امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

¿No clama la sabiduría, Y el entendimiento hace oír su voz?

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

En las cimas de las alturas junto al camino, En las encrucijadas de los senderos, allí está ella.

3

Junto a las puertas, en la entrada de la ciudad, En el acceso a las puertas, ella da voces:

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

¡Oh hombres, a ustedes clamo! Mi voz se dirige a los hijos de los hombres.

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

Oh simples, aprendan prudencia. Y ustedes, insensatos, dispongan su corazón.

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

Escuchen, porque diré cosas excelentes, Y abriré mis labios para cosas rectas.

7

Mi boca pronunciará verdad. La maldad es repugnancia para mis labios.

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

Todas las palabras de mi boca son con justicia. En ellas nada hay torcido o perverso.

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

Son claras para el que entiende Y rectas para los que hallan el conocimiento.

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

Reciban mi enseñanza y no plata, Conocimiento, mejor que oro fino.

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

Pues mejor es la sabiduría que las perlas. Nada de lo que desees podrá compararse con ella.

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

Yo, la sabiduría, moro con la prudencia, Y descubro el conocimiento y la discreción.

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

El temor a Yavé es aborrecer el mal. Aborrezco la soberbia, la arrogancia, el mal camino y la boca perversa.

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

Mío es el consejo y la eficiente sabiduría. Mía es la inteligencia y mía la valentía.

15

Por mí reinan los reyes, Y los magistrados administran justicia.

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

Por mí gobiernan los príncipes Y los nobles que juzgan la tierra.

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

Yo amo a los que me aman. Me hallan los que temprano me buscan.

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

Las riquezas y la honra están conmigo, Riquezas y justicia perdurables.

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

Mi fruto es mejor que el oro, Aun que el oro puro, Y mi ganancia mejor que la plata escogida.

20 راههای من عدل و حق است.

Yo ando por camino de justicia, Por los senderos de equidad,

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

Para hacer que los que me aman obtengan su heredad. Y para que yo llene sus tesoros.

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

Yavé me poseía en el principio, Ya de antiguo, antes de sus obras.

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

Eternamente estaba establecida, Antes de haber tierra.

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

Nací antes que existieran los océanos, Antes que existieran las fuentes de muchas aguas.

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

Antes que las montañas fueran fundadas, Antes de las colinas, fui yo engendrada.

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

Cuando Él no había hecho la tierra, ni los campos, Ni el primer polvo del mundo.

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

Cuando estableció los cielos, allí estaba yo. Cuando trazó el horizonte sobre la superficie del océano,

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

Cuando afirmó los cielos arriba, Cuando afirmó las fuentes del océano,

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

Cuando señaló al mar su estatuto, Para que las aguas no traspasaran su mandato, Cuando estableció los fundamentos de la tierra,

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

Yo estaba junto a Él como arquitecto. Diariamente era su deleite. Me regocijaba ante Él siempre.

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

Me regocijaba en su tierra habitada, Y tenía mi deleite con los hijos de los hombres.

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

Ahora pues, hijos, escúchenme. Inmensamente felices los que guardan mis caminos.

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

Atiendan la instrucción, sean sabios Y no la menosprecien.

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

¡Inmensamente feliz es el hombre que me escucha, Que vigila en mis portones cada día, Que espera en el umbral de mis entradas!

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

Porque el que me halla, Halla la vida y alcanza el favor de Yavé.

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

Pero el que peca contra mí, defrauda su propia alma. Todos los que me aborrecen aman la muerte.