امثال 1

1 امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود:

The proverbs of Solomon the son of David, the king of Israel:

2 این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید.

To know wisdom and instruction; to comprehend the sayings of understanding;

3 آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید.

To accept the instruction of intelligence, righteousness, and justice, and equity;

4 این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت.

To give to the simple prudence, to the youth knowledge and discretion.

5 با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند.

The wise will hear, and will increase [his] information; and the man of understanding will obtain wise counsels:

6

To understand a proverb, and a sage sentence; the words of the wise, and their riddles.

7 ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است.

The fear of the Lord is the beginning of knowledge: wisdom and instruction fools [alone] despise.

8 ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو،

Hear, my son, the instruction of thy father, and cast not off the teaching of thy mother;

9 زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت.

For a wreath of grace are they unto thy head, and chains for thy throat.

10 وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو.

My son, if sinners wish to entice thee, consent thou not.

11 اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم

If they should say, Come with us, let us lie in wait for blood, let us watch in concealment for the uselessly innocent;

12 و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585)

We will swallow them up like the grave alive; and the men of integrity, as those that go down into the pit; (Sheol h7585)

13 از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛

We shall find all [kinds of] precious wealth, we will fill our houses with booty;

14 هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!»

Thy lot must thou cast in our midst; one purse shall be for us all:

15 پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛

My son, walk not thou on the way with them; withhold thy foot from their path;

16 زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند.

For their feet run after evil, and they make haste to shed blood.

17 یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند.

For uselessly is the net spread out before the eyes of every winged bird:

18 ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند.

While they lie in wait for their [own] blood; they watch in concealment for their [own] lives.

19 این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند.

So are the paths of every one that is greedy after [unlawful] gain; it taketh away the life of those that own it.

20 حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد.

Wisdom crieth loudly without; in the public places she uttereth her voice;

21 مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید:

At the corner of noisy streets she calleth, at the entrances of gates; in the city she sayeth her speeches:

22 «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟

How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and the scorners take their delight in scorning, and fools hate knowledge?

23 بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت.

Turn back to my admonition: behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.

24 «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید.

Whereas I called, and ye refused; I stretched out my hand, and no man was attentive;

25 شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید.

And ye have set at nought all my counsel, and would not accept my admonition:

26 من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد،

[Therefore] I also will truly laugh at your calamity; I will deride [you] when your terror cometh;

27 آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد.

When your terror cometh like the tempest-cloud, and your calamity hasteneth like a whirlwind; when there come upon you distress and affliction.

28 «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛

Then will they call me, but I will not answer; they will seek me earnestly, but they shall not find me;

29 زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند.

For the reason that they hated knowledge, and the fear of the Lord they did not choose;

30 نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند.

[That] they would not attend to my counsel: [that] they rejected all my admonition.

31 بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید.

Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and from their own counsels shall they be satisfied.

32 زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد.

For the defection of the simple will slay them, and the prosperity of fools will cause them to be lost.

33 ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.»

But he that hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be at rest from the dread of evil.

King Solomon in Old Age