امثال 1

1 امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود:

Zvirevo zvaSoromoni mwanakomana waDhavhidhi, mambo weIsraeri:

2 این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید.

kuti uwane uchenjeri nokurayirwa; nokunzwisisa mashoko enjere;

3 آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید.

kuti uve noupenyu hwokuzvibata hune uchenjeri uchiita zvakarurama nokururamisira uye nokuenzanisira;

4 این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت.

kuti vasina mano vapiwe uchenjeri, jaya ripiwe ruzivo namano,

5 با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند.

vakachenjera ngavanzwe uye vagowedzera pakudzidza kwavo, uye vanonzvera ngavawane kutungamirirwa,

6

kuti vanzwisise zvirevo nemifananidzo, mashoko nezvirahwe zvavakachenjera.

7 ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است.

Kutya Jehovha ndiwo mavambo ezivo, asi mapenzi anoshora uchenjeri nokurayirwa.

8 ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو،

Mwanakomana wangu, teerera, kurayira kwababa vako, uye usarasa kudzidzisa kwamai vako.

9 زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت.

Zvichava chishongo chakanaka pamusoro wako nouketani hunoshongedza mutsipa wako.

10 وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو.

Mwanakomana wangu, kana vatadzi vachikukwezva, usabvuma zvavari kuda kuti uite.

11 اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم

Kana vakati, “Handei tose; ngativandirei munhu timuuraye; ngativandirei mweya usina mhosva;

12 و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585)

ngativamedzei vari vapenyu, seguva, uye vakakwana kudaro savaya vanodzika mugomba; (Sheol h7585)

13 از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛

tichawana marudzi ose ezvinhu zvinokosha tigozadza dzimba dzedu nezvatichapamba;

14 هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!»

isa zvinhu zvako pamwe chete nesu, tigova nechikwama chimwe chete,”

15 پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛

mwanakomana wangu, usabvumirana navo, usaisa rutsoka panzira dzavo;

16 زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند.

nokuti tsoka dzavo dzinomhanyira muchivi, vanokurumidza kundodeura ropa.

17 یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند.

Hazvibatsiri sei kutambanudza mumbure shiri dzose dzichinyatsoona!

18 ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند.

Varume ava vanovandira ropa ravo vomene; vanozvivandira ivo pachavo!

19 این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند.

Aya ndiwo magumo avaya vanotsvaka pfuma nenzira yakaipa; inouraya vaya vanoiwana.

20 حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد.

Uchenjeri hunodanidzira nenzwi guru mumugwagwa, hunokwidza inzwi rahwo pachivara;

21 مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید:

kumusoro kwemigwagwa ine ruzha hunodanidzira, pamasuo eguta hunotaura shoko rahwo huchiti:

22 «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟

“Kusvikira riniko imi vasina mano, muchingoda kugara musina mano? Kusvikira riniko vaseki vachifarira kuseka, uye mapenzi achivenga zivo?

23 بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت.

Dai makateerera kutsiura kwangu, ndingadai ndakadurura mwoyo wangu kwamuri uye ndakazivisa pfungwa dzangu kwamuri.

24 «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید.

Asi sezvo makandiramba pandakakudanai uye pasina kana mumwe akateerera pandakatambanudza ruoko rwangu,

25 شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید.

sezvo makashaya hanya nokurayira kwangu, uye mukasagamuchira kutsiura kwangu,

26 من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد،

iniwo ndichaseka panguva yenjodzi yenyu; ndichaseka dambudziko parichakusvikirai,

27 آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد.

dambudziko parichakukundai sedutu, njodzi paichavhuvhuta pamusoro penyu sechamupupuri, nhamo namatambudziko pazvichakukundai.

28 «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛

“Ipapo vachadana kwandiri asi ini handingavapinduri; vachanditsvaka asi havangandiwani.

29 زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند.

Sezvo vakavenga zivo uye vakasasarudza kutya Jehovha,

30 نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند.

sezvo vasina kugamuchira yambiro yangu, uye vakashora kutsiura kwangu,

31 بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید.

vachadya zvibereko zvenzira dzavo uye vachazadzwa nezvibereko zvemano avo.

32 زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد.

Nokuti kusateerera kwavasina mano kuchavaurayisa, uye kushaya hanya kwamapenzi kuchavaparadza;

33 ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.»

asi ani naani achanditeerera achagara murugare, uye achagara akasununguka, asingatyi kuparadzwa.”

King Solomon in Old Age