امثال 1
| امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود: | 1 |
The Proverbs of Solomon son of David, who reigned in Israel;
| این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید. | 2 |
to know wisdom and instruction, and to perceive words of understanding;
| آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید. | 3 |
to receive also hard saying, and to understand true justice, and [how] to direct judgment;
| این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت. | 4 |
that he might give subtlety to the simple, and to the young man discernment and understanding.
| با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند. | 5 |
For by the hearing of these a wise man will be wiser, and man of understanding will gain direction;
| 6 |
and will understand a parable, and a dark speech; the saying of the wise also, and riddles.
| ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است. | 7 |
The fear of the Lord is the beginning of wisdom; and [there is] good understanding to all that practise it: and piety toward God is the beginning of discernment; but the ungodly will set at nought wisdom and instruction.
| ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو، | 8 |
Hear, [my] son, the instruction of thy father, and reject not the rules of thy mother.
| زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت. | 9 |
For thou shalt receive for thine head a crown of graces, and a chain of gold round thy neck.
| وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو. | 10 |
[My] son, let not ungodly men lead thee astray, neither consent thou [to them].
| اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم | 11 |
If they should exhort thee, saying, Come with us, partake in blood, and let us unjustly hide the just man in the earth:
| و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585) | 12 |
and let us swallow him alive, as Hades [would], and remove the memorial of him from the earth: (Sheol h7585)
| از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛ | 13 |
let us seize on his valuable property, and let us fill our houses with spoils:
| هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!» | 14 |
but do thou cast in thy lot with us, and let us all provide a common purse, and let us have one pouch:
| پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛ | 15 |
go not in the way with them, but turn aside thy foot from their paths:
| زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند. | 16 |
[For their feet run to do evil, and are swift to shed blood. ]
| یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند. | 17 |
for nets are not without cause spread for birds.
| ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند. | 18 |
For they that are concerned in murder store up evils for themselves; and the overthrow of transgressors is evil.
| این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند. | 19 |
These are the ways of all that perform lawless deeds; for by ungodliness they destroy their own life.
| حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد. | 20 |
Wisdom sings aloud in passages, and in the broad places speaks boldly.
| مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید: | 21 |
And she makes proclamation on the top of the walls, and sits by the gates of princes; and at the gates of the city boldly says,
| «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟ | 22 |
So long as the simple cleave to justice, they shall not be ashamed: but the foolish being lovers of haughtiness, having become ungodly have hated knowledge, and are become subject to reproofs.
| بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت. | 23 |
Behold, I will bring forth to you the utterance of my breath, and I will instruct you in my speech.
| «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید. | 24 |
Since I called, and ye did not hearken; and I spoke at length, and ye gave no heed;
| شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید. | 25 |
but ye set at nought my counsels, and disregarded my reproofs;
| من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد، | 26 |
therefore I also will laugh at your destruction; and I will rejoice against [you] when ruin comes upon you:
| آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد. | 27 |
yea when dismay suddenly comes upon you, and [your] overthrow shall arrive like a tempest; and when tribulation and distress shall come upon you, or when ruin shall come upon you.
| «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛ | 28 |
For it shall be that when ye call upon me, I will not hearken to you: wicked men shall seek me, but shall not find [me].
| زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند. | 29 |
For they hated wisdom, and did not choose the word of the Lord:
| نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند. | 30 |
neither would they attend to my counsels, but derided my reproofs.
| بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید. | 31 |
Therefore shall they eat the fruits of their own way, and shall be filled with their own ungodliness.
| زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد. | 32 |
For because they wronged the simple, they shall be slain; and an inquisition shall ruin the ungodly.
| ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.» | 33 |
But he that hearkens to me shall dwell in confidence, and shall rest securely from all evil.
