امثال 1
| امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود: | 1 |
Притчи на Давидовия син Соломон, Израилев цар,
| این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید. | 2 |
Записани за да познае някой мъдрост и поука, За да разбере благоразумни думи,
| آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید. | 3 |
За да приеме поука за мъдро постъпване, В правда, съдба и справедливост,
| این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت. | 4 |
За да се даде остроумие на простите, знание и разсъждение на младежа,
| با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند. | 5 |
За да слуша мъдрият и да стане по-мъдър И за да достигне разумният здрави начала,
| 6 |
За да се разбират притча и иносказание, Изреченията на мъдрите и гатанките им.
| ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است. | 7 |
Страх от Господа е начало на мъдростта; Но безумният презира мъдростта и поуката.
| ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو، | 8 |
Сине мой, слушай поуката на баща си, И не отхвърляй наставлението на Майка си,
| زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت. | 9 |
Защото те ще бъдат благодатен венец за главата ти, И огърлица около шията ти.
| وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو. | 10 |
Сине мой, ако грешните те прилъгват, Да се не съгласиш.
| اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم | 11 |
Ако рекат: Ела с нас, Нека поставим засада за кръвопролитие. Нека причакаме без причина невинния,
| و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585) | 12 |
Както ада нека ги погълнем живи, Даже съвършените, като ония, които слизат в рова, (Sheol h7585)
| از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛ | 13 |
Ще намерим всякакъв скъпоценен имот, Ще напълним къщите си с користи,
| هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!» | 14 |
Ще хвърлим жребието си като един от нас, Една кесия ще имаме всички;
| پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛ | 15 |
Сине мой, не ходи на пътя с тях, Въздържай ногата си от пътеката им,
| زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند. | 16 |
Защото техните нозе тичат към злото, И бързат да проливат кръв.
| یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند. | 17 |
Защото напразно се простира мрежа Пред очите на каква да било птица.
| ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند. | 18 |
И тия поставят засада против своята си кръв, Причакват собствения си живот.
| این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند. | 19 |
Такива са пътищата на всеки сребролюбец: Сребролюбието отнема живота на завладените от него.
| حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد. | 20 |
Превъзходната мъдрост възгласява по улиците, Издига гласа си по площадите,
| مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید: | 21 |
Вика по главните места на пазарите, При входовете на портите, възвестява из града думите си:
| «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟ | 22 |
Глупави, до кога ще обичате глупостта? Присмивачите до кога ще се наслаждавате на присмивките си, И безумните ще мразят знанието?
| بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت. | 23 |
Обърнете се при изобличението ми. Ето, аз ще излея духа си на вас, Ще ви направя да разберете словата ми.
| «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید. | 24 |
Понеже аз виках, а вие отказахте да слушате, Понеже простирах ръката си, а никой не внимаваше,
| شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید. | 25 |
Но отхвърлихте съвета ми, И не приехте изобличението ми,
| من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد، | 26 |
То аз ще се смея на вашето бедствие, Ще се присмея, когато ви нападне страхът,
| آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد. | 27 |
Когато ви нападне страхът, като опустошителна буря, И бедствието ви се устреми като вихрушка, Когато скръб и мъки ви нападнат,
| «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛ | 28 |
Тогава те ще призоват, но аз няма да отговоря, Ревностно ще ме търсят, но няма да ме намерят.
| زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند. | 29 |
Понеже намразиха знанието, И не разбраха страха от Господа,
| نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند. | 30 |
Не приеха съвета ми, И презряха всичкото ми изобличение,
| بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید. | 31 |
Затова, ще ядат от плодовете на своя си път, И ще се наситят от своите си измислици.
| زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد. | 32 |
Защото глупавите ще бъдат умъртвени от своето си отстъпване, И безумните ще бъдат погубени от своето си безгрижие,
| ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.» | 33 |
Но всеки, който ме слуша, ще живее в безопасност, И ще бъде спокоен без да се бои от зло.
