امثال 1

1 امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود:

Proverbs of Solomon, son of David, king of Israel:

2 این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید.

For knowing wisdom and instruction, For understanding sayings of intelligence,

3 آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید.

For receiving the instruction of wisdom, Righteousness, judgment, and uprightness,

4 این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت.

For giving to simple ones—prudence, To a youth—knowledge and discretion.

5 با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند.

(The wise hear and increase learning, And the intelligent obtain counsels.)

6

For understanding a proverb and its sweetness, Words of the wise and their acute sayings.

7 ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است.

Fear of YHWH [is the] beginning of knowledge, Fools have despised wisdom and instruction!

8 ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو،

Hear, my son, the instruction of your father, And do not leave the law of your mother,

9 زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت.

For they [are] a graceful wreath to your head, And chains to your neck.

10 وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو.

My son, if sinners entice you, do not be willing.

11 اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم

If they say, “Come with us, we lay wait for blood, We watch secretly for the innocent without cause,

12 و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585)

We swallow them as Sheol—alive, And whole—as those going down [to] the pit, (Sheol h7585)

13 از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛

We find every precious substance, We fill our houses [with] spoil,

14 هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!»

You cast your lot among us, One purse is—to all of us.”

15 پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛

My son! Do not go in the way with them, Withhold your foot from their path,

16 زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند.

For their feet run to evil, And they hurry to shed blood.

17 یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند.

Surely in vain is the net spread out before the eyes of any bird.

18 ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند.

And they lay wait for their own blood, They watch secretly for their own lives.

19 این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند.

So [are] the paths of every gainer of dishonest gain, It takes the life of its owners.

20 حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد.

Wisdom cries aloud in an out-place, She gives forth her voice in broad places,

21 مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید:

She calls at the head of the multitudes, In the openings of the gates, In the city she says her sayings:

22 «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟

“Until when, you simple, do you love simplicity? And have scorners desired their scorning? And do fools hate knowledge?

23 بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت.

Turn back at my reproof, behold, I pour forth my spirit to you, I make known my words with you.

24 «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید.

Because I have called, and you refuse, I stretched out my hand, and none is attending,

25 شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید.

And you slight all my counsel, And you have not desired my reproof.

26 من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد،

I also laugh in your calamity, I deride when your fear comes,

27 آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد.

When your fear comes as destruction, And your calamity comes as a windstorm, When adversity and distress come on you.

28 «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛

Then they call me, and I do not answer, They seek me earnestly, and do not find me.

29 زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند.

Because that they have hated knowledge, And have not chosen the fear of YHWH.

30 نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند.

They have not consented to my counsel, They have despised all my reproof,

31 بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید.

And they eat of the fruit of their way, And they are filled from their own counsels.

32 زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد.

For the turning of the simple slays them, And the security of the foolish destroys them.

33 ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.»

And whoever is listening to me dwells confidently, And [is] quiet from fear of evil!”

King Solomon in Old Age