امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

Je, hekima haitani? Je, ufahamu hapazi sauti?

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

Juu ya miinuko karibu na njia, penye njia panda, ndipo asimamapo;

3

kando ya malango yaelekeayo mjini, kwenye maingilio, hulia kwa sauti kubwa, akisema:

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

“Ni ninyi wanaume, ninaowaita; ninapaza sauti yangu kwa wanadamu wote.

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

Ninyi ambao ni wajinga, pateni akili; ninyi mlio wapumbavu, pateni ufahamu.

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

Sikilizeni, kwa maana nina mambo muhimu ya kusema; ninafungua midomo yangu kusema lililo sawa.

7

Kinywa changu husema lililo kweli, kwa maana midomo yangu huchukia uovu.

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

Maneno yote ya kinywa changu ni haki; hakuna mojawapo lililopotoka wala ukaidi.

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

Kwa wenye kupambanua yote ni sahihi; hayana kasoro kwa wale wenye maarifa.

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

Chagua mafundisho yangu badala ya fedha, maarifa badala ya dhahabu safi,

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

kwa maana hekima ina thamani kuliko marijani na hakuna chochote unachohitaji kinacholingana naye.

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

“Mimi hekima, nakaa pamoja na busara; ninamiliki maarifa na busara.

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

Kumcha Bwana ni kuchukia uovu; ninachukia kiburi na majivuno, tabia mbaya na mazungumzo potovu.

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

Ushauri na hukumu sahihi ni vyangu; nina ufahamu na nina nguvu.

15

Kwa msaada wangu wafalme hutawala na watawala hutunga sheria zilizo za haki,

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

kwa msaada wangu wakuu hutawala, na wenye vyeo wote watawalao dunia.

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

Nawapenda wale wanipendao, na wale wanitafutao kwa bidii wataniona.

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

Utajiri na heshima viko kwangu, utajiri udumuo na mafanikio.

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

Tunda langu ni bora kuliko dhahabu safi; kile nitoacho hupita fedha iliyo bora.

20 راههای من عدل و حق است.

Natembea katika njia ya unyofu katika mapito ya haki,

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

nawapa utajiri wale wanipendao na kuzijaza hazina zao.

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

“Bwana aliniumba mwanzoni mwa kazi yake, kabla ya matendo yake ya zamani;

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

niliteuliwa tangu milele, tangu mwanzoni, kabla ya dunia kuumbwa.

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

Wakati hazijakuwepo bahari, nilikwishazaliwa, wakati hazijakuwepo chemchemi zilizojaa maji;

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

kabla milima haijawekwa mahali pake, kabla vilima havijakuwepo, nilikwishazaliwa,

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

kabla hajaumba dunia wala mashamba yake au vumbi lolote la dunia.

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

Nilikuwepo alipoziweka mbingu mahali pake, wakati alichora mstari wa upeo wa macho juu ya uso wa kilindi,

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

wakati aliweka mawingu juu na kuziweka imara chemchemi za bahari,

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

wakati aliiwekea bahari mpaka wake ili maji yasivunje agizo lake, na wakati aliweka misingi ya dunia.

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

Wakati huo nilikuwa fundi stadi kando yake. Nilijazwa na furaha siku baada ya siku, nikifurahi daima mbele zake,

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

nikifurahi katika dunia yake yote nami nikiwafurahia wanadamu.

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

“Basi sasa wanangu, nisikilizeni; heri wale wanaozishika njia zangu.

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

Sikilizeni mafundisho yangu mwe na hekima; msiyapuuze.

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

Heri mtu yule anisikilizaye mimi, akisubiri siku zote malangoni mwangu, akingoja kwenye vizingiti vya mlango wangu.

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

Kwa maana yeyote anipataye mimi amepata uzima na kujipatia kibali kutoka kwa Bwana.

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

Lakini yeyote ashindwaye kunipata hujiumiza mwenyewe; na wote wanichukiao mimi hupenda mauti.”