امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

Ogummaan hin iyyuu? Hubannaanis sagalee isaa ol hin fudhatuu?

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

Isheen qarqara karaa, lafa ol kaʼaa irra, iddoo daandiin itti wal gaʼu dhaabatti;

3

karra magaalaatti nama galchu bira, balbala dura dhaabattee akkana jettee iyyiti:

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

“Yaa namoota, ani iyyeen isin waama; ani ilmaan namaa hundatti sagalee koo ol nan fudhadha.

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

Isin warri homaa hin beekne, qalbii horadhaa; isin warri gowwaan hubannaa argadhaa.

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

Ani waan faayidaa qabu nan dubbadhaatii, dhagaʼaa; waan qajeelaa dubbachuufis afaan koo nan banadha.

7

Afaan koo dhugaa dubbata; arrabni koo hammina jibbaatii.

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

Dubbiin afaan koo hundinuu qajeelaa dha; dubbii koo keessaa tokko iyyuu jalʼaa yookaan micciiramaa miti.

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

Nama waa hubatuuf dubbiin koo hundinuu qajeelaa dha; warra beekumsa qabuufis hirʼina hin qabu.

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

Qooda meetii gorsa koo, warqee qulqulluu caalaas beekumsa filadhu;

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

ogummaan lula diimaa caalaa gatii guddaa qabdii; wanni ati hawwitu tokko iyyuu isheedhaan wal hin madaalu.

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

“Ani ogummaan, qalbii wajjin nan jiraadha; ani beekumsaa fi hubannaa qaba.

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

Waaqayyoon sodaachuun jibbuu dha; hammina ani of tuulummaa fi of guddisuu, amala hamaa fi haasaa jalʼaa nan jibba.

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

Gorsaa fi murtiin dhugaa kan koo ti; ani hubannaa fi humna qaba.

15

Mootonni anaan moʼu; bulchitoonnis anaan seera qajeelaa baasu.

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

Ilmaan moototaa anaan bulchu; namoonni bebeekamoon hundis anaan biyya bulchu.

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

Ani warra na jaallatan nan jaalladha; warri na barbaadanis na argatu.

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

Soorumnii fi ulfinni, qabeenyii fi badhaadhummaan dhuma hin qabne harkuma koo jiru.

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

Iji koo warqee qulqulluu caala; buʼaan narraa argamus meetii filatamaa caala.

20 راههای من عدل و حق است.

Ani karaa qajeelummaa irra, daandii qajeelaa irras nan deema;

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

warra na jaallatutti qabeenya nan dhangalaasa; mankuusa qabeenya isaanii illee nan guuta.

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

“Waaqayyo waan bara durii hojjeteen dura, hojii isaa kan jalqabaatiin dura na aanfate;

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

ani utuu addunyaan hin uumamin dura, jalqabumatti, bara hamma hin qabneen dura nan muudame.

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

Ani utuu tuujubni hin jiraatin, utuu burqaawwan bishaaniin hin guutamin dhaladhe;

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

utuu tulluuwwan iddoo isaanii hin dhaabamin dura, ani gaarraniin dura nan dhaladhe;

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

utuu inni lafa yookaan dirree ishee yookaan biyyoo addunyaa tokko iyyuu hin uumin dura nan dhaladhe.

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

Yeroo inni samiiwwan hundeessetti, yeroo inni dhidhima irra muummee kaaʼetti ani achin ture;

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

yeroo inni gubbaatti duumessa jabeessee dhaabee madda tuujubaa illee hundeessetti ani achin ture;

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

yeroo inni akka bishaanonni ajaja isaa hin cabsineef jedhee, galaanaaf daangaa dhaabetti, yeroo inni lafa hundeessetti ani achin ture.

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

Yeroo sanatti ani ogeessa hojii harkaa taʼee isa biran ture. Ani yeroo hunda fuula isaa dura burraaqaa, guyyuma guyyaadhaan gammachuudhaan guutamaan ture;

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

ani guutummaa addunyaa isaa keessatti ililchaa, ilmaan namaatti illee gammadaan ture.

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

“Eegaa yaa ilmaan ko, mee na dhagaʼaa; warri karaa koo eegan eebbifamoo dha.

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

Gorsa koo dhaggeeffadhaatii ogeeyyii taʼaa; isa hin tuffatinaa.

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

Namni na dhagaʼu, kan guyyaa hunda balbala koo eegu, kan karra koo dura turu eebbifamaa dha.

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

Namni na argatu kam iyyuu jireenya argata; Waaqayyo biratti illee fudhatama argata.

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

Namni na hin arganne garuu ofuma miidha; namni na jibbu hundinuu duʼa jaallata.”