeszcze żyje—niektórzy jednak już zmarli.
7 Shakapanu kamlawiriti Yakobu na shakapanu kawalawira wantumintumi woseri.
Potem Jezus ukazał się Jakubowi i wszystkim innym apostołom.
8 Upeleru wa goseri kandawiliti neni viraa, neni yanweriti gambira muntu yakiwukiti mushipindi shakuwi ndiri.
Na samym końcu, jakby najmniej godnemu, ukazał się także mnie.
9 Toziya neni nantumintumi mdidini nentu pakati pa wantumintumi woseri, ata neni nahera uzyumwi wa kushemwa ntumintumi, toziya nuwatabisiyiti vipinga vya wantu vyawamjimira Mlungu.
Jestem bowiem najmniejszym z apostołów i nie powinienem nawet używać tego tytułu, gdyż prześladowałem kościół Boga.
10 Kumbiti kwa manemu ga Mlungu neni nwera ntambu yanwera na manemu gakanupiti, kamupananiti ndiri hera. Neni ntenda lihengu likamala kuliku wantumintumi woseri, naneni mweni ndiri yantenditi, kumbiti manemu ga Mlungu gatenditi lihengu pamuhera na neni.
Tylko dzięki Jego łasce jestem więc tym, kim jestem—a łaska ta przyniosła owoce. Trudziłem się o wiele bardziej niż inni—oczywiście nie ja sam, zawsze bowiem Bóg wspierał mnie swoją łaską.
11 Su pamuhera na hangu, iweri neni ama womberi yawabwera Shisoweru Shiwagira, shintu ndiri, ashi ndo mwenga shamjimira.
Zresztą czy ja, czy inni, i tak głosimy tę samą dobrą nowinę, w którą wy uwierzyliście.
12 Handa ntambu yatubweriti kuwera Kristu kazyukisiyitwi, wamu wenu waweza hashi kutakula kuwera yawahowiti hapeni wazyuki?
Skoro więc głosimy zmartwychwstanie Chrystusa, to dlaczego niektórzy z was twierdzą, że coś takiego jak zmartwychwstanie w ogóle nie istnieje?
13 Handa nakaka kwahera kuzyukisiwa kwa yawahowiti, su Kristu kazyukiti ndiri,
Jeśli nie istnieje, to i Chrystus nie zmartwychwstał.
14 handa Kristu kazyukiti ndiri, su mabweru gatwenga shintu ndiri na mwenga mwahera njimiru ya kulitumbira.
A jeśli On nie zmartwychwstał, to głoszenie dobrej nowiny nie ma sensu—i również wasza wiara jest pozbawiona podstaw.
15 Vilaa vilii, twenga tuwoneka wakapitawu yawapayira kuusu Mlungu, toziya tutakuliti kuwera Mlungu kamzyukisiyiti Kristu, kumbiti kamzyukisiyiti ndiri payiwera nakaka yawahowiti hapeni wazyukisiwi.
W takiej sytuacji okazujemy się fałszywymi świadkami, bo twierdzimy, że Bóg ożywił z martwych Chrystusa. A nie mógł tego zrobić, skoro umarli nie zmartwychwstają.
16 Handa yawahowiti hapeni wazyukisiwi, su Kristu kazyukiti ndiri.
Jeśli umarli nie mogą powstać z martwych, Chrystus też nie zmartwychwstał.
17 Handa Kristu kazyukisiyitwi ndiri, su njimiru yenu yahera mana na mwankali muvidoda vyenu.
A jeśli On nie ożył, niepotrzebnie Mu uwierzyliście i, co za tym idzie, nadal jesteście obciążeni waszymi grzechami.
18 Vilaa vilii yawahowiti pawalikolerana pamuhera na Kristu wagamira nakamu.
Ci zaś wierzący, którzy już zmarli, poszli na potępienie.
19 Handa matumbiru getu Mukristu ndo gaherepa kwa makaliru aga hera, twenga twawantu wa kuwonerwa lusungu kuliku wantu woseri.
Jeżeli nasza nadzieja w Chrystusie dotyczy tylko tego ziemskiego życia, to jesteśmy najbardziej godni pożałowania ze wszystkich ludzi.
20 Kumbiti unakaka ndo kuwera Kristu kazyukisiwitwi, kawera wa kwanja na lilangaliru lya nakaka kuwera walii yawagonjiti mukuhowa hawazyukisiwi.
Lecz Chrystus naprawdę zmartwychwstał—jako pierwszy z umarłych!
21 Toziya handa kuhowa kujegitwi kwa muntu yumu, ntambu iraayi kuzyuka kwa wantu kwiza kwa muntu yumu.
Skoro śmierć przyszła na świat z powodu człowieka—Adama, to również zmartwychwstanie przyjdzie przez Człowieka—Chrystusa.
22 Handa vilii wantu woseri yawahowiti toziya ya kulikolerana pamuhera na Adamu, ntambu iraayi woseri hawazyukisiwi toziya ya kulikolerana pamuhera na Kristu.
Z powodu Adama wszyscy umierają, ale dzięki Chrystusowi wszyscy zmartwychwstaną.
23 Kumbiti kila muntu hakazyuki kwa ntambu yakuwi, kwanja kristu na shakapanu kwa walii yawawera wantu wa Kristu, pakiza.
Każdy we właściwym czasie: najpierw powstał z martwych Chrystus, w czasie Jego powrotu ożyją natomiast ci, którzy do Niego należą.
24 Pa aga, upereru hausoki, pakampanana ufalumi Tati Mlungu, pa kuhalibisiya makakala goseri ga ukondola.
Potem nastąpi koniec i Chrystus przekaże królestwo Bogu Ojcu, a wszelkie władze i potęgi przestaną istnieć.
25 Kristu kafiruwa kakolimlima huti mpaka Mlungu pakawakanka wangondu woseri na kuwatula pasi pa magulu gakuwi.
Chrystus ma bowiem panować do czasu, aż wszyscy Jego przeciwnicy padną u Jego stóp.
26 Mngondu gwa upeleru yakahalibisiwa hakaweri kuhowa.
Ostatnim pokonanym wrogiem będzie śmierć.
27 Toziya Malembu Mananagala galonga, “Mlungu katula vintu vyoseri pasi pa magulu gakuwi.” Kumbiti Malembu Mananagala pagalonga, “Vintu vyoseri” Vitulwa pasi pakuwi, vyanakaka kuwera Mlungu kingira ndiri muvintu avi, toziya mweni ndo yakavitula vintu avi pasi pa Kristu.
Bóg poddał bowiem wszystko władzy Chrystusa—oczywiście wszystko oprócz siebie samego, bo to On jest Tym, który poddał wszystko Chrystusowi.
28 Kumbiti vintu vyoseri pavitulwa pasi pa ukolamlima wa Kristu na Mwana ayu hakalituli mweni pasi pa Mlungu, su Mlungu kavikolimlima vintu vyoseri kila pahala.
Gdy więc już wszystko zostanie poddane Synowi Bożemu, wtedy także On przekaże władzę Ojcu, który dał Mu wszystko we władanie. Odtąd Bóg będzie obecny we wszystkich i będzie panował nad wszystkim.
29 Handa vinu kwahera uzyukisiya, hashi wantu walii yawabatizitwi kwajili ya wahowiti wankulitumbira kupata shishi? Handa yawahowiti wazyukisiwitwi ndiri, iwera hashi wankubatizwa kwajili yamwenga?
Co robią ci, którzy przyjmują chrzest za zmarłych? Jeśli umarli w ogóle nie powstaną do życia, to jaki jest sens tego, co robią?
30 Na twenga, iwera hashi twenga tuliyingiziya muhatari kila shipindi?
A my? Po co ciągle narażamy się na niebezpieczeństwa?
31 Nulirapa walongu wangu, neni mona howa kila lishaka! Litumbiru neni lyawera kwa mwenga mukulikolerana pamuhera na Yesu Kristu Mtuwa gwatwenga.
Przyjaciele—moja dumo w Chrystusie Jezusie, naszym Panu!—wiecie przecież, że codziennie ryzykuję życie.
32 Handa nfiru ya neni hayiweri ya umuntu hera, kulii kulikomanga kwaneni na wavigongolu wakalipa Muefesu, hashi, neni mpatiti mota gaa? Handa payiwera yawahowiti hapeni wazyukisiwi, su “Mtuleki twenga tuliyi na kulanda, toziya shilawu hatuhowi.”
Po co, jak niewolnik na arenie, walczyłem z dzikimi bestiami w Efezie? Jeśli umarli nie zmartwychwstają, to: „Jedzmy i pijmy, bo jutro czeka nas śmierć!”
33 Namulipayira, “Waganja wadoda wahalabisiya tabiya iherepa.”
Nie dajcie się oszukać! „Złe towarzystwo prowadzi do rozwiązłości”.
34 Mwimuki mumaholu! Muweri na luhala na mulikali makaliru gaherepa na mleki kutenda vidoda. Toziya wantu wamonga wammana ndiri Mlungu nakamu. Ayi ndo soni nentu, neni kuwagambira aga.
Opamiętajcie się i przestańcie grzeszyć! Niektórzy z was w ogóle nie znają Boga! Mówię to, aby was zawstydzić.
35 Muntu hakakosiyi, “Hashi, wantu yawahowiti hawazyukisiwi ntambu gaa? Hashi, womberi hawaweri na nshimba ya ntambu gaa?”
Ktoś może zapytać: „Jak umarli zmartwychwstaną? W jakich ciałach?”.
36 Likosiwu lizyigizyigi! Paguyala mbeyu, payifuwa huti ndiri hapeni yimeri.
Niemądry człowieku! Żeby jakaś roślina wyrosła, najpierw musi zginąć ziarno, które zostało rzucone w ziemię.
37 Paguyala mbeyu, guyala ndiri shimeru kumbiti mbeyu hera, pamonga yiwera mbeyu ya usaka ama mbeyu yimonga.
Nie siejesz przecież tego, co ma wyrosnąć, ale rzucasz w ziemię ziarno tej rośliny, na przykład pszenicy lub czegoś innego.
38 Mlungu kayipanana mbeyu ayi nshimba ntambu yakafira mweni na kila mbeyu yiwera na nshimba lyakuwi lya gweka.
A Bóg, zgodnie ze swoją wolą, daje mu nową postać—każdemu rodzajowi ziarna inną.
39 Nshimba zya viumbi zilifana ndiri, kumbiti nshimba zya wantu zya ntambu yimu na nshimba zya wavigongolu zya ntambu yimonga na nshimba zya wampongu zyantambu yingi na nshimba zya wasomba zya ntambu yingi.
Dotyczy to nie tylko roślin. Inne ciała mają ludzie, inne zwierzęta, inne ptaki, a jeszcze inne ryby.
40 Kwana nshimba zya kumpindi kwa Mlungu na nshimba zya pasipanu, uherepa wa nshimba zya kumpindi kwa Mlungu wantambu yingi na uherepa wa nshimba zya pasipanu.
Są ciała niebieskie i ciała ziemskie—każde z nich ma inne piękno.
41 Mshenji gwana ukwisa wakuwi mweni na lyezi lyana ukwisa wakuwi na ntondu ziwera na ukwisa ntambu yingi yingi, viraa vilii ata ntondu zilifana ndiri kwa ukwisa.
Słońce ma swój blask, inne światło daje jednak księżyc, a jeszcze inne gwiazdy. A nawet one różnią się między sobą.
42 Ntambu ayi hayiweri kwa wantu yawahowiti pawazyukisiwa. Gambira yayiwera mbeyu, nshimba yayisilwa ndo ilii yayiwola, nshimba yayizyukusiwa ndo ilii yayiwola ndiri.
Podobnie jest ze zmartwychwstaniem. Posiane jest ciało śmiertelne, a zmartwychwstanie ciało nieśmiertelne.
43 Wayisira mukudoda na legilegi, hayizyukisiwi payiwera iherepa mumakakala.
Posiane jest ciało materialne—słabe i sprawiające wiele kłopotów,
44 Payisirwa iwera nshimba ya untu, payizyukisiwa iwera nshimba ya shirohu. Kwana nshimba ya untu na hakuweri na nshimba ya shirohu.
a zmartwychwstanie ciało duchowe—pełne mocy i wspaniałe! Istnieją bowiem ciała materialne i ciała duchowe.
45 Toziya Malembu Mananagala galonga, “Muntu gwa kwanja, Adamu kawumbitwi kaweri na ukomu,” Kumbiti Adamu gwa upeleru ndo Rohu yakawapanana wantu ukomu.
Pismo mówi: „Adam, pierwszy człowiek, stał się istotą mającą życie”. Ale ostatni „Adam”—czyli Jezus—stał się duchem dającym życie!
46 Su yayilongolera ndo nshimba ndiri ya shirohu, kumbiti nshimba ya untu na shakapanu nshimba ya shirohu.
Najpierw przyszedł ten, który miał ciało ziemskie. Potem dopiero przyszedł Ten, który ma ciało duchowe.
47 Adamu gwa kwanja kawumbitwi kwa litapaka lya pasipanu na Adamu gwa pili kalawiti kumpindi kwa Mlungu.
Adam, pierwszy człowiek, przyszedł z ziemi. Jezus, drugi Człowiek, przyszedł z nieba.
48 Woseri yawawera wa pasipanu, walifana na muntu yakaumbitwi kwa litapaka, walii yawawera wa kumpindi kwa Mlungu walifana na muntu ulii yakalawiti kumpindi kwa Mlungu.
Ci, którzy żyją na ziemi, mają ciało podobne do Adama, człowieka z ziemi. Ci jednak, którzy należą do nieba, otrzymają ciała podobne do Jezusa, Człowieka z nieba.
49 Ntambu yatulifaniti na muntu ulii yakaumbitwi kwa litapaka, viraa vilii hatulifani na muntu ayu yakalawiti kumpindi kwa Mlungu.
Teraz jesteśmy podobni do ziemskiego Adama, ale będziemy podobni do niebiańskiego Chrystusa.
50 Su walongu wangu, ntakula hangu, nshimba ya muntu hapeni uhali Ufalumi wa Mlungu, na shilii shashiwola hapeni shihali shilii shashiwola ndiri.
Zapewniam was, przyjaciele, że nikt nie wejdzie do królestwa Bożego w ludzkim, śmiertelnym ciele—to, co jest doczesne, nie może bowiem stać się częścią tego, co jest wieczne.
51 Mpikaniri, nankuwagambirani bada ya kulikangasha Mlungu yakatugubutulira twenga. Twawoseri twenga hapeni tuhowi kayi, kumbiti twawoseri hatugalambuziwi.
Pragnę wam jednak zdradzić wspaniałą tajemnicę: Nie wszyscy umrzemy, ale wszyscy otrzymamy nowe ciała.
52 Kanongola ntambu ya kufumbula kwa lisu, mbalapi lwa upeleru palugombwa, yawahowiti hawazyukisiwi na nshimba zyawu paziwola ndiri na twenga hatugalambuziwi.
Stanie się to w jednej chwili, w mgnieniu oka, przy dźwięku ostatniej trąby. Gdy ona zabrzmi, zmarli powstaną do życia w nieśmiertelnych ciałach, a my, żywi, również otrzymamy nowe ciała.
53 Toziya shilii shashiwola shifiruwa kugalambuka na kuwera shashiwola ndiri na nshimba yakuhowa igalambulwi nayihowa.
Bo to, co jest doczesne i śmiertelne, musi zostać zastąpione tym, co wieczne i nieśmiertelne.
54 Su nshimba ayi yayiwola payiwera na ntambu ya kuwola ndiri na shilii shashihowa pashigalambulwa kuhowa ndiri, su Lilembu Linanagala lyalilembitwi halikamiliki, “Kuhowa kuhalibisiwa, na ukanga ukamilika!”
Gdy więc nasze doczesne i śmiertelne ciała przemienią się w ciała wieczne i nieśmiertelne, wypełnią się słowa Pisma: „Zwycięstwo pochłonęło śmierć.
55 “Gwee kuhowa, kukanga kwaku kwakoshi? Gwee kuhowa makakala gaku ga kutenduwa gakoshi?” (Hadēs g86)
Gdzie jest triumf śmierci? Gdzie jest jej żądło?”. (Hadēs g86)
56 Makakala ga kuhowa ga kutenduwa galawa muvidoda na makakala ga vidoda galawa Mumalagaliru ga Musa.
Żądłem, którym śmierć zaatakowała ludzi, jest grzech, a Prawo ujawniło siłę grzechu.
57 Kumbiti tulongi mayagashii Mlungu, yakatupanana ukanga kupitira Mtuwa gwetu Yesu Kristu.
Dziękujmy jednak Bogu za to, że posłał Jezusa Chrystusa, naszego Pana, i pozwolił nam odnieść zwycięstwo!
58 Walongu wayangu, mgoloki hweri na mgangamali, nambegizika. Mashaka goseri mtendi lihengu lya Mtuwa, pamuvimana kuwera lihengu lyamtenda muuntumintumi wa Mtuwa hapeni lyagamili hera.
Moi kochani przyjaciele, bądźcie wytrwali i nieugięci, nieustannie oddani pracy dla Pana. I pamiętajcie, że wasz wysiłek jest cenny w Jego oczach i nie pójdzie na marne.
