امثال 1

1 امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود:

The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel,

2 این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید.

to know wisdom and instruction, to discern the words of understanding,

3 آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید.

to receive instruction in wise dealing, in righteousness and justice and equity,

4 این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت.

to give prudence to the simple, to the young man knowledge and discretion,

5 با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند.

that the wise man may hear, and increase in learning, and that the man of understanding may attain to sound counsels,

6

to understand a proverb, and a figure, the words of the wise, and their dark sayings.

7 ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است.

The fear of Jehovah is the beginning of knowledge. The foolish despise wisdom and instruction.

8 ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو،

My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother.

9 زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت.

For they shall be a garland of grace to thy head, and chains about thy neck.

10 وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو.

My son, if sinners entice thee, consent thou not.

11 اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم

If they say, Come with us. Let us lay wait for blood. Let us lurk secretly for the innocent without cause.

12 و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585)

Let us swallow them up alive as Sheol, and whole, as those who go down into the pit. (Sheol h7585)

13 از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛

We shall find all precious substance. We shall fill our houses with spoil.

14 هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!»

Thou shall cast thy lot among us. We will all have one bag.

15 پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛

My son, walk not thou in the way with them. Restrain thy foot from their path.

16 زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند.

For their feet run to evil, and they make haste to shed blood.

17 یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند.

For in vain is the net spread in the sight of any bird,

18 ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند.

and these lay wait for their own blood. They lurk secretly for their own lives.

19 این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند.

So are the ways of everyone who is greedy of gain. It takes away the life of the owners of it.

20 حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد.

Wisdom cries aloud in the street. She utters her voice in the broad places.

21 مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید:

She cries in the chief place of concourse, at the entrance of the gates, in the city. She utters her words:

22 «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟

How long, ye simple ones, will ye love simplicity? And scoffers delight them in scoffing, and fools hate knowledge?

23 بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت.

Turn back at my reproof. Behold, I will pour out my spirit upon you. I will make my words known to you.

24 «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید.

Because I have called, and ye have refused, I have stretched out my hand, and no man has regarded,

25 شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید.

but ye have made all my counsel void, and want none of my reproof,

26 من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد،

I also will laugh at your calamity. I will mock when your fear comes,

27 آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد.

when your fear comes as a storm, and your calamity comes on as a whirlwind, when distress and anguish come upon you.

28 «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛

Then they will call upon me, but I will not answer. They will seek me diligently, but they shall not find me,

29 زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند.

because they hated knowledge, and did not choose the fear of Jehovah.

30 نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند.

They wanted none of my counsel. They despised all my reproof.

31 بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید.

Therefore they shall eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.

32 زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد.

For the backsliding of the simple shall kill them, and the careless ease of fools shall destroy them.

33 ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.»

But he who hearkens to me shall dwell securely, and shall be quiet without fear of evil.

King Solomon in Old Age