امثال 1
| امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود: | 1 |
Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
| این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید. | 2 |
para conocer la sabiduría y la instrucción; para discernir las palabras del entendimiento;
| آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید. | 3 |
para recibir instrucción en el trato sabio, en la rectitud, la justicia y la equidad;
| این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت. | 4 |
para dar prudencia a los simples, conocimiento y discreción al joven —
| با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند. | 5 |
para que el sabio escuche y aumente su aprendizaje; para que el hombre de entendimiento alcance el sano consejo;
| 6 |
para entender un proverbio y parábolas, las palabras y acertijos de los sabios.
| ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است. | 7 |
El temor a Yahvé es el principio del conocimiento, pero los necios desprecian la sabiduría y la instrucción.
| ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو، | 8 |
Hijo mío, escucha la instrucción de tu padre, y no abandones las enseñanzas de tu madre;
| زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت. | 9 |
pues serán una guirnalda que adornará tu cabeza, y cadenas alrededor del cuello.
| وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو. | 10 |
Hijo mío, si los pecadores te atraen no lo consienten.
| اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم | 11 |
Si dicen: “Ven con nosotros. Acechemos la sangre. Acechemos en secreto a los inocentes sin causa.
| و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585) | 12 |
Que se los trague vivos como el Seol, y entero, como los que bajan a la fosa. (Sheol h7585)
| از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛ | 13 |
Encontraremos toda la riqueza valiosa. Llenaremos nuestras casas con el botín.
| هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!» | 14 |
Echarán su suerte entre nosotros. Todos tendremos un bolso”—
| پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛ | 15 |
hijo mío, no camines por el camino con ellos. Mantén tu pie fuera de su camino,
| زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند. | 16 |
porque sus pies corren hacia el mal. Se apresuran a derramar sangre.
| یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند. | 17 |
Porque la red se tiende en vano a la vista de cualquier ave;
| ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند. | 18 |
pero estos acechan su propia sangre. Acechan en secreto por sus propias vidas.
| این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند. | 19 |
Así son los caminos de todo aquel que tiene afán de lucro. Le quita la vida a sus dueños.
| حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد. | 20 |
La sabiduría llama en voz alta en la calle. Ella pronuncia su voz en las plazas públicas.
| مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید: | 21 |
Llama a la cabeza de los lugares ruidosos. A la entrada de las puertas de la ciudad, pronuncia sus palabras:
| «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟ | 22 |
“¿Hasta cuándo, simples, amaréis la sencillez? Cuánto tiempo se deleitarán los burladores en la burla, ¿y los tontos odian el conocimiento?
| بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت. | 23 |
Vuélvete ante mi reprimenda. Mira, derramaré mi espíritu sobre ti. Te daré a conocer mis palabras.
| «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید. | 24 |
Porque te he llamado y te has negado; He extendido mi mano y nadie me ha hecho caso;
| شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید. | 25 |
pero has ignorado todos mis consejos, y no quería ninguna de mis reprimendas;
| من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد، | 26 |
Yo también me reiré de tu desastre. Me burlaré cuando la calamidad te alcance,
| آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد. | 27 |
cuando la calamidad te alcanza como una tormenta, cuando tu desastre llega como un torbellino, cuando la angustia y la angustia se apoderan de ti.
| «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛ | 28 |
Entonces me llamarán, pero no responderé. Me buscarán con ahínco, pero no me encontrarán,
| زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند. | 29 |
porque odiaban el conocimiento, y no eligió el temor a Yahvé.
| نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند. | 30 |
No querían ningún consejo mío. Despreciaron toda mi reprimenda.
| بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید. | 31 |
Por eso comerán del fruto de su propio camino, y se llenan de sus propios esquemas.
| زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد. | 32 |
Porque la reincidencia de los simples los matará. La despreocupación de los tontos los destruirá.
| ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.» | 33 |
Pero el que me escuche habitará con seguridad, y estarán tranquilos, sin temor a sufrir daños”.
