امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

Boni, Bwanya azali kobelela te? Mayele azali koyokisa mongongo na ye te?

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

Atelemi na songe ya bangomba, na pembeni ya nzela, na bisika oyo banzela ekutana,

3

azali koganga pene ya bikuke, na ekotelo ya engumba:

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

« Bato, nazali koganga makasi epai na bino, nazali nde koloba na bino bato!

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

Bino bato oyo bozanga mayele, bokoma na bososoli! Bino bazoba, bokoma mayele!

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

Boyoka, pamba te nazali na makambo ya motuya ya koyebisa bino, nafungoli monoko na ngai mpo na koloba makambo ya sembo.

7

Pamba te monoko na ngai ebimisaka maloba ya solo, mpe bibebu na ngai eyinaka mabe.

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

Maloba nyonso oyo ebimaka na monoko na ngai ezali sembo, ezalaka na likambo moko te ya lokuta to ya mabe;

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

nyonso ezali pole mpo na moto ya mayele, mpe sembo mpo na bato oyo bazali na bososoli.

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

Boluka mateya na ngai kasi palata te, boyebi kasi wolo te oyo eleki peto,

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

pamba te bwanya ezali na motuya koleka mayaka ya kitoko, bongo eloko moko te ya motuya ekokani na yango.

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

Ngai, Bwanya, navandaka elongo na kokanisa, boye nayebi kokundola mayele mpe bososoli.

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

Kotosa Yawe ezali koyina mabe. Nayinaka lolendo, lofundu, nzela ya masumu mpe monoko ya lokuta.

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

Toli mpe bososoli ezali ya ngai, ngai nde mayele mpe makasi.

15

Ezali na nzela na ngai nde bakonzi batambolisaka mokili, mpe bakambi basalaka mibeko ya sembo;

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

ezali na nzela na ngai nde bakambi, bankumu mpe basambisi nyonso ya mokili bayangelaka.

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

Nalingaka bato oyo balingaka ngai, mpe bato oyo balukaka ngai bamonaka ngai.

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

Bozwi mpe lokumu, bomengo oyo ewumelaka mpe bosembo etambolaka elongo na ngai.

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

Mbuma na ngai ezali kitoko koleka wolo, ezala wolo ya peto, mpe mbuma oyo nabotaka eleki palata ya kitoko.

20 راههای من عدل و حق است.

Natambolaka na nzela ya bosembo, mpe nasalelaka banzela oyo ememaka na boyengebene,

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

mpo na kopesa libula epai ya bato oyo balingaka ngai mpe mpo na kotondisa bibombelo na bango.

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

Yawe asalaki ngai liboso ete asala nyonso, liboso ya misala na Ye nyonso ya kala;

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

aponaki ngai liboso ete mokili ezala, wuta na ebandeli penza, wuta na tango oyo biloko nyonso ya mokili ezalaki nanu te.

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

Nabotamaki tango mayi ya bozindo ezalaki nanu te, tango miluka ebimisaki nanu mayi na yango te,

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

liboso ete bangomba ya milayi mpe bangomba ya mikuse ezala na bisika na yango,

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

tango amisalelaki nanu te, ezala mabele to bilanga to mpe putulu ya mokili.

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

Nazalaki wana tango atandaki likolo na esika na yango, mpe tango akataki mondelo ya etando monene ya mayi ya bozindo,

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

tango atiaki mapata na likolo mpe abimisaki mayi wuta na bitima,

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

tango akatelaki ebale monene mondelo mpo ete mayi ezindisa mokili na Ye te, tango atiaki miboko ya mabele;

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

nazalaki pembeni na Ye lokola mosungi, nazalaki kosepelisa ye tango nyonso, mpe nazalaki tango nyonso na esengo liboso na Ye;

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

nazalaki kosepela kati na mokili na Ye mpe nazalaki na esengo kati na bato.

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

Sik’oyo, mwana na ngai, yoka ngai: Esengo na bato oyo babatelaka banzela na ngai!

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

Boyoka mateya na ngai mpe bokokoma bato ya bwanya, bomeka kobwaka yango te!

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

Esengo na moto oyo ayokelaka ngai, oyo asenzelaka na ekuke na ngai mokolo na mokolo, mpe akengelaka na ekotelo na ngai!

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

Pamba te moto oyo amoni ngai amoni bomoi mpe azwi ngolu na miso ya Yawe.

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

Kasi moto oyo atosaka ngai te amisalaka mabe ye moko: moto nyonso oyo ayinaka ngai alingaka kufa. »